Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

‘Sorry, dit mag nooit meer gebeuren’

  •  
21-12-2020
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
49264660427_3c8a7226be_k

© cc-foto: Rene Mensen

Durft de PvdA wel een motie van wantrouwen tegen het kabinet te steunen?
PvdA-leider Lodewijk Asscher heeft diepe spijt betuigd over zijn aandeel in het toeslagendrama. ‘Dit mag nooit meer gebeuren,’ zegt hij in een reactie op het genadeloze rapport van de parlementaire ondervragingscommissie die de boel onderzocht. Asscher krijgt ze er in dit rapport flink van langs omdat hij in de vorige kabinetsperiode als vicepremier en minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk was voor alle ellende.
Maar Asscher mag dan wel op de blote knieën beterschap beloven, over het neerleggen van zijn functie heeft hij het niet. Binnen de PvdA schijnt hier en daar wel aandrang op hem te zijn uitgeoefend, maar vooralsnog blijft hij zitten waar hij zit. Zal Rutte III dat morgen (of later) ook gaan doen?
In normale omstandigheden zouden de bewindslieden een enorm probleem hebben. De conclusies van de Kamercommissie zijn zo pijnlijk dat ze bijna niet met goed fatsoen aan kunnen blijven. Maar de omstandigheden zijn niet normaal. (Gelukkig niet, had ik er bijna aan toegevoegd, maar dat zou al te cynisch zijn geweest.) Nederland verkeert – net als de rest van de wereld – midden in de coronacrisis. Dat is de ergste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Kan een kabinet in die situatie wel aftreden? Kan het land de komende maanden zonder volwaardige regering?
Natuurlijk, een demissionair kabinet blijft gewoon alles doen ‘wat in het landsbelang is’, zoals dat heet. Of zo’n regering ook maatregelen kan aankondigen die zeer omstreden zijn, zoals een nóg strengere lockdown, is echter zeer de vraag. Zoiets is op zijn minst buitengewoon ongebruikelijk. Trouwens, als een demissionair kabinet zich door de omstandigheden gedwongen moet gedragen of het volledig missionair is, wat is dan de betekenis van aftreden? Krijgt zoiets dan niet een puur symbolisch karakter?
In 2002 trad het tweede paarse kabinet af om schuld te erkennen voor de massamoord in Srebrenica. Dat gebeurde een maand voor er verkiezingen zouden plaatsvinden. Maar destijds was er van corona of een vergelijkbare noodsituatie geen sprake. Het kabinet zou in zijn resterende tijd alleen nog een beetje op de winkel passen. Er heerste misschien wel een politieke crisis, maar die had te maken met de opkomst van Pim Fortuyn. In die zin was het opstappen van Paars II eigenlijk ook een nogal symbolisch gebaar, vooral bedoeld om het electoraat mild te stemmen.
Er is bovendien nog iets anders. Na de verkiezingen treedt er een nieuw kabinet aan. Het is vrijwel ondenkbaar dat niet op zijn minst VVD en CDA daar deel van zullen uitmaken. Het valt zelfs lang niet uit te sluiten dat ook D66 en PvdA tot de coalitiepartners behoren. En dat zijn juist de vier partijen die volgens de parlementaire ondervragingscommissie een hoofdrol speelden in de toeslagenaffaire.
Niemand kan in de toekomst kijken, maar ligt het niet in de rede dat Rutte III de hand heel diep in eigen boezem steekt om daarna weer verder te gaan alsof er geen vuiltje aan de lucht is? Misschien zal het kabinet één bewindsman offeren, bijvoorbeeld VVD’er Eric Wiebes, die in Rutte II staatssecretaris van Financiën was. Maar zelfs dat moet ik nog zien gebeuren.
Uiteraard dient het kabinet nog een lastig debat te voeren met de Tweede Kamer. Daarbij wordt vast een motie van wantrouwen ingediend. Maar zou de PvdA die durven te steunen? Dan zal ze toch eerst haar lijsttrekker moeten wegsturen, nog geen drie maanden voor de verkiezingen.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.