Rob Jetten, minister in oorlogstijd

Het gaat om de dag van morgen en de verhoopte overwinning van overmorgen. Daarom heeft Jetten de Nederlandse kolencentrales opdracht gegeven weer op volle kracht te draaien en niet op 35% van hun capaciteit. Na ons de zondvloed.

De grote manipulator heeft het zelf gezegd: "De oorlog in Oekraïne is ook onze oorlog". Maandagavond trok minister Jetten daar de consequentie uit. Hij is nu bijna uitsluitend minister voor energie en nauwelijks nog voor klimaat. Dat laatste heeft even geen prioriteit.

Dit is het kenmerk van een minister in oorlogstijd. Het enige wat telt is het afweren en zo mogelijk verslaan van de vijand. De Oekraïners vechten met wapens. Hun verdedigingsoorlog is zo hevig dat versleten vuurmonden nu een serieus probleem vormen. Wij strijden aan het economische front. Door middel van steeds nieuwe sancties proberen wij de Russische economie af te knijpen. Tot dan toe lukt dat niet bijzonder goed. De halve wereld doet niet mee aan de boycots die de lidstaten van de NAVO en de EU afkondigen. Rusland profiteert zelfs van sommige gevolgen. De extra stijging van de energieprijzen  vult – katsjing, katsjing! – de kassa van het Kremlin. Het komt er nu op neer dat de Westerse landen niet alleen de oorlog van Zelenski betalen maar ook die van Poetin. Elke maand worden miljarden en nog eens miljarden gespendeerd aan wederzijdse vernietiging.

Onder zulke omstandigheden hebben bewindslieden geen tijd meer voor bedreigingen op de lange termijn. Het gaat om de dag van morgen en de verhoopte overwinning van overmorgen. Daarom heeft Jetten de Nederlandse kolencentrales opdracht gegeven weer op volle kracht te draaien en niet op 35% van hun capaciteit. Na ons de zondvloed. Als we eerst die economische oorlog tegen Poetin maar volhouden. Koste wat kost. Tot de dag van de overwinning. Wie de vinger opsteekt, krijgt te horen dat het allemaal niet veel uitmaakt, die extra uitstoot. Dat wil je graag geloven als Nederlandse koukleum. 

Het heeft weinig zin te wijzen op de kortzichtigheid van dit beleid. Toch is het goed steeds te blijven beseffen waar we mee bezig zijn: we richten al onze inspanningen op een vernietigingsoorlog die uiteindelijk slechts puinhopen en slachtoffers oplevert. Aan alle kanten nemen angst en haat het over. De ratio wordt slechts ingezet om de vijand te schaden, hoeveel schoorstenen daar ook voor moeten roken. 

Bij de kolencentrale op de Maasvlakte zijn ze stomverbaasd over de plotselinge volte face van de minister. Het kost ze minstens een maand genoeg steenkool bij elkaar te graaien om op volle kracht te kunnen draaien. Tegen die tijd zal het ongeveer augustus zijn. Dan wordt de Europese boycot van kolen uit Rusland actief. In april was die al aangekondigd.

Tot nog toe was Poetins rijk een van de grootste leveranciers met daarnaast Colombia, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten. Daar valt dus een grote uitbreiding van de ondergrondse mijnbouw te verwachten met een explosie van stoflongen en COPD als direct gevolg zodra meer mensen zich ondergronds laten lokken om een boterham te verdienen. In Limburg kunnen ze daarover meepraten. In de Donbass ook. 

Maar het geld lokt: Eind juni verleden jaar stond de prijs van kolen op  $127,70 en nu op $392,75 per ton. Er is voor dit rampenscenario geen alternatief behalve ons lot in handen leggen van een paranoïde tiran. Dat is de andere kant van de zaak: we hebben de keuze uit twee kwaden. Ons zijn twee gifbekers voorgezet en voor de rest niks. 

Hiermee krijgt de recente voorspelling van meer dan tweehonderd klimaatgeleerden extra kracht: de strijd tegen de opwarming is verloren. We kunnen hoogstens nog proberen ons bij de veranderende temperaturen aan te passen. We worden geconfronteerd  met een stijgende zeespiegel en inklinkende bodems. Het westen van Nederland wordt getroffen door ernstige verzilting zodat het bedrijven van landbouw steeds lastiger wordt. Periodes van droogte worden opgevolgd door extreme neerslag, wat weer leidt tot overstromingen van het Limburgse type. De vraag is of de westelijke provincies van Nederland behouden kunnen blijven, min of meer in de huidige vorm. Zijn drijvende steden of woningen op palen in het moeras een optie? Of gaan onze kleinkinderen hetzelfde soort ervaringen op doen als de vluchtelingen van buiten Europa die zich dezer dagen in Ter Apel melden? 

Dan hebben we het nog niet eens over de gevolgen voor ons land van de te verwachten  klimaatchaos buiten onze grenzen. De ene sanctie levert de andere op. We vallen ten offer aan een collectieve waanzin. Zowel onze kant als Rusland verliest aan vrijheid van handelen naarmate we meer maatregelen tegen elkaar nemen. Wij proberen elkaar de pas af te snijden en in het nauw te drijven. We zien niet hoe ondertussen het klimaat de levenskansen voor ons allemaal reduceert, met welke vlag we ook lopen te zwaaien.

Wij mogen ons niet laten intimideren door de Russische agressie maar toch blijft dit de wezenlijke vraag:  Wat is in dit licht een overwinning waard? Voor wie dan ook? 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag  verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. 

cc-foto: kees torn