Russische economie raakt zwaar beschadigd, roebel stort in

De roebel, de Russische munteenheid, heeft op maandagochtend meer dan 20 procent van zijn waarde verloren. De koers is gedaald tot onder een eurocent. De Russische Centrale Bank kan nauwelijks iets tegen de koersval ondernemen omdat de Europese Unie en bondgenoten de tegoeden van Rusland hebben bevroren. De bank heeft de rente daarom in allerijl meer dan verdubbeld naar 20 procent. De koersdaling is rampzalig voor de Russische bevolking die de eigen financiële reserves ziet verdampen. Moskou heeft de handel in aandelen stilgelegd om te voorkomen dat de beurs crasht.

Drie Russische banken in Europa staan op omvallen, zo valt op te maken uit een waarschuwing van de Europese Centrale Bank (ECB). De grote Russische Sberbank Europe AG in Oostenrijk en twee dochterbanken in Kroatië en Slovenië kunnen niet meer aan hun verplichtingen voldoen en gaan waarschijnlijk failliet. De banken worden leeg getrokken door cliënten die in allerijl hun tegoeden in veiligheid proberen te brengen, meldt de NOS.

Wit-Rusland bereidt ondertussen de plaatsing van Russische kernwapens op het eigen grondgebied voor. Om aan die wens van Moskou te voldoen moest officieel eerst de Grondwet aangepast worden. Dat gebeurde dit keer via een zogenaamd referendum, dat alom wordt gezien als een schijnvertoning.

Het Oekraïense leger zegt op Facebook dat het de hoofdstad Kyiv onder controle heeft. “Alle pogingen van de Russische bezettingstroepen om het doel te bereiken mislukten. Colonnes met uitrusting van de bezetter werden vernield. De vijand leed aanzienlijke personele verliezen. Russische troepen zijn gedemoraliseerd en uitgeput. We hebben laten zien dat we weten hoe we ons huis kunnen beschermen tegen ongenode gasten”, aldus de commandant van de landstrijdkrachten van Oekraïne kolonel-generaal Oleksandr Syrsky. Rusland claimt wel twee zuidelijke steden te hebben veroverd, schrijft NRC.

11:30 Ondertussen schieten Nederlanders door de oorlog getroffen Oekraïners financieel te hulp. Een actie om geld in te zamelen voor gestrande Oekraïnse vrachtwagenchauffeurs heeft in een paar dagen tijd ruim 120.000 euro opgeleverd, meldt RTV Utrecht. Het streefbedrag was 5000 euro. “Veel meer dan we ooit bedacht hadden.” Er zitten naar schatting zo’n 5000 chauffeurs vast op de internationale routes in Europa.

De Hermitage in Amsterdam, dat een grote Russische kunstcollectie herbergt, heeft zich uitgesproken tegen de invasie van Oekraïne. Het museum aan de Amstel is een dependance van het gelijknamige museum in Sint-Petersburg. “We veroordelen deze ten zeerste. We herkennen ons in de verklaringen van de Nederlandse regering. We volgen het nieuws op de voet.”

De Oekraïense toptennisster Elina Svitolina doneert het prijzengeld dat ze bij elkaar speelt op WTA-toernooien in Mexico en de Verenigde Staten aan het leger in Oekraïne. Dat heeft ze bekend gemaakt op Twitter.

Ierland, dat geen lid is van de NAVO maar wel van de Europese Unie, gaat geen dodelijke wapens leveren aan Oekraïne. Het land kiest voor het sturen van beschermende middelen als helmen. Voor landen die bezwaar hebben tegen de levering van dodelijke wapens heeft de EU uitzonderingen mogelijk gemaakt. Ierland staat wel volledig achter het EU-beleid en ziet dat Europa de juiste keuzes maakt, aldus de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney.

Terwijl honderdduizenden Oekraïners op de vlucht zijn geslagen voor het geweld is er ook sprake van een omgekeerde stroming. Expats keren massaal terug naar het land om bij familie te zijn en deel te nemen aan de strijd tegen het Russische invasieleger.

Geen video? Klik hier.

14:45 Een aanval van het Russische invasieleger op de Oost-Oekraïense stad Charkov heeft tientallen mensen het leven gekost. Dat meldt onder meer de NOS. Een adviseur van het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken verklaart op Facebook: “Charkov is zojuist aangevallen met raketten. Tientallen doden en honderden gewonden. De hele wereld moet dit zien. Dood aan de bezetters.” Op beelden is te zien dat slachtoffers op straat liggen. RTL-correspondent Jeroen Akkermans vermoed dat de Russen gebruik maken van clusterbommen.

17.00 uur: De Europese Unie heeft zijn satellietcentrum in Madrid ( SatCen ) gevraagd om de beelden van Russische troepenverplaatsingen te delen met Oekraïne. Dat meldt persbureau Reuters. Topdiplomaten van de EU hebben laten weten dat ‘de betrekkingen met Rusland niet langer door handel worden bepaald’.

FCKPTN De internationaal opererende hackersgroep Anonymous heeft ondertussen toegang gekregen tot het privéjacht van oorlogsmisdadiger Vladimir Poetin door de maritieme tracker van het schip te kraken. Anonymous heeft het 87 miljoen euro kostende schip hernoemd van ‘Gracieus’ naar ‘FCKPTN’. De bestemming van het schip is gewijzigd naar ‘Hel’. Het jacht ligt momenteel voor anker in de Zwarte Zee en komt in aanmerking voor inbeslagname als gevolg van de opgelegde sancties. Anonymous wilde met de actie ‘een glimlach op het gezicht’ brengen van degenen die op zoek gaan naar het luxueuze schip.

17.14 uur: De Russische vazalstaat Belarus staat op het punt grondtroepen Oekraïne in te sturen om het leger van Poetin te ondersteunen. Dat melden de Amerikaanse veiligheidsdiensten. Zij denken dat de Belarussische militaire actie deze week al ingezet kan worden. Tot nu toe diende Belarus vooral als springplank voor het Russische leger om Oekraïne vanuit het noorden aan te vallen, maar deed verder niet actief mee aan de invasie. Maandag maakte de regering van dictator Loekasjenko al de weg vrij voor het plaatsen van Russische atoomwapens in Belarus. Daarvoor was eerst een grondswetwijziging nodig, wat via een schijnreferendum is gebeurd.

Tegelijkertijd hebben delegaties van Oekraïne en Rusland in Belarus onderhandelingen gevoerd. De gesprekken zijn eind van de middag afgerond, het resultaat ervan is onbekend. De regering in Kiev weigerde aanvankelijk te onderhandelen zolang dat op Belarussisch grondgebied zou plaatsvinden, maar ging na de dreiging met kernwapens door Vladimir Poetin alsnog overstag. Oekraïne eist een onmiddelijk staakt-het-vuren, wat de Russische eisen zijn is volstrekt onduidelijk. Algemeen aangenomen wordt dat de vraag om onderhandelingen van Russische zijde slechts propaganda is. Ook de Oekraïense president Zelensky is sceptisch, maar is de gesprekken toch aangegaan omdat hij duidelijk wil maken alles geprobeerd te hebben ‘om de oorlog te stoppen toen daar een kans toe was, hoe klein ook’.

17.30 uur Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken heeft Nederlanders in Rusland geadviseerd dat land direct te verlaten. Volgens de minister is er geen direct gevaar voor Nederlanders, maar kan die situatie snel veranderen. ‘Ga er weg als je geen dwingende reden hebt om daar te blijven,’ zei Hoekstra. Het reisadvies van het ministerie voor Rusland is dit weekend opgeschaald van geel naar oranje. Dat betekent dat alle niet hoogstnoodzakelijke reizen worden afgeraden.

Minister Kajsa Ollongren van Defensie herinnerde mensen er maandag in de Tweede Kamer nog eens aan dat het absoluut verboden is om naar Oekraïne af te reizen om deel te nemen aan de oorlog. ‘Het is wettelijk verboden om als Nederlandse burger deel te nemen aan een buitenlandse oorlog’, aldus Ollongren. Niet duidelijk is of er signalen zijn dat er Nederlanders van plan zijn mee te vechten in Oekraïne.

18.45 uur Voetbalbonden FIFA en UEFA hebben alle Russische teams uit het internationale voetbal gezet. Het gaat daarbij om zowel clubs als de nationale ploeg. Dat hebben beide bonden maandag aan het begin van de avond laten weten. Dat betekent onder meer dat Rusland niet meer in aanmerking komt voor het WK voetbal in Qatar. Eerder al besloot de UEFA de finale van de Champions League te verplaatsen van Sint Petersburg naar Parijs.

18.50 uur: Shell haalt al zijn activiteiten weg uit Rusland vanwege de aanval op Oekraïne. Dat heeft het olie- en gasconcern laten weten. ‘We zijn in shock door de verloren levens in Oekraïne, die het resultaat zijn van een zinloze daad van militaire agressie die de Europese veiligheid bedreigt,’ aldus ceo Ben van Beurden. Shell had een belang van 27,5 procent in het olie-en gasproject Sakhalin 2 dat wordt uitgevoerd door het Russische staatsbedrijf Gazprom. Ook financierde het voor ongeveer 10 procent Nord Stream 2, de gaspijpleiding die van Rusland naar Duitsland loopt.

Eerder al beëindigden BP en het Noorse Equinor hun samenwerking met het Russische staatsoliebedrijf, waarmee de druk op Shell om hetzelfde te doen werd opgevoerd.

Eerder: EU koopt wapens voor Oekraïne