Religieus rechts weet tenminste hoe macht werkt

Deze week stond in Salon de bekentenis van een voormalig lid van de Evangelische vleugel van de Republikeinse partij. Frank Schaeffer bespreekt daarin de politieke methodes van de anti-abortusbeweging in de vorige eeuw. Schaeffer was jarenlang zelf anti-abortusactivist, maar kreeg zijn bedenkingen en brak in de jaren 80 met de beweging. Het stuk heeft de vorm van een ontmaskering, maar na het lezen ervan kan Jelmer Renema alleen maar diepe bewondering uitspreken voor religieus rechts. Zij weten tenminste hoe macht werkt, vindt hij.

Het stuk is geen ontmaskering, maar een cursus ‘hoe zet ik een politieke beweging op’. Schaeffer beschrijft wat een klap de legalisering van abortus was voor de evangelische gemeenschap. Omdat zijn vader al eerder brede contacten had als rondreizende dominee werd het gezin een centrum van de opkomende tegenbeweging. Men zette alles in het werk om de beslissing van het hooggerechtshof ongedaan te maken: er werden boeken, pamfletten en films verspreid. Er werd een bredere maatschappijkritiek geformuleerd. Er werden contacten gezocht vanuit de protestanten richting de katholieken, om die ook in de anti-abortuscoalitie te krijgen. En er werd contact gezocht met de Republikeinse politici. De deal was simpel: steun tegen abortus in ruil voor stemmen van de kerk.

Het grote probleem is: dit alles wordt door het linkse Salon bij monde van Schaeffer gepresenteerd als een sinister, onderhands complot. Ze hebben het bijvoorbeeld over boeken die ‘onder de radar’ verkocht werden in speciale, aan de kerk gelieerde boekhandels. Het is bijna alsof ze een netwerk voor drugshandel beschrijven. De onderhandelingen met de katholieken worden als half bedrog gepresenteerd: men zei wel dat het om hun steun ging – stelt Salon – maar in werkelijkheid ging het gewoon om hun stemmen.

Kon links maar zo’ n machtsblok vormen

Daarmee laat het blad precies zien wat er mis is met links: we zijn bang voor macht. Salon zou een functionerende politieke beweging nog niet herkennen als die op hun graf danste. Uit dit stuk blijkt dat de evangelisten alles goed gedaan hebben. Bewondering is op zijn plaats, geen veroordeling. Hadden de vakbonden maar zo’n efficiënte manier om hun ideeën te verspreiden! Konden wij maar zo’n machtsblok vormen dat politici werkelijk moeten luisteren! En als allerbelangrijkste: hadden wij maar politici en intellectuelen die snapten dat het hun werk is om meningen te vormen, niet te volgen!

Het punt van de katholieken is van speciaal belang, omdat dat illustreert waar politiek werkelijk om gaat: het bouwen van je eigen coalitie en het breken van de coalitie van je tegenstander. Katholieken waren in de VS overweldigend aanhangers van de Democratische partij, omdat zij veelal als nazaten van immigranten een achtergestelde economische positie hadden. Denk aan de arbeidersbuurten van Boston, de thuisplaats van de Kennedy’s. Door de katholieken op hun religie aan te spreken in plaats van op hun economische positie, werden zij losgetrokken uit het Democratische kamp en kwam een deel van hen bij de Republikeinen terecht. Dit voorbeeld laat zien hoe politieke macht werkt: het gaat om het maken van coalities. Compromis is daarbij essentieel: de katholieken moesten hun economische eisen opgeven, en kregen daar de mogelijkheid voor terug om morele eisen te stellen. Een meesterzet, geen bedrog.

Speeltje van de stedelijke elite

Dit is hoe je werkelijk voor politieke aardverschuivingen zorgt, en er is geen enkele politicus in Nederland (behalve Fortuyn natuurlijk) die zo opereert! Linkse politiek is een speeltje geworden van de progressieve delen van de stedelijke elite, en heeft daar de individualistische beperkingen van het liberalisme mee cadeau gekregen. Onze volksvertegenwoordigers zien massapolitiek niet meer als legitiem. Concentratie van macht is clientelisme, vinden ze.

Kunt u zich het vieze gezicht voorstellen van een braaf, burgerlijk PvdA-raadslid als hij dit alles leest? Het is hem vast allemaal veel te radicaal. In het Salon-stuk wordt de ideologische gedrevenheid van religieus rechts eruit gelicht als bijzonder punt voor bangmakerij. Hoewel de Republikeinen (in ieder geval op het thuisfront) niet bekend staan om hun gewelddadigheid, worden ze door Schaeffer zelfs met ISIS vergeleken! Er wordt volledig voorbij gegaan aan het feit dat juist die ideologische gedrevenheid hen kracht gaf. Hun beweging had nooit zo sterk kunnen worden als er geen coherent wereldbeeld achter zat.

Helaas is links bang geworden voor macht. We hebben uit de 20e eeuw de conclusie getrokken dat iedere vorm van op ideologie gebaseerde concentratie van macht automatisch leidt tot doodseskaders die door de straten marcheren. Dat moet anders, voordat het te laat is.

Lees meer artikelen van Jelmer Renema op zijn blog