Remarque verdient zijn bonus

Volkskrant-hoofdredacteur Philippe Remarque ontving over 2013 een bonus van 70.000 euro voor zijn prestaties. Dat viel verkeerd bij de redactieraad die wilde dat de bonusregeling zou worden versoberd. Frans Oremus vindt die verontwaardiging onterecht.

Natuurlijk is het goed dat de Volkskrant kritisch schrijft over de bonuscultuur bij banken of de publieke sector. Maar je kunt als redactie ook doorschieten. De bonus van €70.000 die hoofdredacteur Philippe Remarque toucheerde is volkomen terecht. 

Het is goed gebleken voor de krant om de hoofdredacteur onderdeel van de directie te laten zijn. In tijden dat dit niet zo was en hoofdredacteuren (zijn voorganger Pieter Broertjes bijvoorbeeld) hun neus ophaalden voor de belangen van de uitgever kon het zomaar gebeuren dat PcM (destijds eigenaar van de Volkskrant) werd verkocht en uitgewrongen door de durfkapitalist Apax. 


Broertjes maakte zich vlak voor zijn afscheid in 2010 onsterfelijk belachelijk bij adverteerders tijdens hun jaarlijkse Advertiser’s Summit 2010 in Brussel. Ik snap er niets van dat er zo weinig wordt geadverteerd in de Volkskrant en het magazine, zei hij. Broertjes vroeg de mediabureaus om hulp zijn krant overeind te houden: ‘Daar ligt een rol voor adverteerders’, zei hij later in Adformatie. 
De aanwezige directeuren van mediabureaus gniffelden besmuikt en mompelden dat het in stand houden van dagbladen niet hun verantwoordelijkheid is. ‘Die volgen gewoon de consument. Dat heet marktwerking en dat is heel gezond’, zo vatte een van hen het onbegrip over een hoofdredacteur die zo weinig weet van de advertentiewereld samen.

Het tekent de tijd van nog niet zo lang geleden waarin hoofdredacteuren zich compleet afzijdig hielden van alles wat met commercie had te maken. Advertenties en abonnees waren de zorg van de uitgever. Nadeel hiervan was dat er nauwelijks journalistieke inbreng was op het niveau van bedrijfsvoering. Zo kon het in 2004 gebeuren dat toenmalig Volkskrant-eigenaar PcM verkocht aan Apax, die dit bedrijf financieel leegzoog, om het vervolgens in 2007 voor veel geld terug te verkopen aan de ideële Stichting Democratie en Media (SDM). Broertjes moest na dit debacle meerdere ontslagrondes houden op de redactie houden. En zo zijn er talloze voorbeelden van redacties die het afgelopen decennium werden overvallen door draconisch maatregelen van hun uitgever zonder dat ze het hadden zien aankomen: van HP/DeTijd tot Viva en van De Pers tot de kranten van Wegener.

Te lang konden redacties zich afzijdig houden van de marktwerking die onlosmakelijk aan publieke media is verbonden. De cultuur van arbeiderszelfbestuur die aan veel redacties kleefde stond het slaan van een slimme slag op internet jaren in de weg. Uitgevers zelf deden trouwens ook niet veel. Maar waar Broertjes bezig was ontslagen te reduceren werkt Remarque vooral via internet aan het aanboren van nieuwe lezers en blaast de krant daarmee  samen met de directie van de Persgroep nieuw leven in. Een hoofdredacteur moet nu eenmaal ook de targets van de uitgever in de gaten houden. Dat is in het belang van de journalistiek, zo heeft het verleden geleerd. Dan is het goed dat hij directionele bevoegdheden heeft en als zodanig wordt gehonoreerd. 

De redactieraad probeert met de vraag om de bonus terug te storten de krant weer buiten het marktmechanisme te plaatsen en dat gaat te ver. In de nieuwe versoberde regeling mag de hoofdredactionele bonus nog maar tien procent van het vaste salaris bedragen. Minder nog dan het maximum van twintig procent dat minister Dijsselbloem wil invoeren voor de (veel hogere) salarissen van bankiers. Laat de redactieraad nou toch blij dat zijn hoofdredacteur denkt over bedrijfsvoering en daarbij de journalistieke grenzen het beste bewaakt. Bonussen zijn niet altijd pervers; het maakt de hoofdredacteur gelijkwaardiger ten opzichte van de andere bedrijfsvoerders.

De bonus van Remarque is ook volstrekt niet te vergelijken met de exorbitante bonussen waarover de Volkskrant terecht kritisch schrijft. Maar dan nog: als de hoofdredacteur alles moet laten waarover de krant kritisch schrijft krijgt hij een lastig leven. Remarque had zijn poot stijf moeten houden, maar begrijpelijk is zijn

reactie om akkoord te gaan met de versoberde bonusregeling wel. Een hoofdredacteur die het vertrouwen kwijt is van de redactieraad is verloren. Een erfenis uit de tijd van het arbeiderszelfbestuur.

Correctie 13-10: Eerder werd vermeld dat de redactieraad de bonus afwees, dat is gewijzigd in dat de raad versobering wilde.

Frans Oremus schreef ‘Ik vertel het niet meer op feestjes (De weerbarstige praktijk van een journalist)’