Rutte II zet de botte bijl in de Publieke Omroep

Het kabinet Rutte II heeft opnieuw voorgesteld fors op de Publieke Omroep te bezuinigen. Na de 200 miljoen van het gedoogkabinet Rutte I doet Rutte II er nog eens een flinke schep bovenop. Daarmee schrapt onze minister-president met zijn twee achtereenvolgende kabinetten bijna een derde van het budget van de Publieke Omroep weg.

Een aantal jaar terug werd de Publieke Omroep nog bekostigd door de omroepbijdrage die burgers direct betaalden. Die verplichte omroepbijdrage werd afgeschaft en de overheid bracht de financiering van de Publieke Omroep daarna onder bij de reguliere begrotingsmethodiek. De hoogte van de bijdrage die een kabinet voor de Publieke Omroep reserveert, is vanaf dat moment ieder jaar onderdeel van de integrale afweging die de regering maakt bij het alloceren van de steeds schaarser worden overheidsmiddelen. 

Achter de forse ingrepen van het eerste kabinet Rutte in het budget van de Publieke Omroep lag ook niet of nauwelijks een visie verscholen, maar de toelichting van de PVV bij de plannen maakte in ieder geval duidelijk wat er in hun ogen achter schuil ging. Het linkse geluid van de Publieke Omroep moest aan banden gelegd. Met naam en toenaam legde de media woordvoerder van de PVV Martin Bosma uit dat bijvoorbeeld het linkse geluid van Clairy Polak hem niet aanstond. En dat hij maar al te graag ‘haar rode neus eraf zou willen hakken’. Het achterliggende verhaal was in die zin helder: de Publieke Omroep moest kapotgemaakt en afgebroken worden. Nogal destructief, maar met enige intellectuele lenigheid nog wel als een visie te beschouwen.

Het wekte niet bij iedereen meer verbazing dat de PVV zo openlijk een koppeling legde tussen het kritische geluid van de Publieke Omroep en de hoogte van het budget. Het paste bij het karakter van de partij die graag tegen de heilige huisjes aanschopte. En we namen het op de koop toe, het leggen van een directe relatie tussen een kritisch dan wel ongevallig geluid van een publieke omroep en het budget tot dan toe vooral was voorbehouden aan totalitaire regimes van een veel twijfelachtiger democratisch allooi dan het onze.

Maar wij kennen een traditie van een onafhankelijke publieke omroep die er eerst en vooral is om ons democratische systeem beter te laten functioneren, de machthebbers en de volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer permanent kritisch te volgen en het maatschappelijk debat aan te zwengelen en te laten voeren. Ik denk ook dat de rol van de Publieke Omroep in ons democratisch systeem momenteel wordt onderschat. Ook nu mensen veel minder dan vroeger de krant lezen, zijn ze voor een onafhankelijke en betrouwbare nieuws- en informatievoorziening aangewezen op de Publieke Omroep. Als het er echt om gaat, blijken ze zich ook vooral op het aanbod van de Publieke Omroep te richten in plaats van op dat van de commerciële omroep. Er staat dus nog al wat op het spel want het gaat, hoe je het ook wendt of keert in de kern ook om het functioneren van ons democratisch stelsel.

Sinds er is besloten om de omroepbijdrage op te heffen en het budget van de Publieke Omroep regulier in de begrotingscyclus te laten meelopen, heeft ieder kabinet de dure plicht om uit te leggen waarom zij fors wil ingrijpen op het budget van de Publieke Omroep. Alleen op die manier kan iedere schijn vermeden worden dat er een relatie ligt tussen de budgetingreep en het geluid dat de Publieke Omroep laat horen. Het feit dat er in het regeerakkoord geen enkele visie te vinden is achter de opnieuw zeer forse ingreep in het budget van de Publieke Omroep, roept daarom de vraag op hoe onafhankelijk de Publieke Omroep eigenlijk nog is? Beseft men zich in Den Haag wel wat er eigenlijk op het spel staat nu er opnieuw zo’n forse aanslag op de functie van de Publieke Omroep aanstaande is?