'Relatie EU-Rusland herzien'

Lees hier de laatste updates over de vliegramp met het passagiersvliegtuig van Malaysia Airlines dat gisteren neerstortte bij de grens van Oekraïne en Rusland, waarbij alle 295 inzittenden – waaronder 193 Nederlanders – om het leven kwamen.

Update 16:30

Premier Rutte heeft op een persconferentie gesteld dat Nederland, als blijkt dat het om een aanslag gaat, niet zal rusten voordat de daders gepakt en berecht zijn. Hij maakte duidelijk dat “we dat aan de onschuldige slachtoffers verplicht zijn.” Minister van Buitenlandse Zaken Timmermans reist vandaag nog af Oekraïne om voor elkaar te krijgen dat er een onafhankelijk onderzoek komt, mogelijk in samenwerking met organisaties als het Rode Kruis.

Update 16:55

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties wil dat er een onafhankelijk en grondig onderzoek komt. De 15 leden stemden unaniem in met dat voorstel nadat Rusland, dat over een vetorecht beschikt, eerst enige bedenktijd had gevraagd. Naast de vaste grootmachten hebben Argentinië, Tsjaad, Chili, Jordanië, Litouwen, Luxemburg, Nigeria, Zuid-Korea en Rwanda momenteel zitting in de raad.

Update 19.00 uur: Het vliegtuig is zeker neergehaald , dat heeft de Amerikaanse president Obama vrijdag gezegd op een persconferentie:

De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties heeft daarnaast gezegd dat vlucht MH17 van Malaysia Airlines naar alle waarschijnlijkheid is neergehaald door een grond-luchtdoelraket “afgevuurd vanuit door separatisten gecontroleerd gebied in Oost-Oekraïne”. De grond-luchtdoelraket zou van het type SA-11 zijn, een raket en raketsysteem van Russische makelij. Russische betrokkenheid bij het incident wordt daarom niet uitgelsoten, aldus VS-ambassadeur Power tegen de VN-Veiligheidsraad:

Gezien de technische complexiteit van de SA-11 is het onwaarschijnlijk dat de separatisten hebben gehandeld zonder hulp van deskundig personeel. Daarom kunnen wij niet uitsluiten dat Russisch personeel technische hulp heeft geboden bij het bedienen van het systeem. Als het vliegtuig door door Rusland gesteunde separatisten is neergehaald, hebben zij en Rusland er alle belang bij om bewijzen van hun misdaad weg te werken. Het is daarom uiterst belangrijk dat het onderzoek onmiddellijk begint.”

De Internationale Burger Luchtvaartorganisatie (ICAO) van de VN heeft aangeboden om deskundigen naar Kiev te sturen om de Oekraïense autoriteiten bij te staan.

Verzekeraars hebben toegezegd hoe dan ook te zullen uitkeren aan nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 en geen beroep te zullen doen op de molestclausule. Op de website schrijft de belangenvereniging van particuliere verzekeraars dat ze ook zullen uitkeren indien er bij de ramp met vlucht MH17 van Malaysia Airlines sprake blijkt te zijn van ‘molest’ danwel terorrisme.

Update 13:17

In een column zet VPRO-journalist Chris Kijne  uiteen hoe de Russische president Poetin een monster heeft gecreëerd met zijn steun aan de ‘separatisten’. Kijne schetst dat de Oekraïense revolutie gesaboteerd moest worden vanwege besmettingsgevaar voor Rusland. In plaats van daar op de ouderwetse wijze het leger op af te sturen, zijn ‘rebellen’ neergezet die het vuile werk moesten opknappen. Maar dat pakt nu anders uit dan de bedoeling was:

Waar de hele Oekraïnse operatie grotendeels is voortgekomen uit de angst van Poetin dat de kleurenrevolutie door Russische burgers als een voorbeeld zou worden gebruikt om de zittende kleptocratie in Moskou aan te pakken, zijn het nu juist de Strelkovs die voor allerlei gevaarlijke nationalistische groepen in Rusland een voorbeeld zijn om vanaf de rechterflank het Kremlin aan te pakken. Want ook daar is veel onvrede.

Het AD legt uit waarom het lijnvliegtuig, net als andere passagierstoestellen, over het conflictgebied vloog. Volgens Malaysia Airlines was het veilig maar:

De situatie in Oekraïne was bekend en sinds april waren er beperkingen en waarschuwingen in de lucht van kracht. Dat was voor luchtvaartmaatschappijen, zoals British Airways, Delta Airlines, Qantas en Korean Air reden Oekraïne vrijwel geheel te mijden sinds enkele weken.  De vluchten naar Azië duren sindsdien bijna een uur langer, omdat ze zo’n 645 kilometer moeten omvliegen. ‘Het is een centenkwestie. De maatschappijen maken misschien nog een euro per passagier winst. Als ze zo ver moeten omvliegen, moeten de ticketprijzen omhoog,’ aldus een Nederlandse piloot, die anoniem wil blijven.

Update 13:50

Alle kranten komen met verhalen over de levens van de omgekomen passagiers en rouw onder de nabestaanden. Het AD bijvoorbeeld :

Twee complete gezinnen, vier ouders en drie kinderen, vertrokken donderdagochtend vanuit Rosmalen voor een vriendenvakantie. Ze komen nooit terug. Het besef en de pijn komen nu pas echt, in de Grote Pagestraat in Rosmalen. Bij hun huizen liggen bloemen, kaarsjes en kaartjes. ‘Ik mis je. Zo heb ik geen zin meer in groep 8,’ zo schrijft een klasgenootje.

De New York Times publiceert een in memoriam voor twee passagiers , een van hen een Nederlandse-Amerikaan, de ander een Nederlandse studente die onderzoek deed in de VS.

Update 14:35

De Belgische krant De Morgen analyseert de relatie tussen Nederland en Rusland. De krant verwacht dat, net als bij de Olympische Winterspelen eerder dit jaar, voorop staat dat de handelsbelangen niet geschaad mogen worden:

Toch valt niet te verwachten dat Rutte openlijk de Russische president Poetin op het matje zal roepen, ook al zijn er nu zeer sterke aanwijzingen dat door hem bewapende pro-Russische separatisten verantwoordelijk zijn. Meer dan welke andere EU-regeringsleider ook staat Rutte voor een aartsmoeilijke evenwichtsoefening. Nederland is immers een van de grootste handelspartners van Poetins oligarchen en importeert vanuit Rusland grote hoeveelheden olie, gas, metaal, ijzer en staal. Het Brits-Nederlandse olieconcern Shell bezit grote belangen in de olievelden van het hoge Russische noorden. Nederland werkt ook hard om de Europese rotonde te worden voor Russisch gas in Europa. Ze exporteren ook voor miljarden goederen, van geneesmiddelen tot chemicaliën.

Ook de New York Times gaat in op de lastige positie van Nederland ten opzichte van Rusland waar het zo afhankelijk van is.

De website 925 van business en tv personality  Jort Kelder zet intussen uiteen dat de Russische fabrikant van de raket waarmee het vliegtuig vermoedelijk is neergehaald officieel resideert in Amsterdam, vanwege het gunstige belastingklimaat.

Update 18:00:

De Britse premier Cameron en premier Rutte pleiten er voor het beleid van de EU ten aanzien van Rusland te herzien. Dat meldt Sky News. Premier Rutte heeft Poetin gebeld en een ‘zeer intens’ gesprek gehad. Hij heeft de Russische president gewaarschuwd dat deze de kans voorbij laat gaan de wereld te tonen van goede wil te zijn.

Minister Timmermans is woest dat de pro-Russische separatisten lichamen van de slachtoffers hebben verwijderd van de rampplek. Rutte noemt de gedragingen van de separatisten ‘walgelijk’. Het bergen van de lichaam heef nu de allerhoogste prioriteit verklaarde premier Rutte op een persconferentie. Volgens minister Timmermans zouden de separatisten nu bereid zijn de berging van de lichamen toe te staan. Waarnemers van de OVSE stuitten tot nu toe steeds op tegenwerking van de milities.

Malaysia Airlines heeft ondertussen de lijst met namen van de passagiers vrijgegeven.

Op Google Maps is te zien waar de slachtoffers vandaan komen.

Op de site van de Vlaamse publieke omroep VRT uit Karel Lannoo van de Europese denktank CEPS felle kritiek op de lakse reactie van de EU op de Europese ramp die op Europees grondgebied plaatsvindt en Europeanen betreft.

Het is wachten, eerst op de Organisatie voor Samenwerking en Veiligheid in Europa (OSVE), een instelling waar trouwens ook Rusland deel van uitmaakt, om 24 uren na de ramp een missie te sturen, en op de inlichtingendiensten van de VS, o wee, om bij monde van President Obama, te horen dat het gaat om een terroristische daad. De EU zelf was daar blijkbaar niet toe in staat. 

Ondertussen blijft de ramp een ‘tragedie’, geen massamoord. Het betreft vooral bepaalde EU landen, één in het bijzonder, niet andere, terwijl de oorzaak een Europees conflict is. Dezer dagen zouden alle vlaggen in heel Europa halfstok moeten hangen, niet enkel in Nederland. Ondertussen wordt nutteloze tijd verspild aan interne coördinatie, terwijl de rebellen in Oost-Oekraïne de tijd hadden om kwalijke sporen uit te wissen, en de zwarte doos onvindbaar te laten worden. Na het internationale reputatieverlies met de financiële crisis, moddert Europa maar door, en blijken we nog steeds niet de lessen te hebben getrokken.

Update 22:50 Volgens militaire deskundigen zou een verklaring voor het neerschieten kunnen zijn dat de separatisten die de SA-11 raket afvuurden niet over de juiste radarinstallatie beschikten. De raket-unit dient te worden gebruikt in combinatie met een centraal radarsysteem dat elders staat opgesteld en vliegtuigen kan identificeren. Met dat radarsysteem wordt het doel bepaald. De raket-unit heeft elf ook een radar maar die is niet in staat te bepalen of een overvliegend vliegtuig een passagiersvliegtuig is. Volgens de experts hebben de separatisten dat waarschijnlijk voor lief genomen omdat ze ervan overtuigd waren dat het een Oekraïens vrachtvliegtuig was, meldt de New Zealand Herald. Als het neerschieten inderdaad zo is verlopen dan kunnen de verantwoordelijken vervolgd worden wegens verwijtbare nalatigheid, stelt een Amerikaanse expert.

Update 23:05

Volgens Nico Voorbach, van de European Cockpit Association is het toestel vanwege onweer van de voorgenomen koers afgeweken en boven rebellengebied terecht gekomen. Het toestel vloog daardoor ook lager: 33.000 voet in plaats van 35.000 voet meldt The Guardian.

Dit bericht wordt verder aangevuld…

Lees ook op Joop:  189 Nederlanders verloren hun leven op vlucht MH17

cc-foto: European Council