Rutte zal het waarschijnlijk vooral vaag houden

Stel nu eens dat er een motie van wantrouwen komt. En stel dat Hoekstra niets, of zo goed als niets terugneemt van wat hij heeft beweerd. Wat moet Rutte dan doen?

Excuses aan premier (en VVD-leider) Mark Rutte. In een stukje dat een paar dagen geleden op deze site verscheen beweerde ik dat hij ‘niet veel argumenten’ nodig zou hebben om in navolging van CDA-leider Wopke Hoekstra ‘een reuzendraai’ te maken in het stikstofdossier. Niets blijkt minder waar. Rutte nam zelfs openlijk afstand van Hoekstra. Volgens hem was diens uitspraak dat het halen van de doelstelling in 2030 niet heilig is ‘op het randje’ van wat staatsrechtelijk kan. Hij floot Hoekstra (ook vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken) nog nét niet terug, maar veel scheelde het niet.

Niettemin vind ik Ruttes redenering dat Wopke als CDA-leider ietsje meer speelruimte heeft dan andere bewindslieden een beetje merkwaardig. Hoekstra heeft toch bij zijn volle verstand en met hartelijke instemming zijn handtekening onder het regeerakkoord gezet? Zo niet, dan had de bevolking dat wel eens verteld mogen worden. Als Hoekstra nu op zijn toezegging terugkomt pleegt hij in mijn beleving woordbreuk. Dat lijkt me wel degelijk een doodzonde voor een partijleider.

Trouwens, onder ons gezegd en gezwegen: ik ben er nog steeds niet helemaal zeker van dat Rutte niet gaat zwenken. Of in elk geval onduidelijkheid creëren, wat met de ondubbelzinnigheid van het regeerakkoord voor ogen op hetzelfde neerkomt. 

Dinsdag is er een Tweede Kamerdebat over de uitlatingen van Hoekstra. Ongetwijfeld zullen de oppositiepartijen dan als een beest tekeergaan. Zij zullen de coalitie betichten van gebrek aan eensgezindheid, ja, van openlijke onenigheid. Kan het kabinet niet beter spoorslags vertrekken? Er komt vast weer een motie van wantrouwen waarin dit wordt geëist. PVV-leider Geert Wilders heeft wel om mindere redenen met een dergelijke oproep gezwaaid. 

Het is natuurlijk denkbaar dat Hoekstra tijdens het debat nederig zijn verontschuldigingen aanbiedt en zegt dat de stikstofuitstoot in 2030 wel degelijk met de helft moet zijn verminderd. Maar ik denk niet dat hij dat doet. De verwijten, ook binnen zijn eigen partij, zullen dan zo hevig zijn dat hij politiek volstrekt onmogelijk wordt. Bovendien vermoed ik dat hij zijn gewraakte uitlatingen niet zomaar heeft gedaan. Daar zal hij vast over hebben nagedacht. Misschien – maar daar ben ik vanzelfsprekend niet bij geweest – heeft hij de premier vooraf wel min of meer op de hoogte gesteld.

Stel nu eens dat er een motie van wantrouwen komt. En stel dat Hoekstra niets, of zo goed als niets terugneemt van wat hij heeft beweerd. Wat moet Rutte dan doen? Zeggen dat 2030 voor hem wél heilig is, en dat er aan die datum niet te tornen valt? Maar dan wordt het wel erg lastig om daar nog ooit op terug te komen. Het tegendeel verklaren is voor de premier al evenmin verstandig. Want dat staat garant voor knalharde ruzie met D66, in zetels een stuk groter dan het CDA, en dus als coalitiegenoot belangrijker. 

Maar wat dan? Ik verwacht dat Rutte het heel vaag houdt. Dat zijn antwoord aan de Kamer zal bestaan uit veel mitsen en maren en enerzijdsen en anderzijdsen. Zodat je er alle kanten mee op kunt en niemand precies weet waar hij aan toe is. Het uitspreken van dergelijke teksten is Rutte wel toevertrouwd, niet dan?

Waarna we nóg niet precies weten waar het met die stikstofreductie op uit zal draaien. Hetgeen het kabinet, in innige samenwerking met bemiddelaar Johan Remkes, de mogelijkheid biedt te blijven werken aan een ingewikkelde oplossing waar niemand wat mee opschiet. Behalve de boeren dan.