Joop

Schreeuwen of samenleven?

  •    •  
07-10-2011
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Beperkingen van de vrijheid van meningsuiting zijn nodig om de vrijheid van meningsuiting te beschermen
Beperkingen aan de vrijheid van meningsuiting zijn juist nodig om die vrijheid te beschermen.
Het pleidooi om beperkingen van de vrijheid van meningsuiting te schrappen is een terugkerend refrein in de Nederlandse politiek. Eergisteren pleitte Kustaw Bessems in De Pers nog voor de “vrijheid om weerzin te wekken”. Hij kreeg bijval van een legertje Twitteraars, waaronder de Tweede Kamerleden Boris van der Ham en Tofik Dibi. Maar de heren vergeten dat vrije meningsuiting een middel is, en geen doel op zich. En dat sommige beperkingen van de vrijheid van meningsuiting nu meer dan ooit nodig zijn om diezelfde vrijheid te beschermen.
De vrijheid van meningsuiting is een van de belangrijkste pilaren van een vrije maatschappij. Als iedereen kan zeggen wat hij wil (en er vrije media zijn om het te laten horen) is het heel moeilijk om een dictatuur of onrecht in stand te houden. Daarom is vrije meningsuiting vaak de laatste vrijheid die verworven moet worden in een democratiseringsproces; zie China. Nederland heeft een trotse traditie van vrije meningsuiting en een levendige pers. Dat moeten we koesteren.
Maar de vrijheid van meningsuiting is niet absoluut. Soms botst ze met andere vrijheden. Als je zomaar geheimen mag prijsgeven kan de staatsveiligheid in het geding komen. Als je zomaar je buurman van misdaden mag beschuldigen, valt de maatschappij al gauw uit elkaar. We beschermen in de media kinderen tegen geweld, porno en scheldwoorden. En als je op een tot de nok gevulde Dam zomaar mag schreeuwen kan er paniek uitbreken en zullen er gewonden vallen.
Het vrije woord kan ook worden misbruikt om bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. Sommige politici en opiniemakers hebben belang bij slechte verhoudingen tussen etnische groepen, maar de maatschappij heeft geen belang bij de rellen en aanslagen die er het gevolg van zijn. Haatzaaien en groepsbelediging is daarom bijna overal verboden. Dat geldt ook voor het ontkennen van de Holocaust, wat in de praktijk alleen gebruikt wordt voor het verwerven van steun voor rechts-extremistische plannen. Discriminatie is ook verboden, omdat we door schade en schande geleerd hebben dat discriminerende voorstellen geen enkele bijdrage leveren aan een productief democratisch debat.
De combinatie van haat, belediging en discriminatie kan in de handen van een charismatische politicus met toegang tot de massamedia ook leiden tot het verval van de democratie. Nederland heeft een populaire antidemocratische politieke beweging die het vrije woord gebruik (misbruikt?) om macht te verwerven. Dankzij die macht neemt de regering discriminerende maatregelen die niets doen om problemen te verhelpen, enorme leed veroorzaken en de democratische kwaliteit van Nederland in de waagschaal leggen. Op termijn kan het vrije woord in theorie zelfs gebruikt worden om de democratie om zeep te helpen. Theorie die al eens praktijk werd.
Maar zelfs in afwezigheid van een nieuwe volksmenner kunnen woorden de vrijheid van meningsuiting beperken. Want je moet niet alleen je mening mogen uiten, je moet het ook durven. De constante stroom grove taal uit de nationalistische hoek (vooral op internetfora) is niet los te zien van een klimaat waarin “linkse” opiniemakers bedreigd worden en bang zijn hun mening vrij te uiten. Diezelfde taal heeft zeker ook bijgedragen aan de aanslagen in Noorwegen op 22 juli, die er bij links de schrik flink hebben ingejaagd. Flauwe onzin en geweld nemen zo de plaats in van legitiem debat over de inrichting van de maatschappij.
Beperkingen van de vrijheid van meningsuiting zijn dus nodig om de vrijheid van meningsuiting te beschermen. En die beperkingen staan een scherp politiek debat niet in de weg. Je kunt gewoon zeggen dat er volgens jou “maar” 6 miljoen Joden en Roma door Hitler zijn vermoord. Zeg vooral dat migranten de overheid netto geld kosten. Dat kapitalisten zwijnen zijn, of boerka’s gevangenissen. Maar tot voor kort was iedereen het over eens dat vrije landen niets hebben aan politici die een etnische groep in beledigende bewoordingen zowel gevaarlijk als inferieur noemen, en die oproepen tot apartheid, etnische zuivering of geweld. Wie in het Nederland van 2011 nog meer ruimte wil maken voor zulke gruwelen, en dan uit naam van de democratie, getuigt niet van liefde voor die democratie. Wel van zelfhaat.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (13)

Bakoe
Bakoe7 okt. 2011 - 13:47

/ En als je op een tot de nok gevulde Dam zomaar mag schreeuwen kan er paniek uitbreken en zullen er gewonden vallen./ Toch ben ik benieuwd of ik dezelfde straf zou krijgen als ik zou schreeuwen op een tot de nok gevulde braderie, of bijv de dodenherdenking bij ons achter de kerk. Persoonlijk denk ik niet eens dat er politie komt. Dus het is wel bepalend in welke situatie, en bij welke personen je schreeuwt.

PeterdeV
PeterdeV7 okt. 2011 - 13:47

"En dat sommige beperkingen van de vrijheid van meningsuiting nu meer dan ooit nodig zijn om diezelfde vrijheid te beschermen." Klinkt als neuken voor behoud van maagdelijkheid. Beperking van de vrijheid van meningsuiting ontneemt zowel het gif als het anti-gif de mogelijkheid tot spreken. Het is laf en verwerpelijk om woorden te verbieden. Beter is het om woorden te pareren danwel te corrigeren.

geejeehaa
geejeehaa7 okt. 2011 - 13:47

Maak het eens praktisch, Michael. Waar ligt de grens? En moet de overheid d.m.v. wetgeving deze grens 'officieel' vastleggen en overtreding sanctioneren? Volgens mij wordt de vrijheid van meningsuiting al beperkt: oproepen tot geweld en haat is bijvoorbeeld verboden. Bij het proces tegen Wilders zijn diens uitspraken dan ook aan bestaande wetgeving getoetst, en is de rechter tot de conclusie gekomen dat Wilders de grens naderde, maar niet overschreed. Kortom, de vrijheid van meningsuiting staat in Nederland niet gelijk aan 'je kunt roepen wat je wilt', en ik ben benieuwd welke maatregelen dhr. Blok voorstelt om de bestaande beperkingen mee uit te breiden.

MadPride
MadPride7 okt. 2011 - 13:47

Wijze woorden... Dat gezeur over de vrijheid van meningsuiting mag wat mij betreft ook wel eindelijk weer eens afgelopen zijn. De grenzen mogen misschien wat duidelijker worden gedefinieerd, maar dat er grenzen aan de vrijheid van meningsuiting dienen te zijn, is - voor mij althans - overduidelijk. "En wie het daar niet mee eens is, moet zijn mond maar houden..." (Ja, dat was een grapje)

Mamamimi
Mamamimi7 okt. 2011 - 13:47

Het uiten van je mening is het onder woorden brengen van je gedachten! Het beperken van de vrijheid van mening is dus oppervlakkig en zinloos. Als ik vind dat Pietje een achterbakse vent is en ik zeg dat hard op, dan weten de mensen mijn gedachten. Maar als ik het niet mag zeggen en ik hou mijn mond dan ben ik nog steeds van mening dat Pietje een achterbakse vent is ook al zeg ik het niet hard op. Sterker nog, als ik mijn mond moet houden zal ik Pietje nog veel meer een achterbakse vent vinden dan ooit te voren want ik heb het niet kunnen uiten. Bovendien is het uiten van je mening een soort van opluchting en een uitlaatklep, je bent het kwijt, het gaat niet binnen je vreten en op plekken zitten waar het gaat broeden. Het is een ontlading van energie wat in je vast zit. Als je een mening uit of het nou terecht is of niet, of het nou beledigend is of niet, degene die hem uit ontlaat zich. Bovendien kan ik niet elke dag lopen roepen dat Pietje achterbaks is, 1 of 2 keer moet volstaan, dan moet het wel duidelijk zijn en is de boodschap over gekomen in de meeste gevallen. Als je beperkt je mening mag uiten moet je het ook zo noemen, namelijk: beperkte vrijheid van meningsuiting. Maar wie bepaald dat? En wie houdt dat tegen? Wie houdt mij tegen om tegen Pietje te zeggen dat ik hem achterbaks vind. De meningspolitie? Normen en waarden dan? Iedereen heeft zijn eigen normen en waarden, Hollandse normen en waarden? Ook die verschillen nogal per straat. Normen en waarden is geen vast begrip. Officieel bestaan er dus helemaal geen normen en waarden! En wat zijn dan de normen en waarden van een stel mensen die zich gedragen als pre-historische apen, het is hetzelfde als je de chimpansees in jullie dierentuin normen en waarden gaat opleggen! Niet te realiseren. Sommige mensen en aapjes vinden het juist heel spannend om tegen de normen en waarden in te gaan. En dat zijn er meer dan je denkt. In Nederland maakt men er een sport van om de regels te overtreden en vaak alleen maar omdat ze er zijn! We willen altijd orde in de chaos creëren, maar dat is een illusie, Orde zal er NOOIT zijn, het is onmogelijk, net zo onmogelijk om terug te gaan in de tijd. De tijd die niet eens bestaat, het is alleen de snelheid van beweging in een bepaalde ruimte die je kan meten maar het Universum kent geen tijd. Buiten ons eigen zonnestelsel is de tijdsbepaling (beweging) weer compleet anders. Zonder deze beweging is er geen tijd en is de tijd bovendien alleen maar een uitvinding! Normen en waarden zijn een uitvinding, God is een uitvinding, liefde is een uitvinding, geluk is een uitvinding, maar het Universum kent het (officieel) niet! En als het Universum het niet kent, juist.. dan bestaat het niet! Maar jouw mening uiten is een begrip, het is hoorbaar, voelbaar, je kan het zelfs opschrijven opnemen, verfilmen enz.. Eigenlijk is het uiten van je gedachtes het enige wat er echt is. Dat is wat jij bent, een mens die kan bewegen, lopen, kijken, voelen, horen.... en communiceren! Dat is de essentie van jouw bestaan, of de essentie is eigenlijk dát je leeft, de mogelijkheid om te leven uit al die zwevende materie in het grote heelal is HET grote wonder! De rest heb je nodig om te kunnen overleven, de rest is pure overleving. Het uiten van je mening is dus van levensbelang, wat je ook zegt, wat je ook roept! Voor jouw is het belangrijk, jij moet overleven! En een mens moet zich kunnen ontladen, een mens WIL zich kunnen ontladen. En als het dat niet kan en deze spanning opbouwt dan komt het op een dag met een klap en ontlaad het zich met een enorme kracht wat alles vernietigd om zich heen. Scheikundig gezien is het dus beter om alles te kunnen en mogen zeggen, dan blijft er nog het meeste heel !!

pietdevries2
pietdevries27 okt. 2011 - 13:47

De grote VS taalkundige Chomsky is van mening dat er in elke samenleving standaard waarheden zijn. Als die standaard waarheden niet in acht worden genomen is er geen discussie mogelijk. volgens hem, behalve in een kleine kring van ingewijden. Met andere woorden, vrijheid van meningsuiting is in elke samenleving een illusie. Dat dat bij ons zo is zie je b.v. aan 11 sept en de tweede wereldoorlog, wie daar afwijkende meningen over heeft wordt op z'n best voor gek versleten. Hèt probleem van deze tijd is volgens mij dat een standaard waarheid van het westen is dat dat westen staat voor fundamentele mensenrechten. Helaas hebben de slachtoffers van dat westen, door geografische omstandigheden vooral Moslims, daar heel andere ideeën over. Zoals de VS senator en socioloog Moynihan schrijft 'nooit zullen slachtoffers er door propaganda van worden overtuigd dat ze geen slachtoffers zijn'.

DikBrix
DikBrix7 okt. 2011 - 13:47

'Beperkingen aan de vrijheid van meningsuiting zijn juist nodig om die vrijheid te beschermen.' Dat klinkt nogal griezelig, zoals een dikke deken van religieuze voorschriften en beperkingen nodig zouden zijn om die religieuze 'vrijheid' te beschermen. 'Het pleidooi om beperkingen van de vrijheid van meningsuiting te schrappen is een terugkerend refrein in de Nederlandse politiek.' Klopt, net zo als het refrein van beperkingen van ook Michael Blok. De tegenstelling in manier van denken tussen Kustaw Bessems en Michael Blok wordt denk ik het beste weergegeven door de tegenstelling tussen 2 kernzinnen uit hun artikelen: Bessems zegt over zijn oma: 'Jezelf straffen omdat je nog leeft. Het is een van de wreedste sporen van de holocaust die ik heb gezien.' Een mooie en gevoelige omschrijving van de gevolgen van het plotselinge wegvagen van elke zekerheid van bestaan door de toen ontstane waanzin. De basis denk ik van de diepgevoelde vredeswens die uit zijn artikel spreekt. Daartegenover stelt Blok: 'Wie in het Nederland van 2011 nog meer ruimte wil maken voor zulke gruwelen, en dan uit naam van de democratie, getuigt niet van liefde voor die democratie. Wel van zelfhaat.' Een stelling die uiting geeft aan hardheid, om niet te zeggen ronduit venijn. Wat mij betreft een gevoelloze en daarom gevaarlijke stelling. Als ik moet kiezen, dan kies ik toch voor Bessems.

TheGreenMachine
TheGreenMachine7 okt. 2011 - 13:47

Dhr. Blok doet geen enkel concreet voorstel dat juridisch haalbaar of anderszins realistisch ten uitvoer kan worden gebracht. Beledigen is al strafbaar gesteld in ons Wetboek van Strafrecht. Wat Blok feitelijk wil is de eis van wederrechtelijkheid bij het delict 'beledigen' laten vallen, waardoor iedere Jan Doedel met een heilig schrift kan aangeven dat hij zich beledigd voelt. Met zo'n ingreep bevinden we ons op een hellend vlak. Zie straks een stroom van rechtszaken van mensen die zich beledigd voelen, is dat wat Blok voor ogen heeft? De zaak tegen Wilders was er zo een, we weten allemaal wat de uitkomst is geweest. Natuurlijk niet. Hij wil gewoon dat Holman en Wilders monddood worden gemaakt, omdat ze een andere mening dan die van hem zijn toegedaan. Zij hebben een stevige mening over de islam maar moeten die gewoon kunnen uiten, vind ik. Dat impliceert niet dat ik het met hun eens ben, of ze zelfs maar serieus neem. Daar gaat het niet om. Keer gewoon de andere wang toe en neem dergelijke heren niet serieus.

KarendeV2
KarendeV27 okt. 2011 - 13:47

De nimmer aflatende oproep om mensen met een bepaalde mening te vervolgen, te ontslaan en geen podium te bieden maakt die mensen ook monddood. ‘Respectabele’ media en andere podia willen niet worden geassocieerd met die bepaalde mening omdat dat op zijn minst reputatieschade tot gevolg heeft (en wie weet wat nog meer als censuurdominees zoals Michael Blok cs het ooit echt voor het zeggen krijgen). Daarmee sluit je de facto een bepaald bevolkingsgroep – op grond van hun mening – uit. Moeten we dat soort oproepen dan ook maar strafbaar stellen....?

Echo10
Echo107 okt. 2011 - 13:47

Je hebt het helemaal bij het verkeerde eind. Beperkingen aan de vrijheid van meningsuiting is het begin van het einde van de democratie. Want wie gaat er bepalen wat er disciminerend is, wat grove taal is, wat 'gevaarlijke' uitingen zijn? Dat is pas eng. Uiteraard mag je geen dingen roepen die mensen in gevaar brengen of oproepen tot geweld (brand roepen in een vol voetbal stadium). Maar dat is allemaal allang in de wet geregeld. Nou ophoepelen met het proberen de mond te snoeren van meningen die je niet welgevallig zijn.

1 Reactie
Alexanderr2
Alexanderr27 okt. 2011 - 13:47

Goed gesproken.

[verwijderd]
[verwijderd]7 okt. 2011 - 13:47

Ieder recht brengt logischerwijze een plicht of verantwoordelijkheid met zich mee. Rechten kunnen nooit absoluut zijn. Zo ook het vrije recht van meningsuiting niet. Het is goed om daar wat over in de wetgeving op te nemen, zodat je kun ingrijpen wanneer het uit de hand dreigt te lopen. Een recht kan anders omslaan in een onrecht.

1 Reactie
geejeehaa
geejeehaa7 okt. 2011 - 13:47

Maar voor 'beledigen' zijn 2 partijen nodig: de belediger en degene die zich beledigd voelt. Zeker bij gelovigen ontstaan daar problemen: zij achten bepaalde zaken zeer heilig en dierbaar en zullen zich diep gekrenkt voelen als dat wordt bekritiseerd of bespot. Terwijl die geloofszaken voor de criticus totaal niet gevoelig liggen, of zelfs ridicuul / aanstootgevend zijn.