Rotterdam Zuid heeft wel degelijk glamourpotentie

Wanneer ben je een echte Rotterdammer? Volgens velen hoor je er echt bij als je een vaste bezoeker van de Witte de Withstraat bent. Met al haar uitgaansgelegenheden, kunstateliers en gemengde publiek een waar voorbeeld van de multiculturele glamour samenleving.

Toch is sprake van (on)zichtbare culturele scheidslijnen die de stad doorkruisen. Dit hoeft niet problematisch te zijn; het is een van de voordelen van het stadsleven dat je vrij bent je eigen scene te creëren. Maar de scheidslijnen zijn nauw vervlochten met waardeoordelen en voorkeuren, die momenteel benutten van de volle potentie op het gebied van kunst en cultuur dreigen te verhinderen.

Een belangrijke scheidslijn is die tussen Rotterdam Noord en Zuid. Noord is de ‘echte’ stad, hip, werelds en modern, en het stadsdeel voor kunst en cultuur. Zuid is het tegenovergestelde hiervan: achterstandswijken, lage cultuur, armoede.

Hoe maak je een stadsdeel bezwaard met achterstanden en problemen weer sexy? Het is de grote vraag voor lokale politici, beleidsmakers en welzijnswerkers die zich inspannen om van Rotterdam Noord en Zuid eindelijk één stad te maken. De geschiedenis van Zuid is zo Rotterdams als maar zijn kan, maar toch beschouwen velen dit als een voor altijd achtergesteld stadsdeel, van ‘de boeren uit Brabant’. Naast de financiële en beleidsmatige uitdagingen, moet dus ook worden opgebokst tegen hardnekkige vooroordelen.

De initiatieven om hier verandering in te brengen zijn talrijk, maar soms ook curieus. Dieptepunt: een rondleiding met koptelefoon door de Afrikaanderwijk als een soort safaritour. Of dit de beeldvorming echt goed doet is de vraag.

Het verplaatsen van gerenommeerde kunstinstituten uit Noord naar de Kop van Zuid lijkt vele malen effectiever om Rotterdam Zuid aantrekkelijker te maken. Uit onderzoek blijkt dat juist kunst en cultuur van cruciale betekenis zijn bij de waardering van wijken en buurten. Kunst en cultuur zijn ‘waardenmakers’, beeldbepalers en stedelijke vernieuwers van onschatbare waarde.

Juist door het verplaatsen van kunst en cultuur naar Zuid, wordt dit stadsdeel hip. Niet door ‘safaritours’ waardoor je het (onbedoeld) buiten het reguliere kader plaatst, maar door het vanzelfsprekend te vinden om ook in dat stadsdeel in kunst en cultuur te investeren. Juist die vanzelfsprekendheid kan de status van Rotterdam Zuid verhogen en een self fulfilling prophecy tot stand brengen. De verpauperde buurten worden dan rauw en interessant, broedplaats voor creatieve en kunstzinnige geesten. De culturele scheiding tussen Noord en Zuid wordt zo minder scherp.

Bovendien: is Rotterdam Zuid inderdaad de laatste plek waar je moet zijn voor kunst en cultuur? Of is dit de visie van een beperkte groep mensen die geen weet heeft van de ijkpunten in andere stadsdelen? Van Krimpen (oud-directeur Kunsthal): “Als je in Rotterdam-Zuid aan een willekeurige voorbijganger vraagt wat Boijmans is, dan zal hij je glazig aankijken.” Hiermee schetst hij de belevingswereld van Rotterdammers in een bepaalde scene. Maar als je in Rotterdam Noord aan een willekeurige voorbijganger vraagt naar Roffa 5314, urban dans en muziek, Jannie Hommes, Ivo van den Baar, dan zullen ze je daar even verdwaasd aankijken. Het zijn werelden met elk een eigen lifestyle, en er wordt nogal eens vergeten dat beide waardevol zijn als het gaat om het bevorderen van de Rotterdamse kunst en cultuur.

De houding tegenover Zuid is historisch gezien ook spijtig, omdat Rotterdam heeft bewezen over een enorme veerkracht te beschikken. Tot het begin van de jaren negentig was de Witte de Withstraat de beruchtste straat van Nederland. Door inspanningen onder oud-burgemeester Bram Peper en de kunstwereld, is het nu een van de hipste straten van Rotterdam. Enkele decennia geleden waagde weinig respectabele Rotterdammers zich in de Witte de With. Het omgekeerde is nu het geval. Waarom zou dat niet kunnen gebeuren met (de Kop van) Zuid?

Teveel mensen zitten vastgeroest in hun beeldvorming over Zuid. Gelukkig zijn genoeg nieuwkomers, jongeren en studenten wel in staat om te genieten van heel Rotterdam. Het is dus goed nieuws dat Rotterdam steeds meer verjongt en diverser wordt. Dit kan het kunstzinnige en culturele klimaat van de stad een impuls geven, mits deze potentie wordt herkend en benut. Met de juiste inspanningen, maar vooral ook met de juiste mentaliteit, moet het mogelijk zijn om in de toekomst ook een volwaardige Rotterdammer te zijn als bewoner of vaste bezoeker van Zuid.

Deze opinie verscheen eerder in dagblad Trouw