Update: Nivelleren nu via inkomstenbelasting ... hogere inkomens gaan iets minder betalen ... Rutte: 'excuses voor mijn fout'... Nibud: koopkrachteffecten minder hard dan verwacht
De coalitiepartners VVD en PvdA hebben volgens de NOS een akkoord bereikt over een aanpassing van het regeerakkoord. De partijen hebben de hele dag verder gepraat over een oplossing voor het debacle rondom de zorgpremie. Ze doen dit met nieuwe berekeningen van het Centraal Planbureau in de hand. Het CPB rekende in het weekend een aantal alternatieven voor de inkomensafhankelijke premie door. Een van de opties zal waarschijnlijk het verhogen van de belasting voor hogere inkomens zijn, melden media. Dat zou in overeenstemming zijn met de afspraak in het regeerakkoord dat de lagere inkomens worden ontzien van de gevolgen van bezuinigingen.
Update 21:45 De NOS meldt dat SP-leider Emile Roemer niet blij is:
Het is er allemaal niet beter op geworden. De PvdA is helemaal door de knieën gegaan. De grote maatregelen die de mensen raken, daar is niks aan gedaan.” Roemer zegt dat de hele sociale zekerheid wordt afgebroken en dat de marktwerking in de zorg met de afschaffing van de inkomensafhankelijke zorgpremie nog een zetje krijgt. Hij is niet onder de indruk van de 250 miljoen extra voor de sociale agenda. “Dat is een fooi”, aldus Roemer. Er wordt miljarden bezuinigd op de sociale zekerheid. “De VVD heeft heel goed onderhandeld. Ik word hier niet vrolijk van.
Update 20:45 Premier Rutte begint de persconferentie met excuses voor de fout die hij als onderhandelaar heeft gemaakt. Hij vervolgt dat er een oplossing is gevonden doordat de nivellering van de inkomens niet meer zal plaatsvinden via de zorgpremie maar via de inkomstenbelasting. Voor de lagere inkomens zal een hogere arbeidskorting en een hogere heffingskorting gaan gelden. Voor de hoge inkomens worden die kortingen afgebouwd. Samsom geeft aan dat de hogere inkomens iets minder gaan betalen dan in de eerste versie van het regeerakkoord. Daar staat tegenover dat er 250 miljoen wordt weggehaald bij infrastructuur en ingezet voor de WW. Hoe dat geld zal worden besteed moet nog worden besloten, maar het zou voldoende zijn voor een verlenging van de WW tot anderhalf jaar.
Update 17.00 Terwijl in Den Haag wordt gewerkt aan een alternatief voor de inkomensafhankelijk premie presenteerde het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) maandag koopkrachtplaatjes op basis van het oorspronkelijke plan.
De negatieve effecten van het regeerakkoord vallen volgens het Nibud mee. De koopkrachtdaling is ‘veel minder rigoureus dan eerder is gesuggereerd”, zo stelde een woordvoerster van het instituut. De veranderingen in de koopkracht in de periode tot 2017 kunnen variëren van 5 procent erbij tot 16 procent eraf.
De inkomensafhankelijke zorgpremie is vooral van invloed op de portemonnee van de hogere inkomens. Voor midden- en lage inkomens zijn de koopkrachteffecten minder groot. Dit komt doordat het Nibud in de berekening ook de huurtoeslag en het inkomensafhankelijke eigen risico bij de zorgpremie, die mensen nu al betalen, heeft meegenomen. Dat meldt ook de NOS. Het Nibud gebruikte dezelfde cijfers als het CPB eerder. (de berekeningen van het Nibud vindt u hier )
Eerder Haagse bronnen meldden eerder tegenover NRC Handelsblad dat er plannen liggen voor nivellering, een wens van de PvdA, via de inkomensbelasting:
De variant die nu wordt doorberekend gaat uit van een verhoging van een arbeidskorting met enkele honderden euro’s, die overigens voor inkomens boven de 60.000 euro wordt afgebouwd. Ook worden de tarieven van de tweede en derde belastingschijf tussen de twee en vier procent hoger. Dat betekent dat deze stijgen naar een tarief tussen de 44 en 46 procent, hoe hoog precies is nog niet duidelijk. De zorgtoeslag blijft intact, net als de eerder afgesproken beperking van de hypotheekrenteaftrek.
Vertrouwen VVD en PvdA zullen hoe dan ook snel met een oplossing willen komen om verdere imagoschade te voorkomen. Volgens Trouw staat de geloofwaardigheid van het kabinet op het spel:
Langer uitstel zou betekenen dat premier Rutte morgen opnieuw niet kan beginnen aan het debat over de regeringsverklaring in de Tweede Kamer. Nog langer wachten met de presentatie van het tweede kabinet Rutte in het parlement zou de imagoschade van de regering met startproblemen nog groter maken.
Dat het regeerakkoord binnen een week na het aantreden van het kabinet al moest worden opengebroken zal het imago van VVD en PvdA geen goed hebben gedaan. Maar ook de kritiek vanaf de zijlijn van coryfeeën van beide partijen heeft hieraan ongetwijfeld een steentje hebben bijgedragen.
Hans Wiegel en veel andere VVD’ers gaven de afgelopen dagen hun ongezouten mening over premier Rutte en de ‘onliberale’ herverdeling van inkomsten via de zorgpremie. Jacques Wallage (PvdA) zei zondag in het tv-programma Buitenhof dat het ‘uitruilkabinet’ meer gemeenschappelijke doelen moet formuleren en niet moet blijven steken in koopkrachtplaatjes over afzonderlijke maatregelen. Zo moet de VVD volgens Wallage inkomensnivellering tijdens de crisis niet alleen beschouwen als ‘een PvdA-speeltje’. “Ze moeten eerlijk delen als een gemeenschappelijk doel formuleren.”
De oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn evenmin mals in hun oordeel over de coalitiepartners. ChristenUnie-leider Arie Slob in het NRC:
Ze dachten dat ze het wel konden handlen, maar het is een groot drama geworden. Dit is schadelijk voor de hele politiek. Het vertrouwen is geschaad.
GroenLinks-voorman Bram van Ojik wil van Rutte weten in welke staat zijn kabinet nu is.
Een week na de beëdiging van een nieuwe regering wordt de formatie plotseling verlengd. Het debat dat we met de informateurs voerden over het regeerakkoord ging blijkbaar over een kladversie. Ik geloof niet dat iemand in Nederland nu nog begrijpt waar we nu staan.
Complex Directeur Paul Schnabel van het CPB zegt in Trouw dat hij niet eerder in zijn loopbaan zo’n ingewikkeld regeerakkoord onder ogen kreeg. “Complexe zaken, complex opgeschreven”, oordeelt hij. Grote kans dus dat velen niet door hebben wat hen boven het hoofd hangt.
Als het gejuich is verstomd over het schrappen van de inkomensafhankelijke zorgpremie, zal blijken dat het op álle fronten zware jaren worden. Het wordt nog schrikken.
Als voorbeelden van maatregelen waarvan de gevolgen nog niet worden overzien noemt Schnabel de werkloosheidsregeling:
Die brengt grote risico’s met zich mee. Werklozen krijgen een jaar een loongerelateerde uitkering en vallen dan terug naar zo’n 1000 euro in de maand. Een nieuwe baan vinden is moeilijk, voor ouderen altijd al en nu loopt de werkloosheid ook nog op. De pensioenleeftijd gaat ook omhoog – en vroegpensioen bestaat niet meer – dus het risico dat de oudere werknemer loopt om langdurig op bijstandsniveau te moeten leven, is niet gering.
“Dat van de dertiger en veertiger overigens ook niet. Ook zij vinden niet zomaar een baan nu de werkloosheid stijgt. En ze hebben wel een huis gekocht na 2000 – vaak te duur. Valt hun inkomen fors terug, dan kunnen ze veel minder hypotheekrente aftrekken. Dat vergeten mensen nog wel eens. Bij een laag inkomen heb je geen belastingaftrek meer. Zo neemt de last extra toe.”
Vakcentrale CNV vreest dat juist jongeren de dupe zullen worden van de WW-plannen. Zij kunnen namelijk nauwelijks WW-rechten opbouwen.
VVD en PvdA hebben in het regeerakkoord afgesproken dat een werknemer in de eerste 10 jaar één maand WW-recht opbouwt per gewerkt jaar. Daarna wordt dat een halve maand per gewerkt jaar. Volgens het CNV betekent dat dat iemand die op zijn 25ste begint te werken op zijn vroegst op zijn 63ste voldoende arbeidsverleden heeft opgebouwd om recht te hebben op een maximale WW-duur van 2 jaar. Dat meldt RTL.
Cijfers Het CPB komt maandagmiddag met de nieuwe doorrekeningen, zo meldt de NOS. De rekenmeesters van het CPB hebben naar verluidt een aantal varianten doorgerekend. De VVD wil dat het koopkrachtverlies voor de hogere inkomens de komende jaren wordt beperkt tot 4 procent. De inzet van de PvdA is dat vooral de mensen met de laagste inkomens worden ontzien, omdat die vaak extra getroffen worden door de bezuinigingen. Waarschijnlijk is er in de loop van de middag weer topoverleg tussen de twee partijen.