Roze protest tegen communisten



Dat juist de communistische monumenten in Sofia bijna niet worden onderhouden, maar ook niet worden ontmanteld, geeft duidelijk het dubbele moraal van Bulgarije aan
.

In de Bulgaarse hoofdstad Sofia is een Sovjet-monument beklad. Het is niet de eerste keer dat juist deze beeltenis, dat de opmars van het Rode Leger moet uitbeelden, wordt voorzien van een laagje verf. In juni 2011 werden de ‘Russische Helden’ ook al eens opgeleukt en omgetoverd tot enkele superhelden, een Ronald McDonald en een kerstman. Niet geheel ontoevallig allemaal Amerikaanse iconen die de westerse ‘way of life’ uitdragen.

De Russische ambassade in Sofia reageerde destijds dan ook furieus en sprak van “uitzonderlijk cynisme.” De meeste Bulgaren daarentegen zagen de humor er wel van in en gingen massaal met het ‘gepimpte’ Rode Leger op de foto. Vermoedelijk onder druk van de (gezaghebbende) Russische ambassade werd de verf na enkele dagen alweer verwijderd.



In de nacht van dinsdag 21 op woensdag 22 augustus 2013 waren de Russische oogappels weer het slachtoffer van een verfvandalist. Deze keer werd het beeld knalroze gespoten. Niet om te protesteren tegen de Russische anti-homowet (in Bulgarije is homoseksualiteit over het algemeen nog niet zo geaccepteerd) maar ter ere van de Praagse Lente, waaraan 45 jaar geleden met geweld een einde werd gemaakt.

Op de sokkel van het monument is in het Bulgaars en Tsjechisch de tekst ‘Bulgarije biedt zijn excuses aan’ gekalkt. Tijdens de Praagse Lente kwamen 108 mensen om het leven en raakten vijfhonderd betogers ernstig gewond. Bulgarije was in 1990 het laatste land dat zijn excuses aanbood voor zijn deelname aan de invasie van 1968.



Het beeldhouwwerk van het Rode Leger maakt echter deel uit van een hele reeks verwijzingen naar het communistische verleden van Bulgarije die door heel Sofia te vinden zijn. Zelfs anno 2013 is het onmogelijk om tijdens een bezoek aan Sofia niet tegen talloze Sovjet-beelden en plaquettes aan te lopen. Opvallend is dat de meeste beelden al jaren niet zijn schoongemaakt en sommige bouwwerken staan zelfs op instorten. Afbreken lijkt vooralsnog geen optie voor de Bulgaarse overheid. Daarom worden de meest bouwvallige brons- en ijzerwerken gemarkeerd door een bouwhek.

Dat juist de communistische monumenten in Sofia bijna niet worden onderhouden, maar ook niet worden ontmanteld, geeft duidelijk het dubbele moraal van Bulgarije aan. Ze weten (nog) niet hoe ze met hun verleden moeten omgaan. Enerzijds gaan de Bulgaren nog steeds de straat op om te protesteren tegen hun socialistische (en sinds enige tijd ook nationalistische) regering, anderzijds is het datzelfde socialisme dat keer op keer weer is oververtegenwoordigd in de Nationale Vergadering, zeg maar de Tweede Kamer van Bulgarije.

Maar als er dan bijvoorbeeld eens een communistisch beeld wordt beklad dan liggen de Russen daar eerder wakker van dan het gros van de Bulgaren. Ze mogen dan misschien nog niet precies weten hoe ze met hun communistische verleden om moeten gaan, een grapje op z’n tijd moet kunnen. Immers viel er onder het communisme weinig te lachen, dus lachen ze nu soms juist om het communisme.

Blijf alleen met de verfspetters ver uit de buurt van Bulgaars-orthodoxe monumenten, want daarover zijn de Bulgaren wél eensgezind: dat is heiligschennis, dat doe je niet.



 Volg Kenneth op Twitter. 

Dit artikel staat ook op de website van Kenneth Steffers.