Rutte sloot achterkamertjesdeal met Von der Leyen en schoof Kaag aan de kant

Welke deal heeft Mark Rutte gesloten met Ursula von der Leyen? Die vraag ligt op tafel nu Nieuwsuur dinsdagavond onthulde dat aanvankelijk Sigrid Kaag de Nederlandse kandidaat was om het komende jaar Eurocommissaris te worden. De minister van Financiën wilde graag naar Brussel en had daarvoor steun binnen het kabinet.

Vorige week veranderde de situatie plots. Wopke Hoekstra, die helemaal niet kenbaar had gemaakt dat hij Eurocommissaris wilde worden, werd naar voren geschoven. Daarmee overviel Rutte de rest van het kabinet, aldus Nieuwsuur. De demissionaire premier wist zich wel direct te verzekeren van een meerderheid in het kabinet: CDA en VVD schaarden zich achter de kandidatuur van de Consultant des Vaderlands.

Het is ook intern een mysterie waarom Rutte te elfder ure voor Hoekstra koos. De officiële verklaring is dat de christendemocratische voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, de voorkeur zou geven aan een christendemocraat. In het Europarlement voert de christendemocratische fractie (EVP) de grootste oppositie tegen de groene plannen van de Commissie. Von der Leyen zou volgens die lezing hopen dat Hoekstra zijn partijgenoten kan apaiseren.

De vraag is nu wat Von der Leyen Rutte heeft toegezegd in ruil voor het intrekken van de kandidatuur van Kaag. Volgens Arjan Noorlander van Nieuwsuur zijn er grofweg twee mogelijkheden die allebei verband houden met het verdelen van belangrijke banen na de Europese verkiezingen van mei volgend jaar. De eerste mogelijkheid is dat Nederland over een jaar weer in aanmerking komt voor een belangrijke Europese functie. De tweede mogelijkheid is dat Rutte een baan in Brussel krijgt.