Rechts laat leegstand links liggen

In deze wet wordt het bewonen van een leegstaand pand strafbaar gesteld met een maximale celstraf van een jaar. In de Anti-kraakwet worden volgens de indieners nieuwe bevoegdheden gegeven aan de gemeenten om leegstand actief aan te pakken. In de praktijk blijken deze bevoegdheden karig en niets nieuws onder de zon te zijn, terwijl door het kraakverbod de leegstand snel zal toenemen. Creatieve alternatieven om leegstand tegen te gaan zijn dus noodzakelijk.

Redenen voor de indieners van de kraakwet zijn – in de retoriek van de VVD – dat ‘krakers af dienen te blijven van het eigendom van een ander’. Ook zou de kraakbeweging de afgelopen jaren verhard zijn, waardoor er een toename van criminaliteit te bespeuren zou zijn rondom kraakpanden. De kraakwet moet hier een einde aan maken.

GroenLinks en diens jongerenorganisatie DWARS bestrijden dit uitgangspunt. Kraakpanden zijn vaak broedplekken voor creatieve culturele en maatschappelijke activiteit. En met het in werking treden van de kraakwet nemen leegstand en woningnood enkel toe, wat de leefbaarheid in wijken niet ten goede komt. Want die problemen bestaan ook met deze wet nog steeds.

De woonvoorzieningen voor starters en studenten in de grote studentensteden zijn ronduit slecht. Veel studenten rekenen zich rijk als ze voor vierhonderd euro een kamer ter grote van een bezemkast kunnen vinden in Amsterdam. Zeer wrang als je bedenkt dat 1 op de 7 kantoorruimtes in Nederland op het moment leeg staat. Daarbovenop komt dat bij ongewijzigd beleid, het aanbod kantoren komend jaar met 15% zal stijgen, terwijl hetzelfde helaas niet opgaat voor studenten- of starterswoningen. Met het kraakverbod is een pressiemiddel de nek omgedraaid waardoor leegstand weer de mogelijkheid krijgt om op te bloeien. Rechtse partijen als CDA, VVD, PVV, maar ook de ChristenUnie, laten hiermee meer dan 6,7 miljoen vierkante meter leegstaande ruimte links liggen.

GroenLinks en DWARS waren het duidelijk niet met de opzet van de anti-kraakwet eens. Feit is echter wel dat deze wet nu van kracht is en uitgevoerd gaat worden. Het is vervolgens aan de gemeenten, belast met de uitvoering, om te bepalen welke prioriteit ze aan de wet geven. De kraakwet zou gemeenten namelijk meer bevoegdheden geven om het probleem van de leegstand aan te pakken. De ‘nieuwe’ bevoegdheden om leegstand te beheren zijn omslachtig. De gemeente kan een zogenaamde ‘leegstandsverordening’ vaststellen, met daarin een gebiedsgerichte meldingsplicht voor leegstand. Andere maatregelen komen aan op overleg en het inhuren van zogenaamde anti-kraakbureaus. Deze bureaus blijken in de praktijk ondoorzichtige maandelijkse ‘gebruikskosten’ voor haar gebruikers te rekenen en op elk gewenst moment panden binnenvallen om te controleren of de gebruikers wel netjes leven. Dit is niet wenselijk.

Er moet daarom goed gekeken worden naar alternatieven om leegstand tegen te gaan. Goede initiatieven worden her en der al ontwikkeld, bijvoorbeeld transformatie van leegstaande panden. Dit is het herbeschikken van leegstaande gebouwen naar bijvoorbeeld een sociale werkplek of buurthuis. DWARS zal vandaag bosjes bloemen uitdelen aan woningcorporaties die hierin al het goede voorbeeld geven. Het verder aanpakken van woningnood kan door de corporaties te dwingen in betaalbare (studenten)huisvesting te investeren. Ook kan een huurtoeslag voor studenten ingevoerd worden, die toegekend wordt wanneer de woonlasten te hoog zijn ten opzichte van het inkomen.

Het ingaan van het kraakverbod zal het ontwikkelen van verdere creatieve alternatieven om leegstand en woningnood effectiever aan te pakken, stimuleren. Daarbij hebben we de hulp van andere partijen nodig. Kraken is vanaf vandaag verboden. Help ons kraken ook daadwerkelijk overbodig te maken!

Dit artikel is geschreven door Linda Voortman, Tweede Kamerlid GroenLinks en Eline van Nistelrooij, Voorzitter DWARS, GroenLinkse Jongeren