Rusland biedt Oekraïners evacuatieroute, maar wel naar Rusland

Sinds 8.00 uur maandagochtend geldt er een staakt-het-vuren in en rond de Oekraïense steden Kyiv, Charkov, Marioepol en Soemy zodat burgers de steden kunnen verlaten. In hoeverre de Russische belofte op een vrije doorgang een wassen neus is, moet nog blijken. Volgens de eerste berichten leidt het pad uit Kyiv rechtstreeks naar Russische vazalstaat Belarus, burgers uit Charkov kunnen alleen naar Rusland. Dit weekend was al een staakt-het-vuren aangekondigd voor de havenstad Marioepol, maar volgens Oekraïne werden burgers alsnog bestookt en konden daardoor nergens heen.

Japan is ondertussen in gesprek met de Verenigde Staten en de Europese Unie om de import van olie uit Rusland te staken. Dat meldt The Guardian. Eerder al liet de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken weten dat hij en zijn Europese collega’s de mogelijkheden van zo’n importverbod bekeken, Japan denkt er nu dus over zich daarbij aan te sluiten. Ongeveer 4 procent van alle geïmporteerde olie in Japan komt uit Rusland.

Het parlement van Nieuw-Zeeland zal gaan stemmen over een pakket sancties tegen Rusland. Een unicum voor het land. Nieuw-Zeeland heeft geen geschiedenis van sancties opleggen. Dat doet het namelijk nooit zelf, maar alleen op verzoek van de Verenigde Naties. Maar aangezien Rusland als permanent lid van de Veiligheidsraad altijd zijn veto uitspreekt tegen sancties, is het nooit eerder voorgekomen. Premier Jacinda Ardern liet weten nu van de VN-lijn af te wijken, omdat ze vindt dat Nieuw-Zeeland een signaal moet afgeven over de oorlog in Oekraïne. Een vergelijkbare stap nam Zwitserland in de eerste week van de oorlog. Het van oudsher altijd neutrale land, sloot zich aan bij de Europese sancties tegen Rusland.

Australië heeft de druk op China verhoogd om stelling te nemen in de oorlog tegen Oekraïne. Terwijl het Westen en Rusland lijnrecht tegenover elkaar staan, heeft China zich vooralsnog compleet afzijdig gehouden, met uitzondering van een aanbod vredesbesprekingen tussen Rusland en Oekraïne te leiden. De Australische premier Scott Morrison wil dat de Chinese regering de Russische agressie veroordeelt, maar aan dat verzoek is nog geen gehoor gegeven.

De Volkskrant laat weten dat als het aan de Britten ligt, Rusland uit internationaal politienetwerk Interpol wordt verbannen. De Britse minister van Binnenlandse van Binnenlandse Zaken Priti Patel diende dit weekend samen met collega’s uit Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en de VS een verzoek in bij Interpol om Rusland direct uit alle systemen te weren.

Ondanks de voortdurende aanvallen op Oekraïne die veelal op burgerdoelen zijn gericht, houdt de NAVO zich afzijdig. Dit tot grote frustratie van de Oekraïense president Zelensky. Zondag noemde hij het in een videoboodschap een schande dat de NAVO weigert een no fly zone boven Oekraïens grondgebied in te stellen. ‘ Dat er mensen sterven is jullie schuld ,’ zei Zelensky. NAVO-baas Jens Stoltenberg houdt echter vast aan het principe dat Oekraïne geen NAVO-land is en de NAVO daarom geen rol in de oorlog speelt. Dat zou veranderen wanneer NAVO-gevechtsvliegtuigen de strijd aangaan met Russische. Volgens Stoltenberg zou dat leiden tot een grootschalige oorlog met nog veel meer slachtoffers.

Het aantal mensen dat Oekraïne is ontvlucht is inmiddels boven de anderhalf miljoen uitgestegen. Volgens de VN is het de snelst groeiende vluchtelingenstroom sinds de Tweede Wereldoorlog. De meeste vluchtelingen bevinden zich momenteel in buurland Polen.

10.40 uur: Medewerkers van het Kremlin waren helemaal niet op de hoogte van Vladimir Poetins plannen om Oekraïne binnen te vallen. Dat zou blijken uit onderzoek van de onafhankelijke Russische onderzoekssite Agency, op basis van bronnen binnen de regering. Zowel topfunctionarissen, ministers als hooggeplaatste figuren binnen staatsbedrijven, zeiden compleet verrast te zijn geweest door de invasie.

Binnen de Russische overheid zou wel rekening zijn gehouden met een reeks aan sancties als gevolg van de bezetting van de pro-Russische regio’s Donetsk en Loehansk. De omvang van het sanctiepakket dat er nu ligt als gevolg van de grootschalige aanval op heel Oekraïne, kwam in geen enkel vooraf uitgedacht scenario voor. Volgens Agency is de sfeer rond Poetin om te snijden en durft niemand ontslag te nemen, omdat dit vrijwel zeker tot een gevangenisstraf zal leiden.

11.05 uur: De president van Litouwen Gitanas Nauseda heeft er maandag bij de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken op aangedrongen alles op alles te zetten om de Russen uit Oekraïne te verdrijven. Dat meldt Reuters. Volgens Nauseda is Poetin niet van plan te stoppen bij de Oekraïense grens, maar is de huidige oorlog slechts het begin. Blinken is op werkbezoek in Estland, Letland en Litouwen.

Nauseda liet Blinken weten dat de VS, en tegelijkertijd de hele wereld, de plicht heeft Oekraïne op elke mogelijke wijze te helpen. ‘En ik bedoel ook echt op elke mogelijke wijze als we een Derde Wereldoorlog willen voorkomen,’ aldus de Litouwse president.

Binnen de Baltische staten, waar Litouwen deel van uitmaakt, heerst grote onrust over de mogelijke wens van Poetin de oude grenzen van de Sovjet-Unie opnieuw op te zoeken. Litouwen deelt samen met Letland een grens met Belarus, dat als gewillige springplank diende voor Russische troepen om Oekraïne vanuit het noorden binnen te vallen.

Mocht de vrees van Nauseda terecht blijken, dan komt er een einde aan de afstand die de NAVO tot nu toe tot de oorlog in Oekraïne bewaart. Meerdere lidstaten bieden Oekraïne militaire steun door het sturen van wapens en materieel, maar zijn zelf niet actief omdat Oekraïne geen deel uitmaakt van de NAVO. Litouwen doet dat wel, wat betekent dat in het geval van een aanval, de gehele NAVO in actie komt.

14.20 uur: Nederland is door Rusland op een lijst met “onvriendelijke” landen gezet. Dat meldt de Telegraaf op basis van berichten van Russische persbureaus. Dit houdt in dat deals met bedrijven en individuen voortaan eerst moeten worden goedgekeurd door een speciale commissie van de Russische regering.

Nederland staat op de lijst samen met alle andere EU-lidstaten, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Australië en Japan. Oftewel alle landen die sancties aan Rusland hebben opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne.

22:50 De nationale Giro555-actie heeft al meer dan 63 miljoen euro ingezameld voor hulp aan Oekraïense vluchtelingen.

Nederland gaat meer militairen naar Oost-Europa sturen, meldt de NOS.

Eerder:  Russen richten aanvallen op burgerdoelen, inwoners op de vlucht