Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Sociaaldemocraten zijn socialisten

  •  
24-05-2013
  •  
leestijd 8 minuten
  •  
781 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
De kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen socialisme en sociaaldemocratie is vooral iets van de laatste decennia
Donderdag werd de SPD 150 jaar. En dat werd groot gevierd in Leipzig met 1600 gasten uit tachtig landen. De bondspresident, Joachim Gauck, was er. De bondskanselier, Angela Merkel, was er. De Franse president, François Hollande, was er. En nog veel meer voorname mensen waren gekomen. Het werd vast en zeker geen revolutionaire boel in Leipzig.
Sociaaldemocratie Hoewel er alle reden is om de geschiedenis van de partij op 23 mei 1863 te laten beginnen, heette ze toen nog niet zo. Ferdinand Lasalle richtte de Allgemeiner Deutsche Arbeiterverein (ADAV) op. In 1869 kreeg die concurrentie van de nieuwe Sozialdemokratische Arbeiterpartei Deutschlands (SDAP), die door August Bebel en Wilhelm Liebknecht werd gesticht. In 1875 verenigden de beide partijen in Gotha zich tot de Sozialistische Arbeiterpartei Deutschlands (SAPD). Nadat de beruchte socialistenwetten van Bismarck in 1890 afgeschaft waren, koos de partij de naam die ze tot op de dag van heden heeft: Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD).
Het gaat me nu niet om de geschiedenis van de SPD, maar om de afwisseling van de termen socialisme en sociaaldemocratie. Er wordt tegenwoordig nog wel eens gezegd dat sociaaldemocratie iets héél anders is dan socialisme. Socialisme is dan iets van vroeger en doet denken aan het revolutionaire marxisme en ook wel aan een houding die eigenlijk alles van de staat en van socialisatie verwacht. Sociaaldemocratie is dan de veel pragmatischer houding die bij de moderne, democratische welzijnsstaat past.
Als het om Duitsland gaat, wordt de scheidslijn dan nog wel eens bij het Godesberger Programm van 1959 gelegd, toen de SPD verklaarde niet zozeer een socialistische arbeiderspartij te willen zijn, als wel een democratisch socialistische volkspartij die de markteconomie aanvaardde. In Nederland wordt wel eens gedacht aan het programma van de SDAP uit 1937, waarvan de meer praktische instelling achteraf gezien ook de weg naar de oprichting van de PvdA in 1946 baande.
Ideologische verschuivingen Nu lijkt het me zeker juist dat men een ideologische verschuiving waar kan nemen. Het oude marxistische verleden noemt men dan socialistisch, het meer pragmatische heden sociaaldemocratisch. En het is zonder meer waar dat er ideologisch heel veel veranderd is. Overigens ligt het daarbij nog tamelijk ingewikkeld. Bij socialisme denken mensen nog wel eens aan een politieke houding die alles van de staat verwacht, etatisme dus, terwijl het oude marxisme toch echt uitging van het afsterven van de staat en daar dus uiteindelijk helemaal niets van verwachtte. Maar het is uiteraard juist om diverse ideologische stadia in de geschiedenis van de sociaaldemocratie te onderscheiden. Ik betwijfel echter of de tegenstelling tussen socialisme en sociaaldemocratie die tegenwoordig vaak gemaakt wordt, wel zo vruchtbaar is.
We zien het al aan de SPD. Al in 1869 noemde een van de twee voorlopers zich sociaaldemocratisch. En sinds 1890 doet de partij dat weer. In Nederland werd in 1894 in Zwolle door Pieter Jelles Troelstra en elf andere lieden de SDAP opgericht: de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij dus. En die partij was bedoeld als een alternatief voor de Sociaal-Democratische Bond van Ferdinand Domela Nieuwenhuis uit 1882.
Kortom, socialisten noemden zich vanouds sociaaldemocraten, ook in het meer revolutionaire marxistische stadium, en dan is het wat vreemd om sociaaldemocratie ineens te gaan gebruiken als de aanduiding voor een nieuwere, meer marktgeoriënteerde fase waarin het oude socialisme overboord werd gezet. Nee, sociaaldemocraten hebben zich altijd als socialisten beschouwd. Wel kan men misschien zeggen dat de toevoeging van dat democratische element destijds al een nadere kwalificatie aan het socialisme meegaf. Zoals bekend, waren er in de negentiende eeuw heel veel verschillende socialistische ideeën en stromingen. Men kan het er het grote zesdelig standaardwerk van H.P.G Quack, De socialisten. Personen en stelsels (1875-1897), op naslaan.
Liberale, christelijke en socialistische democraten De toevoeging democratisch werd in diverse politieke stromingen gebruikt. Het betekent naar mijn idee dat men zich richtte op deelname aan de parlementaire strijd en dat men daarbinnen het streven naar meer democratie steunde, dat vooral tot uiting kwam in pogingen het kiesrecht uit te breiden, zodat uiteindelijk het algemeen kiesrecht bereikt zou worden.
Zo had je binnen het liberalisme de vrijzinnig-democraten. Het liberalisme, we weten het allen, is een voordemocratische politieke richting die naar meer constitutionele vrijheden streefde en die vaak ook al snel bereikte, althans in Nederland, maar niet alle liberalen waren voor al te vergaande experimenten met democratie, ook al lag die gedachte in feite vrij logisch in het streven naar meer vrijheden voor alle leden van het volk besloten. Maar liberalen die meer haast met democratie en kiesrecht wilden maken, noemden zich dus liberaal-democraten of vrijzinnig-democraten. (Vrijzinnig was gewoon het Nederlandse purisme voor liberaal en had politiek in feite geen andere betekenis – leuk voor GroenLinks dat zich nu ook vrijzinnig noemt.)
Ook binnen de antirevolutionaire (of christelijk-historische) richting en de katholieke politiek had je personen die naar meer democratie streefden. Dat was overigens aanvankelijk een minderheid en die noemden zich dan christelijke democraten of christendemocraten. Herman Schaepman, die binnen de groep van katholieke Kamerleden een buitenbeentje was, behoorde er toe. Abraham Kuyper beschouwde zich ook expliciet als christendemocraat. Christendemocratie lijkt in Europees verband vooral de aanduiding voor meer progressieve katholieke politieke stroming die naar meer politieke rechten voor alle leden van het volk streefde, maar het begrip werd dus ook wel door protestanten gebruikt, wat nog makkelijker werd toen in de Bondsrepubliek het katholieke Zentrum in de praktijk door de CDU, waartoe ook veel protestanten toetraden, afgelost werd. (Het begrip “christelijke politiek” is in Nederland trouwens kort na 1900, tijdens het optreden van het kabinet-Kuyper, ontstaan. Daarvoor onderscheidde men gewoon antirevolutionairen of christelijk-historischen – dat was hetzelfde – en katholieken en zag men geen reden daar één stroming in te zien. En de aantrekkingskracht van het idee nam vooral na invoering van het algemeen kiesrecht ook al snel weer af.)
Welnu, zoals je liberalen, katholieken en antirevolutionairen had die democraten waren, had je ook socialisten die dat waren, zij het vanuit een wat andere invalshoek. Bij socialisten lag dat soms wat moeilijk omdat de houding ten opzichte van het parlementaire, burgerlijke systeem tweeslachtig was. Men wilde het hele systeem vervangen en tegelijk toch meedoen. Terwijl het streven bij de eerste drie genoemde groeperingen neerkwam op een progressieve opstelling vanuit het bestaande systeem, was het bij socialisten eerder een concessie aan het bestaande systeem van buitenaf. Maar het is zonder meer waar dat socialisten uit waren op uitbreiding van het kiesrecht en daar ook actief voor streden.
Recent Het lijkt mij dat de kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen socialisme en sociaaldemocratie vooral iets van de laatste decennia is. De PvdA, die voortkwam uit een sociaaldemocratische, een liberaal-democratische en een christendemocratische partij – de SDAP uit 1894, de VDB (Vrijzinnig-Democratische Bond) uit 1901 en de CDU (Christelijk-Democratische Unie) uit 1926, alle drie met de kenmerkende D in de naam – sprak in 1947 in het beginselprogramma nog onbekommerd uit: “De Partij stelt zich ten doel de verwezenlijking van een democratisch-socialistische maatschappij.” Het woord socialisme was bepaald niet taboe, maar de verwijzing naar democratie vond men ook belangrijk. Uitgerekend een groep “rechtse” PvdA’ers – althans in sommiger ogen rechts – richtte in 1970 een politieke partij op die zich Democratisch-Socialisten 1970 (DS’70) en noemde. Willem Drees sr., die na enige aarzeling lid van de partij van zijn zoon werd, had als bezwaar tegen de PvdA dat die het socialisme op zou hebben gegeven. Joop den Uyl, herinner ik me, werd altijd wat kregelig als men een onderscheid tussen sociaaldemocratie en socialisme probeerde te maken. Voor hem was dat hetzelfde.
Ik denk dat het onderscheid na de val van de Muur echt furore heeft gemaakt, al diende de tendens zich al iets eerder aan (anders had Den Uyl, voor die tijd overleden, er niet op kunnen reageren). Typerend heb ik altijd het verschil gevonden tussen de eerste en de tweede druk van het bekende boek De ideologische driehoek, al weet ik niet helemaal zeker of dat terecht is. In de eerste druk uit 1989 heette het hoofdstuk van Percy B. Lehning nog onbekommerd ‘Socialisten tussen plan en macht”. In de tweede druk uit 1996 was dat ineens vervangen door een verhaal van Piet de Rooy dat “De sociaal-democratische passie voor politiek” heette. Maar het kan toeval zijn. De Rooy ving immers nog wel aan met de woorden: “Misschien wel het meest kenmerkend voor socialisten is hun passie voor politiek”, al luidt de laatste zin dan weer: “In alle verdeeldheid zou dit wel eens voorlopig de koers van de sociaal-democratie kunnen worden: een ingenieurssocialisme zonder socialisme.” (Jos de Beus en Jacques van Doorn schreven overigens over de liberalen en de confessionelen.)
Na de val van de Muur herinnerde men zich ineens dat in voormalig Oost-Europa ook over socialisme werd gesproken. Maar voorheen wisten we ook best dat de grote partij in de DDR de SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands) heette. We trokken er ons niets van aan en noemden dat communisme, ook als men het zelf vaak socialisme noemde. Het onderscheid dat met de Russische revolutie van 1917 tot uiting was gekomen, werd zo goed duidelijk gemaakt. En juist tussen socialisten en communisten in die zin was de vijandschap vaak groot. De Communistische Partij van Nederland (CPN) werd in 1909 overigens ook nog opgericht onder de naam Sociaal-Democratische Partij (SDP).
Ik heb het nieuwe onderscheid altijd onhandig gevonden. Natuurlijk is hedendaags socialisme iets heel anders dan de sociaaldemocratie van honderd of honderdvijftig jaar geleden, maar hedendaagse liberalen en de christendemocraten lijken ook niet op vrijzinnige, katholieke, antirevolutionaire of christelijk-historische geestverwanten uit die tijd. Alle stromingen ontwikkelen zich. Als socialisten zich sociaaldemocraten noemen, sluiten ze aan bij hun eigen geschiedenis, maar het is wat merkwaardig als ze de historische uitwisselbaarheid met het op zich misschien iets bredere begrip socialisme opgeven. Het is toch net alsof ze zich wat voor hun eigen geschiedenis schamen.
Een echte socialist Bij de SPD sprak donderdag trouwens nog wel een echte socialist, die ook president van de Franse republiek is, de Duitse sociaaldemocraten bij hun honderdvijftigste verjaardag toe. In Frankrijk is men altijd onbekommerd over socialisme blijven spreken. Toen er poosje geleden een symposium werd gehouden werd over de staat van de sociaaldemocratie in Frankrijk, werd dan ook terstond bij aanvang opgemerkt dat de titel onjuist was. Sociaaldemocratie schijnt in Frankrijk vanouds echt een afzonderlijke stroming aan te duiden, die niet identiek is aan het socialisme dat op dat van de SPD of PvdA lijkt. Maar het is misschien typerend dat de organisatoren – onder meer de Wiardi Beckman Stichting – de voor de hand liggende term zo opzichtig vermeden.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (27)

Joaquim
Joaquim24 mei 2013 - 6:49

Het socialisme van de PvdA... Sorry maar de PvdA heeft sinds Kok het There is no Alternative (TINA) van het neoliberalisme omarmt. Je kunt ze misschien socialisten noemen omdat de stroming sociaal-democratie zichzelf heeft opgeheven en geen enkele inhoudt meer heeft. Met Marx heeft het echter niets meer te maken. Het zingen van de internationale maakt je geen revolutionair en de PvdA kan om verder kiezersbedrog tegen te gaan het beste fuseren met het CDA.

JoopSchouten
JoopSchouten24 mei 2013 - 6:49

'Socialisme' is op sterven na dood. 'Democratische' socialisten die deze markteconomie aanvaarden en 'dictatuur' binnen de bedrijfspoorten toestaan zijn geen 'socialisten' en plegen en pleegden verraad aan hun idealen. Zij hebben werknemers uitlevert aan de grillen van werkgevers. Vakbonden zijn van hetzelfde laken en pak. Zogenaamde 'sociaal-democraten' zijn neoliberalen in een rode blazer met een plastic roos in hun rever.

Sonia2
Sonia224 mei 2013 - 6:49

Niet mee eens, het moet zijn: Socialisten zijn (tegenwoordig) sociaaldemocraten. En noemen zich ook sociaaldemocraten. Bijvoorbeeld, ongeacht wat de SP haar achterban wijsmaakt: “Marijnissen and van Bommel both stressed that their party has become more moderate, and less anti-American, in recent years … Van Bommel similarly pointed out that when he speaks to party members these days, he stresses that the SP is now more of a Social Democrat party than a Socialist one." (Wikileaks cable 06THEHAGUE1184, 2006) De tweedeling is ook niet "ongefundeerd", omdat het onderscheid zelf door de partijen wordt gemaakt. Je kunt hooguit stellen dat na de val van de Berlijnse muur het politieke landschap (in Nederland en EU) veranderd is, in de trant dat iedereen een stapje naar 'rechts' heeft genomen. Volgens Marijnissen is de term socialisme "besmet". Om zichzelf sociaaldemocratisch te noemen is m.i. een pragmatische (desgewenst: opportunistische) stap. Het geeft hen meer 'leverage' in het Nederlandse politieke landschap. De tweedeling tussen socialisten en communisten lijkt me ook evident: het zijn twee heel verschillende ideologieën. Het idee dat communisme en socialisme één pot nat zouden zijn is overgewaaid uit de VS tijdens de Koude Oorlog. Dat idee is blijven hangen. In de VS is het nog steeds zo, wanneer je zegt "I am a socialist", dat men je dan beschouwt als een radicale revolutionair die dweept met Mao en Stalin, met plannen om met geweld de regering omver te werpen en een dictatoriaal regime te vestigen. Dat is daar net zo iets als "Bom!" roepen in een vliegtuig.

NicoSchouten
NicoSchouten24 mei 2013 - 6:49

Politieke etiketten zeggen niet zo veel over de inhoud. De vlag hoeft de lading niet te deken. Het kan om een gevoelswaarde gaan. En die gevoelswaarde kan verschuiven in de loop van de geschiedenis. Definities worden daarbij aangepast. Die definities zijn dus niet consistent in de tijd. Het onbegrip hierover leidt tot veel etikettenzwendel van voor- en tegenstanders, in het heden en in de geschiedschrijving. Je ziet dit ook bij godsdienstige stromingen.

Irmaatje
Irmaatje24 mei 2013 - 6:49

Daden spreken luider dan woorden..... al noem je die aap een paard, het is en blijft een aap.

lembeck
lembeck24 mei 2013 - 6:49

Ik ben SP-er en vind niet dat ik een socialist ben. Maar ik ben wel een sociaal mens met een wamr kloppend hart voor de mensen die ondergeschoffeld worden door het neoliberalisme. Die deze rat race niet meer bij kunnen houden, fouten maken en in paniek raken. Dat zijn de mensen die ik soms een beetje mag helpen. En nee, dan draag ik mijn SP hesje niet en ik probeer ook niemand lid te maken. De meeste mensen weten niets van mijn politieke overtuiging. Opvallend vind ik wel dat sociale mensen vaker voor de SP kiezen dan voor welke andere partij dan ook. SP-ers houden niet erg van egoïsten en staan vaak klaar voor anderen. Ook wildvreemden. Ik vind dat niet socialistisch. Wel doodgewoon sociaal.

Rootman
Rootman24 mei 2013 - 6:49

Waarom is sociaal democratie zo ongeloofwaardig geworden? New labour en de oorlogsmisdadiger Blair. Hollande met zijn neocon avonturen in Mali, Libie en Syrie. Zapatero, die zijn hele economie aan de banken verkwanselde. De Griekse regering die via een onderonsje met Goldman Sachs zijn economie verzwendeld heeft. De IJslandse regering die na een onafhankelijke koers aan wil pappen met de EU. De neolib gelovigen zoals Bos, die Blair als rolmodel had. Halsema, die onlangs Thatcher als rolmodel opvoerde! De bureaucratisch/ ambtelijke rechtervleugel, die alles wil regelen (Asscher, vd Laan, Aleid bv), en die daarnaast sociaal conservatief is (de 'dat moet je niet willen' mentaliteit). Obama (alleen in naam 'links'), die vrijheden verder inperkt, Guantanamo niet sluit en steeds meer een politie/ surveillance staat creeert. Dit soort 'links' roept bij de mensen zoveel walging op dat een deel populistisch rechts gaat stemmen, of bij de volgende verkiezingen een centrum??? rechtse coalitie in het zadel helpt!

Emery
Emery24 mei 2013 - 6:49

...Uitgerekend een groep "rechtse" PvdA'ers – althans in sommiger ogen rechts – richtte in 1970 een politieke partij op die zich Democratisch-Socialisten 1970 (DS’70) en noemde... Dat is niet vreemd. Een mens is niet alleen maar links of alleen maar rechts. Zo gebruikt niemand alleen zijn linkerhand of alleen rechterhand. Slechts het doel is bepalend. Rechts om jezelf te voeden, links om je kont mee af te vegen.

insignia
insignia24 mei 2013 - 6:49

Als jewat meer tijd hebt om te lezen kom je somswel iets interessants tegen. Zoals ergens in de discussie wordt DS'70 genoemd, zoals het hoort weggezet als rechtse partij zonder enige feitelijke onderbouwing. Omdat ik opkomst en ondergand van DS'70 aan de lijve heb meegemaakt lijkt mij de omschrijving van Archie Bunker (what's in a name?) niet helemaal juist. In elk geval was de oprichting een reactie op niet-democratische verschijnselen binnen de PvdA aangestuurd door wat toen Nieuw-links heette, met hun pamflet "10 over Rood". Ook toen was de PvdA aan vernieuwing toe en daar was een kans. Het heeft de NL-ers beslist niet tegengezeten, velen zijn op hoge posities geeindigd. Voor wat betreft Willem Drees jr., zijn naam zal ongetwijfeld geholpen hebben maar uiteraard bestond de partij uit meer capabele leden. Van Drees sr. ging het gerucht dat hij zijn lidmaatschap van de PvdA had opgezegd, wat ik niet zo vreemd vond, want tenslotte had ik dat ook gedaan. DS'70 is in 1970 opgericht en in 1980 ontbonden. Zonder een atuiver schuld. Kom daar maar eens om in deze tijd.

Woeki Hypo
Woeki Hypo24 mei 2013 - 6:49

Sociaaldemocraten zijn socialisten. Zoveel hoofden, zoveel zinnen. Bovendien zijn mensen opportunisten. Ik onderscheid (voorlopig) positief en negatief opportunisme en eendimensionaal en meerdimensionaal opportunisme. Tegenstellingen blijken als keuzes een belangrijke rol te spelen. Termen zijn geduldig. Mensen mogen termen zelf definiëren. Het is dan wel handig om aansluiting te zoeken bij gebruikelijke betekenissen van woorden en toepasselijke structuren. We hebben een term nodig om de (polaire) tegenstelling met of het complement van liberalisme aan te geven (je kunt ook symmetrisch andersom redeneren). Socialisme lijkt dan een goede kandidaat en kan tevens als verzameling van (gestructureerde) sociale of linkse ideologieën of opvattingen dienst doen. Je kunt socialisme met liberalisme combineren. Dit kan leiden tot meer gematigde socialistische ideologieën (of gematigde liberale ideologieën), een soort syntheses of integraties. Zo krijg je een (eendimensionale macro) indeling in min of meer radicale of min of meer gematigde socialistische ideologieën. Een eendimensionaal opportunisme. De ene (linkse) helft van het sociaal economische politieke spectrum. Zelf zie ik sociaal democratie dan als een gematigd socialisme. Hierbij veronderstel ik dat echte democratie leidt tot een middenweg, om de reden dat verschillende mensen verschillend denken, om wat voor reden dan ook, en er dan een compromis moet komen. Het huidig dominante neoliberalisme, een (extreem) radicaal liberalisme, wijt ik dan ook in de eerste plaats aan onze slechte democratie, welke door hogeropgeleiden gedomineerd wordt. Blijkbaar kan kennis tot egoïsme en sadisme leiden. Egoïsme en sadisme is het paradigma van de neoliberale economie, een topwetenschap. In deze wetenschap kunnen we een meerdimensionaal opportunisme aantreffen, dat niet tot een synthese van socialisme (these) en liberalisme (antithese) leidt (eendimensionaal opportunisme), maar tot verdere (extreme) polarisatie tussen liberalisme en socialisme (het Put Principe, meerdimensionaal negatief opportunisme). Voorbeeld: Een macro variant van het Put Principe, het complement van de Gulden Regel: Het Toppunt van Egoïsme en Negatief Opportunisme. Ik (heer, elite en hogeropgeleiden) mag maximaal egoïstisch zijn en mijn solidariteit is vrijwillig, jullie (slaven, gewone mensen en lageropgeleiden) moeten sociaal en onderling solidair zijn en moeten maximaal concurreren. Woeki Hypo is gematigd liberaal.

Jensbos
Jensbos24 mei 2013 - 6:49

"De kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen socialisme en sociaaldemocratie is vooral iets van de laatste decennia" Dat komt omdat het grote voorbeeld van de sociaal democratie (de PvdA) de laatste decennia voor een economisch liberale koers heeft gekozen. (De z.g. derde weg) Het leek erop dat met Samsom en Spekman de partij eindelijk weer wat socialisme in haar beleid kreeg, niet dus! De enige socialisten en ik durf tegenwoordig zelfs te zeggen sociaal democraten, zitten in de SP

rbakels
rbakels24 mei 2013 - 6:49

Jan Dirk Snel vergist zich. Een echte socialist is een marxist, en die streeft omverwerping van de huidige maatschappij ten gunste van een socialistische staat na. Eigenlijk synoniem met een communist. Zoals bekend is het communisme op z'n retour en lopen de resterende puur socialistische landen (Cuba, Noord-Korea) op hun laatste benen, althans ze verkeren economisch in moeilijkheden onvergelijkbaar veel groter dan onze crisis. Enfin, de DDR was ook failliet toen de muur viel. Socialisten daarentegen streven naar socialistische elementen binnen een pluriforme staat: bijv. minder inkomensverschillen en een grotere rol van de Staat. Inmiddels aanvaarden zelfs liberalen bepaalde socialistische gedachten, zoals armenzorg. De SP lijkt zich van een socialistische tot een sociaal-democratische partij te hebben omgevormd, ,maar soms lees ik bijv. columns van Marijnissen die de indruk geloven dat hij nog steeds hoopt op een "DDR in de polder". In Amerikaanse terminologie is een "liberal" trouwens hardstikke links.

1 Reactie
Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman24 mei 2013 - 6:49

[Een echte socialist is een marxist, en die streeft omverwerping van de huidige maatschappij ten gunste van een socialistische staat na. ] Je weet kennelijk niet wat marxisme betekent. Het betekent dat je gelooft dat een kapitalistische samenleving *vanzelf* zichzelf de nek omdraait. Dat zie je nu ook gebeuren: de crisis is het directe gevolg van de kapitalistische grondslag van de samenleving. Iets nastreven waarvan je gelooft dat het vanzelf gebeurt slaat natuurlijk nergens op. Niemand streeft 's nachts na na dat het ochtend wordt, om maar een voorbeeld te geven...

[verwijderd]
[verwijderd]24 mei 2013 - 6:49

De term sociaaldemokratie heeft de term socialisme verdrongen op het moment dat het multiculturalisme zijn intrede deed. De reden daarvoor was dat socialisme en multiculturalisme niet verenigbaar zijn. De belangen van de immigranten staan haaks op de belangen van de arbeiders. Het effect van de loyaliteitsverschuiving door de elite (die eerst bij de arbeiders, en nu bij de immigranten ligt), is afbraak van de sociale voorzieningen en willekeur op de arbeidsmarkt. Multiculturalisme komt neer op morele schizofrenie. Deze morele spagaat heeft het socialisme gesloopt en afgebrand.

3 Reacties
Reinaert de Vos
Reinaert de Vos24 mei 2013 - 6:49

SP-revisionisme?

Anonimus2
Anonimus224 mei 2013 - 6:49

De loyaliteit van de elite lag eerst bij de arbeiders maar verschoof naar de migranten? Haha, echt een topper!

toshiba
toshiba24 mei 2013 - 6:49

[die eerst bij de arbeiders, en nu bij de immigranten ligt)] Dat is hetzelfde. Er werd aan de arbeidersgroep alleen een nieuwe lichting toegevoegd. De immigrant. maar die is net zozeer arbeider. je verhaal gaat dus mank.

[verwijderd]
[verwijderd]24 mei 2013 - 6:49

--- Dit bericht is verwijderd —

1 Reactie
lembeck
lembeck24 mei 2013 - 6:49

Alsjeblieft: http://nl.wikipedia.org/wiki/Socialistische_Partij_%28Nederland%29

[verwijderd]
[verwijderd]24 mei 2013 - 6:49

"De kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen socialisme en sociaaldemocratie is vooral iets van de laatste decennia" Zelden zoveel wartaal over socialisme en sociaaldemocratie gelezen. Het socialisme is niet sociaaldemocratisch, de sociaaldemocratie is een socialistische stroming. Dat maakt dit hele verhaal tot gegoochel met halfbegrepen termen. Een historicus in ernstige verwarring. Het socialisme is de overkoepelende naam voor een politieke ideologie die bij mensen als Babeuf en Saint-Simon begon als utopisch socialisme. Door de eerste theoretici van het socialisme (met name Proudhon) kreeg het socialisme een nog nadrukkelijker anarchistisch gezicht dan het utopisch socialisme. Daarna pas ontstonden stromingen die minder op hadden met het socialistische vrijheidsideaal, om te beginnen het communisme en dan met name in zijn marxistische vorm. Proudhon heeft Marx meteen duchtig de oren gewassen over diens intolerante en dwingende historisch materialisme. Domela sprak over autoritair "Duits socialisme", i.t.t. het vrijheidslievende socialisme uit o.a. Frankrijk. Binnen het marxisme hebben zich ook weer diverse stromingen ontwikkeld. De beruchtste (de meest autoritaire en in feite de minst socialistische) waren het meest succesvol: het rijtje leninisme, stalinisme en maoïsme. Maar binnen het marxisme zijn er ook steeds kleine stromingen geweest die probeerden er een iets humanere draai aan te geven: van de trotskisten tot Dubček die het (autoritaire marxistische) socialisme tijdens de Praagse Lente een menselijk gezicht probeerde te geven en later de eurocommunistische variant van het marxisme-leninisme. Er zijn ook altijd (minieme) groepen communisten geweest die met een grote boog om Marx heen rechtstreeks teruggrepen naar de bron van het vrijheidslievende utopisch socialisme, zoals de radencommunisten. Die wilden ook niets weten van het idee van een voorhoede (een van de bases van het marxistische kwaad). Ook het anarchisme (in historische zin het oorspronkelijke socialisme) komt in diverse smaken: van anarchosyndicalisme tot individueel anarchisme. Dat er over de sociaaldemocratie (de jongste loot aan de socialistische stam) zoveel verwarring ontstaat is niet zo vreemd, omdat het in de basis een strategische variant op het socialisme is: in plaats van voor de revolutionaire weg naar het socialisme kiezen sociaaldemocraten voor de parlementaire weg naar verandering binnen het kapitalisme oftewel het reformisme. De onderbouwing van de sociaaldemocratie is een beetje een ratjetoe, omdat de basis van deze variant op het socialisme een strategische is en in oorsprong geen ideologische. Wel vind je er veel elementen uit het "Duitse" socialisme in terug, tot en met het aanschurken door sommigen tegen de DDR en regelmatig ook de nodige democratisch centralistische trekjes. Dat marxistisch-revolutionaire partijen zich ook een tijdje sociaaldemocratisch hebben genoemd, leidt alleen maar tot verwarring. Na de Oktoberrevolutie (in feite een contrarevolutionaire putsch) herstelden ze dat snel en noemden zich communistisch. Met de echte sociaaldemocratie heeft dit verder niets te maken. Spreken over een "kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen socialisme en sociaaldemocratie" zoals Jan Dirk Snel doet, is net zo mallotig als speken over een "kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen christendom en baptisme". Of over een "kunstmatige en historisch nogal ongefundeerde tweedeling tussen dieren en koeien". Beweren dat dat vooral iets van de laatste decennia is is helemaal potsierlijk. Koeien zijn altijd al dieren geweest maar nooit zijn alle dieren koeien geweest.

2 Reacties
Simbro
Simbro24 mei 2013 - 6:49

Goed stuk Piet, de historici zijn ook al niet meer wat ze geweest zijn. Hopelijk worden de begrippen socialisme en sociaal-democratie voortaan zorgvuldiger gebruikt. Maar ik heb er een hard hoofd in als een artikel als het bovenstaande uit de pen van een historicus komt.

Rootman
Rootman24 mei 2013 - 6:49

Vergeet ook niet het socialisme uit Latijns Amerika: Het traditionele model in Cuba, de voorheen militante FARC, en natuurlijk het Bolivariaanse socialisme van Venezuela, Bolivia en Ecuador. En ook de sociaal democraten in Argentinie en Brasil.

GingerTed
GingerTed24 mei 2013 - 6:49

Er zijn verschillende redenen waarom socialisme wel verschilt van de sociaal-democratie maar de belangrijkste is de wel degelijk revolutionaire reden: Socialisme behoeft de planeconomie om gerealiseerd te kunnen worden als leer, die alleen door socialistische kaders te bereiken is. Dat betekent dat andere politieke overtuigingen, dus anders dan het het socialisme, uitgesloten dienen te worden. Alleen onder de socialistische paraplu kan dan nog in verscheidene varianten, verschillende soorten uitleg en toepassingen van de leer, democratie bedreven worden. Daarom noemen en noemden de vroegere en huidige socialistische eenpartijstaten zich ook democratisch. Ze hadden echter niet langer een pluriforme democratie omdat anders een planeconomie niet werkbaar is. Daarvoor is dus de revolutie nodig zo veelvuldig genoemd in socialistische geschriften en zo ook hun lied de Internationale. De vestiging van dé Partij (een socialistische dus) is onontkoombaar en wordt door alle socialisten uiteindelijk nagestreefd. Sociaal-democratie heeft de noodzaak van de persistente planeconomie afgewezen en de geleide markteconomie omarmd, met als ideaal een via verkiezingen bereikte sociaal-democratische geleiding.

1 Reactie
Simbro
Simbro24 mei 2013 - 6:49

"Socialisme behoeft de planeconomie om gerealiseerd te kunnen worden als leer, die alleen door socialistische kaders te bereiken is. Dat betekent dat andere politieke overtuigingen, dus anders dan het het socialisme, uitgesloten dienen te worden ". Misschien is het voor een VVD-er moeilijk voor te stellen, maar het blijft natuurlijk mogelijk dat er ooit een substantiële meerderheid onder de bevolking ontstaat, die besluit, dat een planeconomie in de gegeven omstandigheden het beste voor het land is. Wanneer een democratisch gekozen regering voor een planeconomie kiest is daar niets ondemocratisch aan. Bovendien is er dankzij internet veel beter in te spelen op de materiële wensen van de bevolking dan vroeger het geval was. Ik maak graag de vergelijking met schipbreukelingen in een reddingboot: willen zij met z'n allen overleven dan maken ze een grotere kans als water en voedsel eerlijk verdeeld worden, dan wanneer het recht van de sterkste(n) geldt, die alle proviand voor zichzelf reserveert (reserveren). Het valt niet te ontkennen dat de wereld afstevent op een tijdperk waarbij schaarste aan allerlei zaken toeneemt. Wereldwijde afspraken over wie, wat en waar gaat produceren en over verdeling van de producten komen daardoor dichterbij.

JoopSchouten
JoopSchouten24 mei 2013 - 6:49

Ik lees hier veel gezever over 'socialisme'. Dictaturen en geweldsorganisaties die dit woord toe-eigenen zijn geen socialisten. Mensen die 'socialisme' linken aan dictatorschap, geweld en massamoord zijn volslagen idioot en zwaar beledigend. Wat is er mis met de wens om gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid, overal directe democratie, solidariteitseisen om armoede op te lossen EN gegarandeerde individuele vrijheid? Lijkt me wel 'relaxed'. Er zijn ook mensen die beweren dat onder de idealen van 'socialisme' ondernemerschap zou worden beperkt is in mijn ogen volsagen idioot. Er heeft nog nooit een 'sociale staat' bestaan waar in een directe democratie iedere stem even zwaar meetelt in alle geledingen van een maatschappij ... Er bestaat wel een neoliberale samenleving ...

2 Reacties
GingerTed
GingerTed24 mei 2013 - 6:49

"Er heeft nog nooit een 'sociale staat' bestaan waar in een directe democratie iedere stem even zwaar meetelt in alle geledingen van een maatschappij ..." Ik dacht dat Nederland wel voldoet. Socialer dan nagenoeg alle andere landen ter wereld en iedere stem van al haar burgers telt even zwaar. En gelukkig niet een socialistisch land. Alle voormalige en huidige socialistische landen hebben zowel in het sociaal zijn als in het gelijk laten meetellen van stemmen nooit voldaan.

Cinema2
Cinema224 mei 2013 - 6:49

"Wat is er mis met de wens om gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid, overal directe democratie, solidariteitseisen om armoede op te lossen EN gegarandeerde individuele vrijheid? Lijkt me wel 'relaxed'." ----------------------------------------------------------------------------- Gelijkwaardig zijn we hier in ons kikkerlandje, maar niet gelijk!. Er zullen altijd verschillen blijven tussen individuen, en dat is maar goed ook!. Denk aan de verschillende culturen die ons land rijk is, de verschillende religies, kies je ervoor om single te zijn of te blijven, of kies je toch voor het huwelijksbootje?. En jawel een Pietje komt wellicht met meer centen thuis dan een Klaasje. Uw partij voorop zet een rode streep door het individu, persoonlijke keuzes mogen niet meer gemaakt worden..Er is maar één belang volgens de SP, het partijbelang. ( Schaamt u zich niet voor de afdrachtsregeling?) Individuelen vrijheden worden/zullen beperkt worden, immers het individu is dom en achterlijk, volgens de SP top. Dat dit niet werkt heeft de DDR bewezen, sorry... sociale rechtvaardigheid. Nederland valt onder de noemer sociaal Joop. Dat weet u best, tenminste als u eens de moeite neemt om veder te kijken dan uw neus lang is. Niemand komt hier om van de honger, en jawel een ieder heeft het recht op de beste medici zorg die denkbaar is. Is dit vanzelfsprekend, wereldwijd Joop?. Ik dacht het niet! Directe democratie U bent een voorstander van het minarettenverbod?. Ter weet deze wet is van kracht binnen een Zwitserland... " solidariteitseisen om armoede op te lossen" Mensen hebben recht op hengels, niet op hangmatten....