Joop

Republikein in Ruste

  •  
27-04-2018
  •  
leestijd 9 minuten
  •  
26075431623_b06f28e111_k

© cc-foto: Franklin Heijnen

Beter dan te knokken voor de afschaffing voor het koningshuis, kunnen wij gaan werken aan het vervolmaken van onze meritocratie en democratie.
Principieel gezien, ben ik een republikein. Onze samenleving heet een meritocratie te zijn: je krijgt in onze samenleving een functie en loon naar aanleiding van je kunnen, en je wordt beloond naar aanleiding van je verdienste. Een dergelijke samenlevingsvorm is niet alleen eerlijk, maar bovendien nuttig, want het haalt het beste in onze samenleving én de mensen in deze samenleving naar boven.
Zo’n meritocratie wordt dan idealiter aangevuld met een goed vangnet, zodat mensen niet van honger hoeven om te komen, niet vast komen te zitten in hun schulden, en niet worden geblokkeerd hun talenten te ontwikkelen. En tenslotte is onze samenleving een democratie: wij kiezen mensen in hun functies.
Zo is de theorie, en in theorie leven we daarom dan ook in een perfecte samenleving. Het idee van een koningshuis, waarin de hoogste functie van de staat geërfd wordt, staat daar haaks op, en past zodoende niet bij onze samenleving. Het is bij uitstek vreemd voor het land waar nota bene ooit de fundamenten voor de moderne republiek gelegd werden. Maar… hebben we het afschaffen van het koningshuis als symbool ook wel echt verdiend?
Geen meritocratie Is onze samenleving in praktijk ook wel zo ingericht als wij denken? Goed, dat vangnet, daar mankeert van alles aan. Maar los daarvan, ook aan de stelling dat we in een meritocratie zouden leven, valt nogal veel af te doen.
Want nog steeds wordt heel veel in onze samenleving bepaald door waar je wieg staat en wie je ouders zijn, veel meer dan mensen beseffen. Het meeste kapitaal in ons land begon als geërfd kapitaal. En kapitaal groter maken is makkelijker dan het begin verdienen. Een bedje van kapitaal kan ook iemand met middelmatig talent goed dienen als springplank (en vangnet), die anderen missen. Je elitaire netwerk vult dat verder aan.
Succesvolle mensen geloven natuurlijk gráág dat ze het allemaal zelf gedaan hebben, dat ze zo uitzonderlijk zijn, en de meeste andere mensen kijken tegen hen op. Maar dat is voor een groot deel niet terecht. Wie je bent en wordt, wordt ook in onze samenleving nog steeds in zeer hoge mate door je omgeving bepaald, ook al zijn we geneigd dit te vergeten – misschien wel juist daarom.
Zeker, we hebben nu meer mobiliteit tussen standen en klassen dan in vroeger tijden. Het is erger geweest. Maar een pure meritocratie, daar staan wij als samenleving nog mijlenver vanaf, en het grootste deel van de mensen is daar stekeblind voor.
Discriminatie Dit effect wordt nog versterkt door discriminatie. Onafhankelijke onderzoeken wijzen keer op keer uit dat functies niet alleen afhangen van talenten, en wat op je cv staat, maar ook van je huidskleur, je geboorteplaats of je geslacht. En in plaats van dat de publieke opinie hier telkens als een onderzoek dat uitwijst verontwaardigd op reageert, wordt het doorgaans gebagatelliseerd, wordt goedgepraat wat krom is, of wordt schouderophalend gereageerd met een: dan compenseer je dat toch gewoon door nóg wat beter je best te doen?
Er worden excuses gezocht. Bij allochtonen zou een verkeerde cultuur de schuld zijn: plotseling is het dan niet meer gek dat je omgeving bepalend is voor je kansen, en niet je inzet, talent of prestaties. Bij vrouwen is het helemaal duidelijk: zij kiezen toch voor kinderen in plaats van voor een carrière? Alsof het normaal is om mensen te bestraffen als ze voor onze samenleving hoog nodige zorgtaken op zich nemen! Ook al verricht je hetzelfde werk, met dezelfde kwaliteit, het wordt normaal geacht dat je een lager uurloon krijgt als je dat niet full time wilt doen – bijzonder raar voor wie er even langer bij stil durft te staan.
Wat ik maar wil zeggen: in onze maatschappij wordt nog altijd heel veel bepaald door het sociale netwerk en de sociale omgeving waar je in geboren wordt, je afkomst en je gender. Sommige mensen krijgen meer en betere kansen dan anderen. Dat is geen fictie, dat is keihard aantoonbaar. In mijn geboortedorp Heemstede moet je echt je best doen om te mislukken. In de wijk waarin ik als student leefde, Bos en Lommer, geldt dat helaas andersom.
Beloning naar waarde Verder is het een feit dat de beloningen in onze samenleving erg scheef zijn, ook en juist als ‘beloning naar toevoeging van waarde’ het uitgangspunt heet te zijn. Grofweg worden mensen die onderwijs geven, onafhankelijk onderzoek doen, en de rotzooi opruimen, structureel zwaar onderbetaald. Ook van het bewaken van de orde wordt je in onze samenleving niet rijk. Zorgtaken worden mensen nota bene vaak geacht om zelfs gratis te doen. Commerciële functies, management- en beleidsfuncties worden echter zwaar overbetaald.
Maar welke functies leveren nu de meeste toegevoegde waarde? Ligt de samenleving plat als de managers gaan staken? Of als alle verkopers eens een weekje thuisblijven? Of als alle beleidsmakers allemaal tegelijkertijd een lang weekend nemen en de handelaars op de beurs een dagje overslaan? Geenszins. De schoonmakers hebben een paar jaar terug laten zien wat er gebeurt als ze een tijdje thuis blijven. Maar mensen met nog belangrijkere functies kunnen dat niet eens doen, want als alle verplegers en mantelzorgers en moeders een dag hun taak weigeren uit te voeren, dan vindt er massasterfte plaats.
Dus geven wij loon naar toevoeging van waarde? Maak dat de kat wijs. Dat is in onze samenleving nog steeds niet goed geregeld: verre van.
Democratie? En dan tenslotte het idee dat we in een democratie leven: is dat wel waar? Leven we wel in zo’n mooie democratie? Ik waag het te betwijfelen. Veel functies worden nog altijd benoemd. Maar nog veel belangrijker: we leven in een coalitiesamenleving, wat het mogelijk maakt dat door veel gekonkel maatregelen worden doorgedrukt waar maar een kleine minderheid voor is, waar voor de verkiezingen zelfs niemand over durfde te spreken. We zien het nu weer met de afschaffing van de dividendbelasting. Besluiten worden bij ons achter gesloten deuren genomen en het parlement mag alleen voor de vorm nog wat nablaffen, terwijl de coalitiefracties via druk vanuit het kabinet gedwongen worden standpunten te verdedigen die ze zelf niet onderschrijven. Onderwijl wordt het (raadgevend!) referendum vanwege tegenvallende resultaten maar weer afgeschaft.
Nee, voor echte democratie moeten we naar de Zwitsers kijken, die na de verkiezingen een zakenkabinet samenstellen uit de grootste partijen, en voor wie het parlement verder het beleid bepaalt, out in the open , zonder beperkt te worden door coalitiediscipline om dat kabinet te laten zitten, en dat bijgestuurd of teruggefloten kan worden middels referenda. Dát is echte democratie. Onze vertegenwoordigende democratie met alleen maar verkiezingen eens in de vier jaar, met zijn fractiediscipline en zijn coalitiedruk, is slechts een heel grove benadering van wat een democratie is.
Het koningshuis Terug naar het koningshuis. Dat is niet meritocratisch, en het is niet democratisch. Dus… weg ermee? Maar beste republikeinen… zouden we ons voordat we ons over dit symbool druk gaan maken niet eerst eens druk gaan maken over onze samenleving? U begrijpt, volgens mij hebben we dat afschaffen nog lang niet verdiend!
Bovendien zitten we nu in een situatie met een koning die ieder jaar in populariteit wint. En laten we eerlijk zijn, ook ik ben gevallen voor de voormalige prins pils. Niet zozeer door zijn huwelijk met de Argentijnse juntadochter (die ik persoonlijk overigens de junta niet kwalijk neem, maar toch), maar vooral door zijn optreden zelf. Hij is sympathiek, zegt steeds minder domme en steeds meer verstandige dingen, oogt soms wat stijf in zijn rol en naar de pers, maar raar genoeg maakt dat hem juist nog meer sympathiek.
Mijn hart heeft deze man met name veroverd door vorig jaar juni erop te staan de vluchtelingenkampen  op Sicilië op te zoeken, en zich door burgemeester  Orlando van Palermo te willen laten ontvangen, iemand die opmerkelijk afwijkende opvattingen heeft over hoe om te gaan met vluchtelingen, die recht tegen de van links tot rechts brede consensus van denken hierover in durft te gaan. Willem mag geen politiek bedrijven, maar hier gaf hij toch een duidelijk signaal. En hij kwam ermee weg ook.
Populair Maar veel belangrijker: ik ben duidelijk niet de enige die door de misschien toch-niet-zo-domme Willy om de vinger gewonden is, want als er morgen verkiezingen zouden komen, zou voor een nieuwe koning Willem-Alexander de eerste deze verkiezingen met vlag én wimpel winnen. En dat is op zich een heel goede reden om die verkiezingen nu niet te houden.
Vind ik daarmee het koningshuis perfect? Welnee. De meeste argumenten die koningsgezinden leveren, slaan nergens op. Levert het koningshuis stabiliteit op in ons onrustige politieke landschap? Bullshit. De koning heeft politiek gezien gelukkig niets meer in te brengen, en in het verleden is het koningshuis prima in staat gebleken om juist de politiek de destabiliseren (Greet Hofmans, Lockheed). Wim-Lex blijkt dan wel een geschikte vent, Bernard was een ramp. Beatrix bleek kundig, en heeft de harten van het volk later veroverd, maar Juliana was lief doch bleek uiterst zwak. We zijn met dat koningshuis kortom afhankelijk van een flink stuk toeval, en dat we nu mazzel hebben, betekent niet dat dit zo blijft.
Platte centenkwestie Helaas echter zijn de argumenten die de republikeinen hier tegenin brengen niet zoveel beter. Men focust zich op de kosten. Het koningshuis zou veel teveel geld kosten, en de koning betaalt geen belasting. Als dat de beste argumenten zijn waar het republikeins genootschap mee kan komen hebben ze een verdomd zwak punt. Want uiteindelijk zijn dat futiliteiten.
Of de koning nu wel of geen belasting betaalt maakt voor een beurs die geheel en al recht uit de staatskas komt niet zoveel uit. We zouden morgen de vergoedingen van de koning met 100% kunnen verhogen en hem dan belasting laten betalen: dan komt het op hetzelfde neer. En de claim dat het koningshuis zo duur zou zijn is zeer relatief. Het paleis op de Dam verkopen ? Aan wie? Toch hopelijk niet aan een Amerikaanse investeerder? Maar het aan onszelf verkopen levert echt niets op.
Over de kosten-batenanalyse van het koningshuis lopen vele welles-nietesdiscussies, waarvan de conclusie kan zijn dat die niet zomaar te maken is, met name omdat de indirecte baten, die er zeer zeker wel zijn, niet goed in te schatten zijn, en dat geldt ook voor de indirecte kosten.
Maar het hoort voor het republikeins genootschap mijns inziens veel meer te zijn dan gewoon een platte centenkwestie. Vraag zou moeten zijn: vinden we het het geld waard?  En helaas voor de republikeinen is dat gewoon een begrotingsvraagstuk, en iedere keer wordt dat weer democratisch beantwoord met: ja. De mensen vinden het schitterend. En laten we eerlijk zijn: het koningshuis kost hoe je het ook wendt of keert echt niet het leeuwendeel van de begroting.
Republikein in ruste Zal Nederland nog lang een monarchie blijven? Geen idee. Zoals ik aan het begin van het stuk al stelde: ik ben voor een meritocratie en een democratie. Het koningshuis vloekt daarmee. Maar aan onze meritocratie en democratie ontbreekt mijns inziens een hele hoop meer dan het koningshuis, en dat lijkt mij voor nu even een heel stuk belangrijker.
Van alle problemen die ik in ons land zie, is het koningshuis absoluut niet nummer 1. Helaas voor principiële republikeinen zoals ik functioneert het Nederlandse koningshuis op dit moment meer dan prima. In dat geval ben ik ook niet te lullig om dit gewoon ruiterlijk toe te geven, en vind ik het niet functioneel om nu over afschaffing daarvan te praten. Dus republikeinen, u bent mij kwijt. Hier zit een republikein in ruste.
Misschien als er over een paar decennia weer een stel klungels op de troon komen te zitten, die van schandaal in schandaal rollen en de ene na de andere domme of abjecte uitspraak doen, of als de erfopvolgers gewoon zelf bedanken voor de eer – want dat kan ook nog – dat er dan weer een beter moment komt om over afschaffing te praten.
Maar laten we onze schouders eronder zetten om ervoor te zorgen dat het dan niet alleen maar een symbolisch dingetje zal zijn, maar een kroon op het harde werk voor een échte meritocratie en democratie, dat we van nu af aan tot op dat moment succesvol hebben verricht. Want voordat we onze samenleving zo met recht mogen noemen, moeten we echt nog een hoop aan beloning, discriminatie, belasting en het parlementaire stelsel veranderen. Laten we ons daarop richten.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (46)

►3L
►3L28 apr. 2018 - 21:11

Het liefst zou ik het Republikeins Genootschap het predicaat Koninklijk verlenen. Maar helaas, dat zal wel niet gebeuren. Ik ben een overtuigd republikein. De praktische uitvoerbaarheid van deze overtuiging staat op een zeer laag pitje. Ik ben namelijk ook democraat en ben er van overtuigd dat ik minsten de helft plus 1 als medestanders zal moeten hebben voordat het tijd voor verandering is. Wat natuurlijk niet helpt bij het vinden van medestanders is, dat WA zich beschaafd gedraagt en een mooie vrouw heeft. Waarom zou je zo iemand wegsturen.

Paddy3
Paddy328 apr. 2018 - 19:50

“Ook al verricht je hetzelfde werk, met dezelfde kwaliteit, het wordt normaal geacht dat je een lager uurloon krijgt als je dat niet full time wilt doen – bijzonder raar voor wie er even langer bij stil durft te staan.” Als je 2 dagen werkt vs iemand die 4 of 5 dagen werkt, dan doe je je werk maar niet meer dan dat. Promotie & meer gaan verdienen gaat nou net om meer doen dan je werk.

2 Reacties
Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 15:59

De meeste parttimers die ik ken werken ook meer dan het aantal afgesproken uren.

Karingin
Karingin29 apr. 2018 - 19:55

Ik ken eerlijk gezegd niemand die maar 2 dagen werkt, behalve mensen die deels zijn afgekeurd. En in die tijd rennen ze zich vaak kapot om toch dingen af te krijgen. Mensen die 5 dagen werken rennen vaak veel minder hard.

ikdus2
ikdus228 apr. 2018 - 16:46

conformist

1 Reactie
Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:00

Of strateeg ;)

Zapata
Zapata28 apr. 2018 - 11:24

Er zijn heel andere problemen waar we de aankomende twintig jaar mee geconfronteerd worden. (Ghe, gelukkig geef ik in die periode al de pijp aan Maarten en mag de weldenkende elite die momenteel als een angsthaas in koplampen staart zich er druk over maken) https://www.trouw.nl/groen/zonder-insecten-overleven-we-niet-en-binnen-tien-twintig-jaar-is-het-crisis~a76a1789/ We moeten zo snel mogelijk af van oude instituties zoals het koningshuis of een meritocratische elite. Doodgewoon omdat die lieden volledig streven naar eigenbelang. Natuurlijk kunnen ze het leuk vertellen en het lompenproletariaat vermaken met leuke feestjes en een dagje vrij maar uiteindelijk komen we stap na stap steeds dichter bij de totale ondergang. Kleinschalige landbouw en productie, geen gebruik van gif meer, niet meer afhankelijk zijn van multinationals en banken, niet meer een economie gebaseerd op groei en winst omdat we dat gewoon niet meer aankunnen. Geboortebeperking, Aantallen mensen terug brengen. Ik wens u allen veel succes en weet dat u toch niet zult luisteren. Het plezier en de winst van vandaag zijn tenslotte belangrijker dan de dood en vernietiging van morgen. U zal nog steeds bezig zijn met het koningshuis of andere obscure families die wel of geen geld genereren. En mensen die daar een oordeel over hebben die noemt u mensen van verdienste. Een meritocratie, hoe verzin je het. De Donners (heb trouwens zijn broer goed gekend) en de Balkenendes, de Wim Kokken en de Van Aartsens. Ach noem ze maar op de hotemetoten. Mensen die in hun kunde nooit verder gekomen zijn dan de winst en verlies rekening en consolidatie van de macht. Jaah daar moet onze jeugd het van hebben! :-)

2 Reacties
Martinel
Martinel28 apr. 2018 - 12:29

Helemaal mee eens, sterker nog ik leef al minimalistisch....Hele goede bijdrage van u ! (Groei moet worden afgeschaft en al die geld-en cijferfetisjisten, die mens en dier zijn vergeten, verwens ik naar...nou ja vul zelf maar in). Overigens is het Koningshuis uiteraard wel de belichaming van alles wat nu juist niet strookt met een betere wereld/aarde.

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:01

Op zich ben ik het eens maar dan nog vind ik het niet opportuun om juist bij het koningshuis te beginnen. Ik zou de discussie juist wat breder willen trekken dan dat - wat u dus ook doet.

Bouwman2
Bouwman228 apr. 2018 - 8:38

Het lijkt niet echt origineel om Zwitserland weer eens als de ideale staat aan te prijzen. Zwitserland is dan eerder precies het verkeerd gekozen land. Het lis namelijk het land waar de economie zwaar leunt op de enge bankensector. En waar je heus niet zó maar mag komen wonen, waar zwarte schapen niet gewenst zijn. Bovendien is het een enclave in de EU. Wel alle regels overnemen uit Brussel maar er toch geen lid van willen zijn is je verstoppen achter een neutraliteit zonder vlees of vis. Beter dan Zwitserland aanprijzen kun je na het verdriet van België ook eens wijzen op het geluk van Nederland. dat heel hoog scoort op de lijst van landen waar inkomensverschillen het kleinst zijn de sociale voorzieningen hoog en waar op een ander lijstje de burgers als tamelijk goed in hun vel zittend worden betiteld. Met andere woorden, zoek het niet in tuinen elders waar het gras altijd groener is. Maar kijk eens naar je eigen tuin, waar wel es waar nog wat te wieden en te maaien valt maar waar je desondanks ook lekker in de zon kan zitten. Met een goed boek wat mij betreft en met de spotify heel zachtjes aan. Wees es een stuk positiever over Nederland, je zult zien als iedereen zou ophouden met een zuur jaloers gezicht naar Nederland te kijken er heel veel wantrouwen en misprijzen zou verdampen. Wellicht is EU lid Nederland dan snel nummer één op de lijstjes. En wees vooral es een keer heel positief over de EU, over nu al 70 jaar vrede en over de algemene welvaart die uitzonderlijk hoog is. De gerechtigheid wordt er steeds maar breder uitgerold. Waarom denk je anders dat ze in Albanië of Montenegro zo graag lid willen worden? En ze in Griekenland en Hongarije er niet over piekeren op te stappen? En ze in Korea op hun tenen gaan staan nu de vrede er na een halve eeuw schijnt te naken? Domweg gelukkig in de Dapperstraat, die regel van J.C Bloem is meer maatgevend dan je op het eerste gezicht zou kunnen denken..

1 Reactie
Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:04

Ik ben ook heel positief over Nederland, maar het kan altijd beter, en ik woon nu eenmaal (het grootste deel van het jaar) in dit land, dus ben daar ook bij betrokken. En over de EU ben ik ook gewoon eerlijk, die heeft zeer goede zaken en ik ben er blij mee dat we erbij horen, maar tegelijkertijd moet er wel enorm veel verbeterd worden. Dat bijt elkaar allemaal niet hoor. En het is misschien niet origineel naar Zwitserland te wijzen, misschien heeft dat ook een reden. Verder, dat ik vind dat hun democratisch systeem goed georganiseerd is wil natuurlijk niet zeggen dat ik het eens ben met al hun beleid.

Minoes&tuin
Minoes&tuin28 apr. 2018 - 6:50

Ik begrijp deze bijdrage helemaal niet. Is mij een beetje te dubbel. Sprookjes bestaan niet en een wolf die kan praten is een illusie. Het koningshuis is een opeenstapeling van alles wat in en voor de Quote 500 staat. Het is heel gemakkelijk om een illusie te verkopen.

4 Reacties
Klaas Punt
Klaas Punt29 apr. 2018 - 9:54

Minoes - voor illusies hebben we Hans Klok. Maar leef je eens in voor het alternatief van onze Koning of Koningin. We moeten een staatshoofd hebben, een die alleen ceremoniele taken verricht want de macht ligt bij de regering/parlement ook al zou je in deze dagen anders vermoeden. Nu waar vind je zo iemand, die ver boven de partijen staat en algemeen geacht wordt. Dat wordt moeilijk in ons land. Dan de meeste stemmen? Zo is bijv. Trump aan z'n baan gekomen. In Nederland zijn er ook wel een stuk of wat met veel geld en invloed om de baan van president te willen. Maar willen wij die? Nee ik ga voor het koningshuis. We weten daar in eok geval het nodige van af. Ja, prins Bernhard was geen best maar ik heb met vol vertrouwen trouw beloofd aan mijn Koningin Juliana. En ik weet het, erfopvolging lijkt op sprookjes. Maar de dochter van Freddy Heineken heeft ook de tent overgenomen. Dat was goed, toch?

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:05

Eerlijk gezegd begrijp ik deze reactie ook niet zo goed ;)

Karingin
Karingin29 apr. 2018 - 19:49

Klaas: De pest met zo'n president is dat die wel politieke macht heeft. Of we moeten ervoor kiezen om die inderdaad uitsluitend ceremoniële taken te geven, maar dan wordt het een soort schoonheidswedstrijd. Ik zie daar de meerwaarde niet van in. Onze vorsten worden hun leven lang voorbereid op hun functie als verbinders. Binnen Nederland in geval van rampen en dergelijke, en buiten Nederland als bijzonder visitekaartje. Goed, Juliana was een beetje flakey (waarschijnlijk mede dankzij Bernard, die natuurlijk ook import royalty was), en ik begrijp dat Wilhelmina ook niet helemaal was wat men er nu van maakt. Maar vanaf Beatrix gaat het eigenlijk hartstikke goed, die had de wind er goed onder. Ik vertrouw erop dat Amalia ook een stevige opleiding krijgt. Hier en daar een schandaaltje is niet uit te sluiten, het zijn net mensen wat dat betreft. Maar dat zijn allemaal peanuts vergeleken bij wat idioten als Trump, Erdogan, Poetin en Duterte de wereld in slingeren.

Minoes&tuin
Minoes&tuin30 apr. 2018 - 1:44

Klaas Punt Die president kunnen wij bij wangedrag weer wegsturen bij de volgende verkiezingen. Dat hij dan al kwaad aangericht kan hebben begrijp ook ik, dat is niet anders met een regering. Maar dat doet ook een Prins die huisjesmelker blijkt te zijn en in Amsterdam 100 woningen opkoopt als belegging om er fors aan te verdienen t.k.v. burgers. Ik vind het koningshuis nu ook niet bepaald een voorbeeld voor de burger die niet naar de Bahama's of anderszins kan uitwijken, die wel netjes de belastingen betaalt. Die niet in een ontwikkelingsland een grote villa koopt met prive-strand en nooit nagekomen beloften aan de bevolking...maar daar wil ik nu verder niet op ingaan, dat vergt teveel tijd. Wat mij betreft ben je wat je doet, niet wat je zegt te zijn, je bent geen sprookje, geen lichtend voorbeeld. Echter als jij denkt dat het Koningshuis achter de schermen geen politieke macht heeft en uitoefent ben je m.i. naïef. Dat verwacht ik toch niet van jou. Ik vind Maxima een knappe en vlotte meid maar ik val niet voor charmes, ook niet van een knappe koning en lieve prinsesjes. Allemaal zinsbegoocheling.

Piet de Geus
Piet de Geus28 apr. 2018 - 2:43

"Want nog steeds wordt heel veel in onze samenleving bepaald door waar je wieg staat en wie je ouders zijn, veel meer dan mensen beseffen. Het meeste kapitaal in ons land begon als geërfd kapitaal." Fact free geleuter. Kijk eens naar de Quote 500: oud geld is verreweg in de minderheid, de overgrote meerderheid bestaat uit nieuw geld. Dus uit mensen die niks geërfd hebben. "Leven we wel in zo’n mooie democratie? Ik waag het te betwijfelen. Veel functies worden nog altijd benoemd. Maar nog veel belangrijker: we leven in een coalitiesamenleving, wat het mogelijk maakt dat door veel gekonkel maatregelen worden doorgedrukt waar maar een kleine minderheid voor is" Ook je begrip van wat democratie inhoudt is nogal beperkt. Bij benoemde functies als het burgemeesterschap geldt steeds meer dat de benoeming plaatsvindt door democratisch gekozenen: de CvK die de voordracht van de gemeenteraad naast zich neerlegt heeft toch echt een probleem. En de basis van een democratische samenleving is dat er coalities gevormd moeten worden, omdat iedereen rekening moet houden met mensen met een andere mening. Dus vanzelfsprekend resulteert dat in maatregelen waar maar een kleine minderheid voor is: de grote meerderheid bevindt zich vanzelfsprekend in de categorie die daarin maar een deel van zijn gelijk bevestigd ziet. Omdat iedereen water bij de wijn moet doen. Om dan te spreken van gekonkel en doordrukken lijkt wel erg veel op het geleuter van Baudet over het partijkartel. Dan heb je werkelijk niets van democratie begrepen en meen je dat het een manier is om 100% je zin te krijgen. "Nee, voor echte democratie moeten we naar de Zwitsers kijken" Het land waar ieder redelijk compromis teruggefloten kan worden door een referendum waarin besloten wordt dat er een minarettenverbod moet komen. Dat is geen democratie maar een dictatuur van de meerderheid, waarbij werkelijk alle checks & balances van een ware democratie overboord worden gegooid. Democratie is wat anders dan in een bierkelder vragen of de bezoekers meer of minder Marokkanen willen en op het voorspelbare 'minder, minder, minder' beloven dat je dat gaat regelen. En als je zo weinig van democratie begrijpt en zo weinig democratisch gezind bent, dan is het ook maar een kleine stap naar opportunistisch geen problemen hebben met het koningshuis omdat de koning toevallig iets doet (een vluchtelingenkamp bezoeken en daar obligate praatjes verkopen) wat jou bevalt. In wat verschil je dan nog van Erdogan die democratie een trein noemt waar je op stapt tot je jouw station bereikt hebt en met ondemocratische middelen je zin door kunt drukken? Democratie begint en eindigt met het besef dat je jouw zin niet door kunt drukken maar altijd zult eindigen met een compromis waarin iedereen zich maar een beetje zal herkennen. En hoe meer je de rechten van minderheden erkent, des te minder zul je in het eindresultaat je eigen wensen onverkort terugvinden. Wat ook in je eigenbelang is, want linksom of rechtsom behoor je zelf ook altijd tot een aantal minderheden.

8 Reacties
DanielleDefoe
DanielleDefoe28 apr. 2018 - 11:49

Hoe zat het ook weer met het vrouwenkiesrecht in Zwitserland? Waren ze daar niet opmerkelijk laat mee?

Paddy3
Paddy328 apr. 2018 - 19:53

Wat Piet zegt.

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:19

@Piet: De quote 500 lijkt me geen goede methode om mijn bewering te controleren. Het gaat mij erom dat oud geld een goede basis legt, niet dat het verantwoordelijk is voor al het kapitaal. “de CvK die de voordracht van de gemeenteraad naast zich neerlegt heeft toch echt een probleem” Goeie! Hoe wordt de CVK ook alweer gekozen? Ook de benoeming van de burgemeester blijft vnl partijpolitiek. Dat de gemeenteraad kandidaten voordraagt en uiteindelijk een keuze maakt is een stap in de goede richting, maar nog zeker geen volmaakt democratisch proces. En als je eerlijk wilt discussiëren, begin dan niet met denigrerende opmerkingen te maken over “mijn begrip”, dat doe ik ook niet bij jou. Het probleem van ons coalitiesysteem is vooral dat je het meemaakt dat partijen standpunten gaan verdedigen die ze zelf niet ondersteunen. Sowieso de vertegenwoordigende democratie geen excuus om tussen de stemrondes tegen het volk te zeggen dat ze haar bek moet houden. Natuurlijk zijn compromissen mogelijk maar de politiek zou uiteindelijk altijd moeten streven naar maatregelen die door de meerderheid begrepen en gedragen worden. Dat is democratie. En daar komen de minaretten alweer! Je verwart hier het systeem met de uitkomsten. Overigens is het minarettenverbod sowieso een lastige om uit te voeren, ook voor de Zwitsers. Je voorbeeld in de bierkelder van een politicus die een retorisch trucje uithaalt met de eigen achterban slaat verder nergens op. Het gaat mij er juist om iedereen te laten horen, en niet die met de grootste bek. “omdat de koning toevallig iets doet (een vluchtelingenkamp bezoeken en daar obligate praatjes verkopen) wat jou bevalt” Als je mijn tekst werkelijk begrepen had, dan had jij door dat dit niet het argument is waarom ik het nu niet opportuun vindt het koningshuis af te schaffen: het gaat mij om de algemene mening, niet die van mijzelf. “In wat verschil je dan nog van Erdogan die democratie een trein noemt waar je op stapt tot je jouw station bereikt hebt en met ondemocratische middelen je zin door kunt drukken?” Nogal! Erdogan is niet voor vrije informatie, Erdogan is ook niet voor een institutioneel referendum, en Erdogan heeft ook laatst een staatsvorm doorgedrukt, die mijlenver verschilt van het door mij voorgestelde systeem waarbij de grootste partijen een zakenkabinet vormen.

Karingin
Karingin29 apr. 2018 - 19:34

Ik weet niet of ik voor zo'n zakenkabinet ben. Maar dat de kadaverdiscipline in de fracties funest is lijkt me duidelijk. What happened to "zonder last en ruggespraak" voor de Kamerleden?? Eigenlijk wordt ze een grondrecht onthouden.

Minoes&tuin
Minoes&tuin30 apr. 2018 - 1:35

Karingin "Eigenlijk wordt ze een grondrecht ontnomen" Je zou ook kunnen zeggen. Waarom zijn het zo'n slapjanussen het in te leveren? Daar begint de verlakkerij al. Zo is het geen controlerend instrument meer van het volk, door het volk, als n.b. hun vertegenwoordiger, maar een aanhangsel van de macht. Zo worden zijzelf machtspolitici, regeren zelf mee. Macht weegt zwaarder dan het belang van Nederland en de kiezers die n.b. jou verkozen hebben als hun vertegenwoordigers, zwaarder dan 'geweten'. Of ze het ontberen, daar blijf ik maar even buiten. Het lijkt er echter wel op. Je verandert dat geheel vrijwillig in de vertegenwoordiger van de macht zelf waardoor je niet meer die macht controleert maar ' met alle macht' in stand houd.

Piet de Geus
Piet de Geus30 apr. 2018 - 1:36

"Hoe wordt de CVK ook alweer gekozen?" Dat is veel minder relevant dan naar wie hij luistert. "Ook de benoeming van de burgemeester blijft vnl partijpolitiek." Uiteraard, want de gekozen vertegenwoordigers moeten het eens zien te worden over de voordracht. "Dat de gemeenteraad kandidaten voordraagt en uiteindelijk een keuze maakt is een stap in de goede richting, maar nog zeker geen volmaakt democratisch proces." Dat volmaakte democratische proces van jou komt neer op een rechtstreeks gekozen burgemeester. Dan maak je van democratie: the winner takes all. "Het probleem van ons coalitiesysteem is vooral dat je het meemaakt dat partijen standpunten gaan verdedigen die ze zelf niet ondersteunen." Geen standpunten maar compromissen. Omdat compromissen (een uitkomst waar op zich niemand direct voor gekozen heeft) de manier zijn om ieder een beetje zijn zin te geven en niemand helemaal. "Natuurlijk zijn compromissen mogelijk maar de politiek zou uiteindelijk altijd moeten streven naar maatregelen die door de meerderheid begrepen en gedragen worden. Dat is democratie." Nee, dat is de dictatuur van de meerderheid. In alle gevallen beslist immers die meerderheid en nimmer hoeft met de minderheden rekening gehouden te worden. Neemt niet weg dat er een noodrem moet zijn om politici terug te roepen: een correctief referendum dat meer tegenstemmers moet tellen dan het aantal kiezers dat de voorstemmende politici een mandaat heeft gegeven. "En daar komen de minaretten alweer! Je verwart hier het systeem met de uitkomsten." De uitkomst is hier het systeem: de meerderheid beslist zonder dat daar een proces aan vooraf gaat dat die meerderheid dwingt om rekening te houden met minderheden. Breng je de politiek terug tot de eenvoud van een referendum (is het ja of nee?) dan overrule je per definitie iedere minderheid. Dat is geen democratische winst maar puur verlies. Het is goed als de politiek door de kiezer tot de orde geroepen kan worden maar op zich is een politiek die compromissen moet sluiten te verkiezen boven een tweepartijenstelsel waarin dan weer de een en dan weer de ander volledig zijn zin krijgt. "dan had jij door dat dit niet het argument is waarom ik het nu niet opportuun vindt het koningshuis af te schaffen: het gaat mij om de algemene mening" Ik ben niet degene die pro-koningshuis gedragingen van Willy aanvoert die me van pas komen. Mijn argument om aan de kwestie van de monarchie niet teveel prioriteit te geven is dat de rol van het koningshuis vooral ceremonieel is en dat dat sinds ze bij de formatie buitenspel zijn gezet nog meer het geval is.

DanielleDefoe
DanielleDefoe30 apr. 2018 - 11:59

Ons koningshuis behoort tot de internationale jetset en is relatief duur. Maar ik ben het er wel mee eens dat afschaffen geen grote prioriteit heeft zolang de leden (uitsluitend) een ceremoniele functie hebben.

Kees Alders2
Kees Alders23 mei 2018 - 15:35

Beste Piet, met je opmerking: “Dat volmaakte democratische proces van jou komt neer op een rechtstreeks gekozen burgemeester. Dan maak je van democratie: the winner takes all.“ sla je de plank mijns inziens nogal flink mis. Ik schrijf veel meer dan dat over democratie: lees het stuk nog maar eens. Het Zwitserse systeem van kabinetten samenstellen heeft niets van ‘the winner takes it all’. En als er 1 functie te vergeven is, dan ontkom je niet aan dat er één alles krijgt (tenzij je voor deelbanen gaat). En vreemd dat de onderscheid wilt maken tussen compromissen en standpunten, want compromissen zijn ook standpunten. D66 verdedigt momenteel de standpunten dat de referendumwet wordt afgeschaft zonder alternatief, dat daar geen referendum over mag komen, dat de sleepnetwet bij nader inzien toch prima is zo, en dat door dit kabinet de dividendbelasting moet worden afgeschaft. Dat zijn de huidige standpunten die ze verdedigt. Mijn punt daarover blijft zodoende staan. Dit IS een gevolg van ons coalitiesysteem, dat minderheidsstandpunten door kamermeerderheden verdedigd worden, terwijl de meerderheid daar niet op stemde. Een nadeel dat je best kan toegeven: het is een objectief feit. En compromissen hebben niets te maken met ‘rekening houden met de minderheid’. Een compromis rond een minderheidsstandpunt zoals in het coalitiesysteem is alleen maar in dienst van een solide machtsbasis van het kabinet. Niets anders. Het is de dictatuur van een minderheid, en dat is erger dan een dictatuur van de meerderheid. Dat onze democratie geen dictatuur van de meerderheid is, wordt gegarandeerd door de randvoorwaarden van onze democratie: mensenrechten, een rechtsstaat, vrij pers, vrijheid van meningsuiting etc. En een referendum hoeft net als een parlementaire beslissing geen ‘dictatuur van de meerderheid’ te zijn, omdat ook bij een referendum beslissingen die ingaan tegen die randvoorwaarden en hogere wetgeving niet uitvoerbaar zijn. Dat zou met een minarettenverbod hier het geval zijn, en volgens mij zitten de Zwitsers net zo goed met die onuitvoerbaarheid van dat verbod. We moeten de eerste rechtszaken nog afwachten van iemand die graag een minaret wil bouwen, en daarvoor beroep doet op de Europese bepalingen van gelijke behandeling van religies, en verwijst naar de recente bouw van een kerktoren. Wat mij betreft worden referenda van tevoren getoetst aan hogere wet- en regelgeving overigens, dus voor erover te stemmen. De Zwitsers hebben dat niet, zodat er af en toe inderdaad referenda worden aangenomen die in praktijk niet uitgevoerd worden. “Neemt niet weg dat er een noodrem moet zijn om politici terug te roepen”. Daar zijn we het eens, maar ik ben dus ook voor een initiatiefreferendum. Ook om ervoor te zorgen dat het correctief referendum niet misbruikt wordt voor oneigenlijke standpunten waarover niet gestemd kan worden. Wat ik voorstel heeft niets te maken met een 2-partijenstelsel. Waar leid je dat uit af?

Thuiszitter
Thuiszitter28 apr. 2018 - 0:30

Koningshuis hebben wij nu eenmaal en eerlijk gezegd op dit moment liever maar Willie dan Rutte als President.

Henri Zwols
Henri Zwols27 apr. 2018 - 22:48

> het wordt normaal geacht dat je een lager uurloon krijgt als je dat niet full time wilt doen Je levert minder toegevoegde waarde wanneer je een deel van je tijd bezig bent met overdracht aan een collega. Of omdat het full-time team waarin je werkt een deel van de tijd minder efficiënt werkt omdat er iemand ontbreekt. In een meritocratie krijgt iemand die minder waarde toegevoegt een lager uurloon. Ik vind dat normaal.

4 Reacties
Karingin
Karingin28 apr. 2018 - 12:03

En als ik nou in minder tijd 2 keer zoveel produceer als een collega die wel full time werkt? Ik heb dat namelijk nogal vaak meegemaakt.

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:21

@Karingin: Dat maken parttimers heel vaak mee. 40 uur per week werken is vaak helemaal niet efficiënt. Je bent wel altijd aanspreekbaar ja, maar dat is zeker niet hetzelfde als efficiëntie.

Karingin
Karingin29 apr. 2018 - 19:24

Kees: Klopt. Sowieso is constant productief zijn vrijwel onmogelijk. En hoe meer tijd je voor iets hebt hoe meer je geneigd bent te lanterfanten en/of uit te stellen. Zo zijn er nog een aantal factoren die productie omlaag brengen, zoals dingen die teveel routine zijn geworden. Ik heb een tijdje op de postkamer gewerkt toen ik aan het re-integreren was. Mensen zaten daar een hele dag te doen over een stapeltje uitgaande brieven. Ik had zo'n stapel binnen een paar uur weggewerkt. Dan even koffie drinken en hup de volgende klus. Ik werd speedy gonzales genoemd. Al geloof ik niet dat dat per se liefhebbend was bedoeld...er werd best wat gezucht en gesteund zullen we maar zeggen.

Kees Alders2
Kees Alders23 mei 2018 - 15:36

Herkenbaar.

Roy Batty
Roy Batty27 apr. 2018 - 20:28

Ik heb niets tegen de leden van het koningshuis maar alles tegen de bakken vol met geld die jaarlijks uitgegeven wordt aan die poppenkast. Dit geld kan ongetwijfeld beter besteed worden.

2 Reacties
Paddy3
Paddy328 apr. 2018 - 20:01

Geen koning, dan krijgen we een president. Zijn jaarloon zal relatief laag zijn (maar vast meer dan de Balkenende-norm), maar moet om de 5? jaar wel gekozen worden. Verkiezingen kosten veel geld, kijk maar naar de kosten van een landelijk referendum. De paleizen etc moeten nog steeds onderhouden worden. Dus veel kosten blijven gewoon staan. Bottomline, geen koning betekent dat niet noodzakelijk een grote kostenbesparing. Als republikein kun je dat natuurlijk prima vinden. Wel een aardige kans dat onze eerste president dan Rutte of Wilders wordt. Weet niet of iedereen op dit forum nou zo’n geweldig idee vindt.

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:22

Om de bijdrage aan het koningshuis te verlagen hoef je geen republikein te zijn, en je hoeft ook geen royalist te zijn om daar tegen te zijn. Daarom vind ik het ook een zwaktebod van het republikeins genootschap om van dit argument de spil te maken.

Tom Meijer
Tom Meijer27 apr. 2018 - 19:14

Blijkbaar ben ik dan ook een republikein in ruste. Niet dat ik de huidige monarch zo geweldig vind, verre van dat. Ik moet daarnaast ook zeggen dat ik mij enorm aan de man irriteer maar vraag me niet waarom, het gebeurt gewoon. Ons toeleggen op alle zaken die mis in dit land zijn, te veel om op te noemen, daar iets aan verbeteren is momenteel inderdaad belangrijker dan het omverhalen van de monarchie. Echter, verbetering van de zaken die je noemt is van ouds het takenpakket van links, van rechts met de VVD en het CDA voorop hebben we niets te verwachten, integendeel. Helaas beseffen de kiezers niet dat ze dan toch echt anders moeten gaan stemmen. Dat zie ik nog niet gebeuren, de verelendlung is daarvoor blijkbaar nog niet ver genoeg, en dat maakt mij tot een somber mens.

1 Reactie
Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:23

Mee eens, dank voor uw reactie.

chwiedijk
chwiedijk27 apr. 2018 - 19:12

Hoe aardig Willem-Alexander ook is, tóch liever een democratische republiek onder een tijdelijke president.

1 Reactie
Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:23

Uiteindelijk vind ik dat ook hoor. :)

Klaas Punt
Klaas Punt27 apr. 2018 - 18:40

Iemand die over democratie begint na het drama van deze week is duidelijk van de pot gerold. Van de nederlandse democratie heb ik mijn buik vol.

2 Reacties
Minoes&tuin
Minoes&tuin28 apr. 2018 - 9:58

Haha, dat kan niet Klaas, die bestaat nl. niet.

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:24

Ik gebruik inderdaad juist het drama van deze week als voorbeeld om te laten zien dat ons land juist niet democratisch (genoeg) is.

Karingin
Karingin27 apr. 2018 - 18:05

Ik ben onder de indruk, goed artikel! Zelf ben ik voor het koningshuis, dat is tenminste stabieler dan een president. Bovendien heeft een president vaak wel verregaande bevoegdheden, en we zien op dit moment over de hele wereld wat dat voor ellende oplevert. Qua kosten zal het elkaar trouwens ook niet veel ontlopen. Maar vooral het eerste deel, over hoe we onze samenleving nu hebben ingericht, kan ik alleen maar onderschrijven. Daar is echt nog heel veel werk aan de winkel. Helaas gaan we die oorlog met dit kabinet niet winnen...

1 Reactie
Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:25

Dank voor uw reactie! Inderdaad, dit kabinet gaat de problemen die ik beschrijf absoluut niet oplossen...

Zapata
Zapata27 apr. 2018 - 17:45

Nederland komt veel dichter bij een oligarchie dan bij een democratie. Dat gezegd hebbende, een meritocratie heeft ook zo zijn nadelen en luidt de periode in dat de democratie ook weer een pas terug moet doen. Immers er is niets wat de bestuurlijke elite die verkozen is vanwege verdienste (ook al zo iets wat aan discussie onderhevig is) kan weerhouden om weer fundamenten te leggen voor erfopvolging en een nieuwe kaste van een bestuurlijke elite. Kortom, ja eerst afschaffen van de monarchie, onder de vlag van dat walgelijke instituut warmen veel anti democraten zichzelf en legitimeren hun positie. Kijk eens... koninklijk besluit. Kijk eens... ik ben ridder in de orde van de oranje pispot. Je moet ergens beginnen tenslotte. Vervolgens pleit ik niet voor een meritocratie want resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst, maar voor directe democratie. Dus constant werken aan educatie van de bevolking en daarmee zorgen dat ze mee kunnen beslissen wat betreft het landsbestuur.

2 Reacties
Zapata
Zapata27 apr. 2018 - 18:06

https://www.trouw.nl/opinie/de-meritocratie-is-meedogenloos~a6c7b560/ Meritocratie.... niet doen. Daar kan ik over meepraten want ik heb beide kanten van het leven gekend. De zelfkant vanaf 1976 tot 1995. Geen diploma's, laag betaald, smerig werk, afstomping, dakloos. Uiteindelijk Drs. Ing. maar echt niet gekregen omdat iemand van verdienste zag dat ook ik enige mate van intelligentie bezat. Nee, voor die mensen van verdienste was ik een insect, een minderwaardig iets wat mocht leven bij de gratie van die geleerde mensen. Meritocratie is de volgende stap naar een klassen maatschappij.

Kees Alders2
Kees Alders229 apr. 2018 - 16:27

Zoals te zien is in dit artikel geef ik 3 ingrediënten voor de ideale samenleving: meritocratie, democratie en een goed en betrouwbaar sociaal vangnet. Slechts één van die principes volgen levert inderdaad al snel een draak van een samenleving op. Dat geldt overigens in alle drie de gevallen.