Sinterklaas, zwarte piet en onze beleving
Praat mee
Reacties (21)
Volgens mij zit het probleem niet in de intentie van het feest, maar in de gebruikte beeldtaal. De figuur Zwarte Piet doet denken aan afbeeldingen uit de tijd, dat zwarte mensen als minderwaardig worden afgebeeld. Waarom is Zwarte Piet tegenwoordig geen coole gast, maar nog steeds een springerige zool met een pruikje en een geschminkt gezicht? Daar staat weer tegenover dat het malicieus is om mensen op grote schaal niet bestaande racistische motieven toe te dichten bij de uitvoering van een traditioneel kinderfeest. Laten we het zo doen. Zwarte Piet mag blijven, maar wordt getransformeerd tot een echt mens. Dit in tegenstelling tot de geschminkte karikatuur uit het verleden. Het verhaal van Sinterklaas wordt gestroomlijnd. De Sint dankt zijn helpers aan het feit dat hij Afrikaanse kindslaven bevrijdde van slavenschepen. Deze variant op de 'werkelijkheid' is één van de vele verhalen, die aan het ontstaan van de mythe van de Sint worden toegeschreven. Iedereen tevreden? Dan kunnen we ook weer verder met echte maatschappelijke problemen.
Een traditie past zich inderdaad aan aan de tijd waarin we leven. Ter illustratie over hoe de Sinterklaasviering vroeger plaatsvond een stukje van Godfried Bomans: Bomans schreef in 'Het heerlijke avondje' (Werken p. 633-635) het volgende: 'Ik was als de dood voor de man. Hij werd in ons gezin vertolkt door een zwager van mijn moeder, een zure vrijgezel uit Rotterdam, die zijn verdrongen erotiek jaarlijks liturgisch gestalte gaf. Hij kwam handenwrijvend met de trein aan en verkleedde zich in de fietsenschuur, samen met twee tantes, want zo was hij wel. De tantes (…) speelden voor Piet. Zij waren zonder oom en daarom nogal geladen. Dit gefrustreerde trio verliet in vol ornaat de fietsenschuur en repte zich driftig door de tuin naar de keukendeur. Hierop gaf Sinterklaas een aantal klappen, want bellen was er niet bij en stommelde dan dreigend de trap op. Voor de kamerdeur gekomen sloeg hij met zijn staf verscheidene malen krachtig tegen het paneel, terwijl de tantes gezamenlijk boeh! riepen. Na deze shock-therapie trapte hij met zijn rechterschoen de deur open en bleef een tijdje op de drempel staan kijken. Wat hij daar zag moet hem met enige voldoening vervuld hebben. Vijf krijtwitte broertjes keken hem verbijsterd aan en mijn enige zusje zat onder tafel. 'Uiteindelijk gaf Sint de kinderen toch nog een cadeautje onder de vermelding dat ze het eigenlijk niet verdiend hadden. En bij wijze van grap trok hij het cadeautje terug, net als de kinderen het wilden grijpen. 'De opluchting waarmee we deze grijze ploert vertrekken zagen tart dan ook elke beschrijving.' Ooit was de Sint een zure ploert die stoute kinderen meenam naar Spanje om ze daar tot pepernoot te verwerken en Piet een sadist die corrigerende meppen met een roe uitdelend door de kamer zwierf. Tegenwoordig zijn ze, zowel in rol als in uiterlijk, al behoorlijk veranderd. Dat deze verandering sommigen niet snel genoeg gaat is begrijpelijk, maar niet geheel reeel. Tradities hebben een lange adem als het gaat om veranderingen.
Sja in de trant van laten we alle gekleurde mensen wit verven dan worden ze ook niet gediscrimineerd.
Ik heb de intocht al een tijdje niet meer gevolgd, maar volgens mij zijn de Regenboogpieten enkele jaren geleden al officieel geïntroduceerd waarna ze vervolgens vrijwel direct (terecht) zijn afgeschoten door de publieke opinie. Zo versterk je alleen maar het beeld dat Pieten geboren worden met een kleurtje en daarom werken voor Sinterklaas. Mijn idee: behoud Zwarte Piet maar schaf de pruik met krullen, de oorringen (die al vrij zeldzaam zijn) en de rode lippenstift af. Zo is Piet weer de persoon die hij moet zijn: iemand die zwart ziet omdat hij door de schoorsteen kruipt, zonder raciale toespelingen. Het zou helemaal mooi zijn als Zwarte Piet gewoon zijn normale huidskleur had met alleen veel zwarte vegen in het gezicht, maar ik kan me voorstellen dat je dan weer het risico loopt dat door een horde enthousiaste kinderen herkent wordt.
Ik vind dat ze het in Nederland net zo moeten doen als ze wel eens deden op de Antillen: Het ene jaar is Sint wit, en de pieten zwart. Het andere jaar is Sint zwart, en de pieten wit. Iedereen blij....
[Sinterklaas en zwarte piet associeer ik – sinds ik heel jong was – met geborgenheid.] Het kind van een slavenhouder op een plantage, die een gekleurde nanny hadden, zou het ook zo gevoeld hebben. Je kunt het een kind niet kwalijk nemen. Maar je kunt het een volwassene wel kwalijk nemen dat hij, met de kennis van vandaag, koste wat het kost wil blijven vasthouden aan een kinderlijke fantasie. Je kunt je ook voorstellen hoe het moet zijn voor Barack Obama of Desmond Tutu wanneer die vlak voor het Sinterklaasfeest Nederland zouden bezoeken. Die zouden zich zeer geschoffeerd voelen. En terecht. En Nederland slaat daarmee een pleefiguur.
Ach welnee. Obama en Tutu zijn beiden ontwikkelde mensen die zouden snappen dat het een traditie is. wellicht een traditie die zij niet begrijpen, maar toch een traditie waar zij zich zelf zeker niet door geschoffeerd zouden voelen.
Helemaal mee eens. Op de keper beschouwt is de figuur Z.P. racistisch en je kunt lullen over blanke vla, Jodekoeken en schoorsteenvegers tot je een ons weegt; het maakt de figuur werkelijk niet minder stereotype. De argumenten vóór behoud van Z.P. zijn bijna allemaal sentimenteel van aard en van een hoog 'vroeger was alles beter' niveau. Echter rationele argumenten heb ik nog niet voorbij zien komen. Een breedgedragen volksfeest kan makkelijk een kleine aanpassing hebben; evolueren betekent juist voortbestaan. Dat laat de geschiedenis van het Sinterklaasfeest ook zo mooi zien. Maak van die Pieten gewoon regenboogpieten; juist om te laten zien dat alle 'kleuren' één zijn.
Konden we maar af van die beeldtaal. Zwarte Piet loopt in kleurrijke pakjes. Is u dat ook opgevallen? Dat is opmerkelijk, daar deze outfits niet werden gedragen door slachtoffers van het Nederlandse slavernijverleden. Deze pakjes verwijzen naar de Moorse achtergrond van Zwarte Piet. Daar wij niet handelden in Moorse slaven, is de één op één-relatie tussen Zwarte Piet en ons slavernijverleden gekleurd. Het is veel logischer om een connectie te leggen tussen Sinterklaas, zijn 'Spaanse' achtergrond en zijn grondpersoneel.
hoe je een 3/4 eeuws sprookje aan de slavernij kan koppelen is me een raadsel, hoorde zelfs iemand roepen dat het moslims waren (4 eeuwen voor het ontstaan maar goed) er wordt nu iets gemaakt waar niets is, beetje hetzelfde als klagen over een bart smit folder terwijl er nog steeds plekken zijn waar vrouwen niet tussen de mannen mogen zitten. prioriteit? ga wat doen aan de misstanden mbt slavernij in midden oosten en afrika, of de (volgens de eu) honderduizenden slaven in europa maar dat vereist inspanning, iets zeggen over het midden oosten leid al snel tot dreigen en afrika daar kan alleen het westen iets fout doen dus gaat men voor zwarte piet, zou zeggen ga eerst eens in je kast kijken of daar geen door kindslaven gemaakte spullen hangen
De viering van Sinterklaas, de intocht die live op de NL tv te zien is en de officiele gelegenheden die uit publiek geld worden betaald, zijn ook iets makkelijker te veranderen dan ontwikkelingen hier 10.000 km vandaan he... Ondanks enorme vervuiling in China ruim ik ook gewoon mijn eigen huis op en denk niet: Ach de hele wereld is toch al een zooitje. De hele pietendiscussie heeft me nooit erg geboeid maar het zijn dit soort redeneringen waardoor ik inderdaad tot de conclusie kom dat er geen enkele goede reden is om het feest wat 21e-eeuwser aan te kleden. Details worden immers met de jaren steeds veranderd, (waar zijn de schoorsteen, roe en gard nu?) alleen zwarte piet ziet er nog steeds uit als een karikatuur van wat men in de jaren 30 dacht dat een neger was.
[ Zodat niet alleen zij later een geborgen en veilige herinnering zal hebben aan Sinterklaas, maar ook haar vriendjes en vriendinnetjes met een donkere huidkleur.] Ik heb exact dezelfde herinneringen aan Sinterklaas als de schrijver. En ik heb ook een donkere huidskleur...... Kennelijk is het hebben van een donkere huidskleur helemaal niet van belang voor het hebben van fijne sinterklaasherinneringen. Er is dus geen enkele reden te bedenken waarom de vriendjes en vriendinnetjes met een donkere huidskleur niet van het sinterklaasfeest inclusief zwarte pieten zouden kunnen genieten. Die kinderen met een donkere huidskleur zullen er pas niet van genieten op het moment dat de volwassenen om hen heen spijkers op laag water gaan zoeken. Voor kinderen is zwarte piet geen neger, slaag of wat dan ook. Voor kinderen is het gewoon Piet, de hulp van sinterklaas die toevallig zwart is. Kinderen accepteren dat soort dingen zonder vragen te stellen, ze accepteren ook dat Piet binnenkomt bij hun schoen terwijl de deur op slot zit. Ze accepteren ook dat Sinterklaas een paar honderd jaar oud is, ze accepteren ook dat Sinterklaas met zijn paard op het dak kan lopen. Dan is zwarte Piet nog wel het minst wonderenswaardige waar kinderen vragen over zouden kunnen stellen. Kunnen we nu trouwens ophouden met deze discussie. Er is geen draagvlak voor het afschaffen van Zwarte Piet. Blijf een maand binnen tijdens de feestdagen als je het echt niet aankunt er mee geconfronteerd te worden.
"Die kinderen met een donkere huidskleur zullen er pas niet van genieten op het moment dat de volwassenen om hen heen spijkers op laag water gaan zoeken." Behalve als ze op het schoolplein voor zwarte piet uitgescholden worden want daar hebben ze geen volwassenen voor nodig. "Voor kinderen is zwarte piet geen neger, slaag of wat dan ook. Voor kinderen is het gewoon Piet, de hulp van sinterklaas die toevallig zwart is." Opvallend dat jij meent voor kinderen te kunnen spreken waarbij je stelt dat piet geen neger of slaaf is maar toevallig zwart. Respect voor jouw beleving en ervaring als zwart jongetje destijds maar de mijne waren anders en ik hoop dat jij ook respect kunt opbrengen voor kinderen die het anders ervaren.
De Zwarte Piet uitbeelden als een negroïde meneer stamt pas uit de 'romantische tijd' van rond 1850. Daarvoor was hij het blanke, beroete knechtje van Wodan en later Sinterklaas (de gekerstende vertaling van Wodan), die zwart was geworden van het door de schoorstenen klauteren. Ook de schimmel is een afkomstig van Wodan. Punt uit.
En heeft u ook enig idee hoe het 'uitbeelden van die negroïde meneer' uitpakt in de beleving van sommige, donkere, Nederlanders? Want u legt wel uit hóe we aan de Piet in zijn huidige vorm zijn gekomen, maar de crux in dit verhaal laat u m.i. liggen: namelijk, hoe ervaren sommigen de Zwarte Piet in deze, huidige, vorm? Als u sec naar de figuur Piet kijkt, staat daar gewoon een stereotype neger in een onderdanige rol. Een soort Sjimmie van Sjors. En het is geen groot racisme waar we het hier over hebben, natuurlijk niet. Maar het zijn juist die triviale, kleine, dingetjes - een stereotyperinkje, een karikatuurtje - die op den duur kunnen gaan irriteren bij mensen. En die irritatie kan ik wel begrijpen in dit geval.
Dit is werkelijk een enorme non-discussie. Gekrenkte ego's, racisme welles/ nietes, gevoelige schenen, lange tenen, sociale dictatuur en verontwaardigde (blanke-) Nederlanders. En waar draait het om? Een suf volks feestje met zwarte geschminkte schoorsteenvegers of slaven afhankelijk van het kamp waar je onder schaart.
Als het jou persoonlijk niet raakt is het inderdaad een non-discussie. Diepzinnig gesproken.
Zouden we niet gewoon moeten teruggaan naar de oorsprong van begrippen? Ik heb het nooit nagezocht maar heb altijd aangenomen dat "Jodenkoeken" zo heten omdat ze misschien traditioneel door Joodse mensen werden gebakken en wie weet zelfs werden verkocht. De Sint komt uit Spanje, en het verhaal heet dat dat zou stammen uit de tijd dat het zuidelijke deel van Spanje door de Moren werd bezet die vanuit het Afrikaanse continent het moslim geloof kwamen verbreiden. En lang niet elke vlag dekt de lading, ik was niet een beetje verbaasd toen ik erachter kwam dan de doorsnee Amerikaan gruwde van de gedachte om "Filet Americain" te eten. En met onze opgefokte Russenhaat moeten we vast nu ook het zogenaamde "Russisch ei" van onze menukaart halen? Kom nou, racisme is wanneer iemand met racistische bedoelingen iets benoemt of publiceert. Als je op deze manier door onze taal wilt gaan spitten op zoek naar woorden waar een ander wel eens mee is beledigd dan zul je de dikke Van Dale met een recordtempo tot een aan anorexia lijdend boekje omgetoverd zien. Misschien is het maar goed dat zoveel mensen toch geen enkele waarde meer hechten aan onze taal en deze verwoesten met steeds meer Engelse woorden erin waarvoor we heel gewone en goede Nederlandse hebben. Als we er zo weinig waarde aan hechten kunnen we onze taal misschien maar beter gewoon opheffen dan zijn we van alle gezeur af. Kunnen we ons gaan druk maken over begrippen als Dutch giving (doen alsof je iets geeft terwijl je in werkelijkheid niets geeft) en Dutch dating (een meisje voor een leuke avond uitnodigen maar dan wel op haar eigen kosten) en onszelf dan in die taal lekker heel erg gediscrimineerd voelen...
"Kom nou, racisme is wanneer iemand met racistische bedoelingen iets benoemt of publiceert." Ik ben het met je eens dat de inzet van de figuur niet zo bedoeld wordt maar het gaat erom dat het door sommigen wel gezien en als zodanig ervaren wordt als een, mijns inziens heden ten dagen, onnodig racistisch element.