Rechtspraak is niet openbaar

Het schijnt erg belangrijk te zijn. De openbaarheid van de rechtspraak. Controle op de macht. Of iets dergelijks. In de praktijk is het helaas een wassen neus. Ik kom het nog wekelijks tegen. Mensen die zich oprecht verbazen. Kun je gewoon op de tribune gaan zitten bij een rechtszaak? Over moord? En verkrachting? Kindermisbruik?

Ja, dat kan. Maar het gebeurt niet. Of nauwelijks. Ik zie lege stoelen. Dat komt deels omdat mensen het niet weten. En deels omdat de rechtbanken ook geen enkele moeite doen hier verandering in te brengen. De rechtbanken komen niet veel verder dan zeer algemene openingstijden. Rechtbank open van maandag tot vrijdag. Van 08.30 tot 17.00 uur. Zoek de rest zelf maar uit. De gemiddelde Nederlander krijgt het nieuws uit de rechtbank via de media. Steeds kleinere verslagen in de krant. Een paar regels op de radio. Je moet op crimineel gebied aardig je best doen wil je met chocoladeletters in de krant komen met je rechtszaak.

En een rechtszaak op zich is ook al geen toonbeeld van openbaarheid. In Nederland doen we een moord in twee uur. Het dubbele als het wat complexer ligt. Rechters, officieren, advocaten, zij hebben het complete dossier en rammen dat er in zeer korte tijd doorheen. Niet zo gek. Zij halen de essentie uit wat ze al weten. Als 20 procent van het dossier naar voren komt, dan is dat al veel. De rechtbankverslaggever noteert. Aantekeningen vliegen van onderwerp naar onderwerp. Zijweggetjes, hoofdweg, rotonde en via de hoofdweg weer op een zijweg. Niet zelden doodlopend. De verslaggever vraagt nog wat na. En probeert zo goed en kwaad als hij of zij dat kan er nog chocola van te maken. Het tabloid-tijdperk beperkt. Eerste slachtoffer: de nuance. De gemiddelde media-gebruiker krijgt in de regel slechts hapklare brokken toegeschoven. Snippers van de werkelijkheid. Verhalen zijn duidelijk. Maar verre van compleet. Ik durf wel te stellen dat niet zo gek veel mensen in Nederland weten hoe rechters in Nederland te werk gaan. Wat officieren allemaal met droge ogen beweren. En hoe advocaten daar dan weer op reageren. Om maar te zwijgen over een enigszins correcte weergave van de persoon van de verdachte. En dat is jammer. Het zou op verjaardagen en partijen een hoop prietpraat schelen. Maar goed. Kritiek leveren is makkelijk. Er iets aan doen iets anders. Maar ik ga een poging wagen. Op mijn site staat vanaf vandaag een soort van agenda. Welke rechtszaak is waar te beleven? Dan kunt u tenminste niet meer zeggen dat u het niet wist.

Dit artikel verscheen eerder op de weblog van Chris Klomp