Schippers, laat een budgetpolis geen doodvonnis worden

Zorgverzekaar Achmea speelt met de levens van verzekerden. Voor haar budgetpolis van Zilveren Kruis Achmea is niet alleen geen contract afgesloten met het Nederlands Kanker Instituut in de persoon van het Antonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis, maar zelfs met geen enkel academisch medisch centrum in de Randstad. Dat betekent dat mensen die uit krenterigheid, naïviteit of simpelweg armoede een dergelijke polis hebben afgesloten, zich even geen enge ziektes kunnen permitteren. Niet omdat er in de 44 ziekenhuizen waar Zilveren-Kruis wel een contract mee heeft geen goede artsen werken, want die zijn er heus, maar omdat toegang tot specialistische zorg het verschil kan maken tussen leven en dood. Dat klinkt dramatisch, maar dat maakt het niet minder waar. Sterker nog, ik durf te stellen dat als mijn moeder een aantal jaren geleden niet zelf naar het Antonie van Leeuwenhoek had mogen stappen, dat ze er dan waarschijnlijk niet meer was geweest.

In 2007 ontdekte mijn moeder een aantal harde knobbels in haar hals. De huisarts stuurde haar door naar een internist in het plaatselijke streekziekenhuis, die haar verzekerde dat er niets aan de hand was. De knobbels zouden vanzelf kleiner worden en weggaan. Naaldpuncties (geen biopsie) en echo’s leverde niets alarmerends op, zo hield hij mijn ouders voor. En mijn ouders namen daar graag genoegen mee, want mijnheer de dokter had daar natuurlijk voor gestudeerd.

Smeekbedes Mijn smeekbedes om toch een second opinion te laten doen in een academisch ziekenhuis werden weggewuifd. Zelfs toen ik vertelde over enkele brakke totaalidioten, die ik kende uit mijn studentenstad Utrecht, die geneeskunde studeerden en die later ook allemaal iemands’ arts zouden worden. Want als je je goed voelt en je hebt letterlijk een ‘clean bill of health’ gekregen van je dokter, waarom zou je dan vrezen voor iets gruwelijks als kanker?

Een jaar later waren de knobbels echter nog steeds niet gekrompen. Ze waren zelfs gegroeid. Mijn moeder was het zat en vroeg de internist een afspraak in te plannen met een chirurg. Het was uiteindelijk die chirurg, die mijn ouders nog nooit gezien had, die mijn ouders mocht vertellen dat de laatste naaldpunctie aantoonde dat het toch mis was, en flink. Wat de internist maar niet wilde geloven, dat een kerngezonde vrouw van 49 (die al 25 jaar gestopt was met roken) oude-mannetjes-rokerskanker had, bleek waar.

Het laatste wat je wilt horen als je er net achter komt dat je al een jaar met een agressieve kanker in je keel rondloopt is dat je nog bijna een maand moet wachten op een afspraak met de oncoloog, dus mijn moeder eiste al haar medische gegevens op en toog naar Amsterdam. De eerdere uitslagen die de radioloog en de naaldpuncties hadden doorgegeven, bleken achteraf ook niet helemaal overeen te komen met de sussende woorden die de internist mijn moeder had toegesproken, maar dat deed er nu allemaal niet meer toe. Eerst beter worden.

De hufter In het Antonie van Leeuwenhoek (AVL) kon mijn moeder direct terecht. De assistentes regelden zelfs dat verschillende afspraken op dezelfde dag werden ingepland zodat mijn ouders niet elke dag op en neer hoefden te reizen vanuit Brabant. Toch was de ellende nog niet voorbij. Want hoewel duidelijk was dat mijn moeder uitzaaiingen had in haar lymfklieren, die elk moment ook haar longen konden aanvallen, leek de tumor onvindbaar. De hufter bleek zich uiteindelijk op haar tongbasis te verschuilen.

Nadat de uitzaaiingen in de lymfklieren operatief verwijderd waren, moest besloten worden hoe de tumor aan te pakken. De gangbare procedure in Nederland was destijds om de tumor, met een groot deel van de tong, weg te snijden. Ik hoef u vast niet te vertellen wat dat voor de kwaliteit van leven betekent. Eten, praten en kussen zijn dingen waar een mens moeilijk zonder kan. In het AVL wisten ze echter te vertellen dat uit recent internationaal onderzoek was gebleken dat een ingrijpende combinatie van chemo en bestraling dezelfde overlevingskansen bood (mits de patiënt sterk genoeg was om een dergelijke behandeling te overleven), 50 procent.

Doodvonnis Niet alleen hebben de specialisten in het AVL door snel handelen weten te voorkomen dat de kanker van mijn moeder zich naar de longen zou verspreiden, wat helaas maar al te vaak neerkomt op een doodvonnis, maar ze hebben er ook voor gezorgd dat ze aan haar ziekte geen ernstige handicap heeft overgehouden. Allemaal zaken waar verzekerden met een budgetpolis, zo’n 600.000 mensen, niet op hoeven hopen als ze dit jaar onverhoopt ernstig ziek worden.

Achmea wuift de bezwaren weg en legt de verantwoordelijkheid bij de artsen in de kleine ziekenhuizen neer (huisartsen mogen alleen maar doorverwijzen naar gecontracteerde ziekenhuizen):

We gaan ervan uit dat de oncoloog in het kleine ziekenhuis eerlijk doorverwijst naar het academische ziekenhuis als hij denkt de nodige behandeling niet te kunnen bieden.”

Borstkankervereniging Nederland betwist dit:

Het is essentieel dat de artsen in de tweede lijn (klein ziekenhuis) de eigen beperkingen kennen en de noodzaak voor doorverwijzing zien naar een meer gespecialiseerd centrum. Helaas zien we te vaak dat patiënten níet doorverwezen worden.

Het gevaar schuilt er daarnaast in dat mensen die onder behandeling zijn bij een arts die de zorgen van zijn patiënten niet deelt, niet langer in staat zijn om zelf elders betere zorg te gaan halen. Want als ze dat wel doen, moeten ze een kwart van de nota zelf ophoesten. Het gaat daarbij om bedragen die voor een bemiddeld iemand al vrij heftig zijn, laat staan voor iemand die de premie voor een volledige zorgpolis niet kan opbrengen.

Het verhaal van mijn moeder toont aan dat schrijnende gevallen niet altijd zijn te voorkomen, maar om dergelijke problematiek zelf te gaan creëren uit financiële overwegingen lijkt me nu ook weer niet de bedoeling. Het is dus zaak dat minister Schippers haar goede relaties met de zorgverzekeraars inzet om te zorgen dat er zo snel mogelijk iets geregeld wordt voor mensen met een budgetpolis die, dit jaar nog, zorg van een specialistisch ziekenhuis nodig hebben. En voor volgend jaar eens een paar regels opschrijft over welke zorg er minimaal geboden hoort te worden. Want er schijnen in Nederland wel meer mensen rond te lopen die hun moeder niet kwijt willen.

Cc-foto: mijn inmiddels kerngezonde moeder, gefotografeerd door Masha Bakker