'Racisme in Nederland onbespreekbaar'

Nederland doet te weinig vaan het bestrijden van racisme en discriminatie concludeerde de Raad van Europa deze week. Presentator Marcia Luyten wilde in Buitenhof van Alex Brenninkmeijer, de Nationale Ombudsman, weten of we ons daar iets van aan moeten trekken.

“We moeten het goede voorbeeld geven alleen al omdat de Raad van Europa ook kritisch is over Rusland. Als je verwacht dat Rusland zich wat aantrekt van kritiek op de mensenrechtensituatie dan moet je het zelf natuurlijk ook doen. Je moet je dan afvragen of er maatregelen genomen moeten worden, of je misschien zit te slapen op een aantal punten.

De belangrijkste overweging (uit het rapport, red) is eigenlijk een reflex op wat je in onze samenleving ziet en wat nauwelijks besproken kan worden. Dat is dat het politieke tij in Nederland discriminatoir is, dat het politieke tij in Nederland racistisch is. Dan heb ik het niet over één politieke partij maar integraal, de stemming in Den Haag is tegen vreemdelingen, is tegen het buitenland. Nederland is erg populistisch en erg nationalistisch en als je het bijvoorbeeld aan de Organisatie voor Europese Samenwerking vraagt dan staat Nederland in Europa op de derde plaats, na Griekenland en Oostenrijk, als het gaat om het discrimineren van mensen.”

Gevraagd naar een concreet voorbeeld noemde Brenninkmeijer het Polen-meldpunt van de PVV en vooral de laconieke houding van premier Rutte over dat initiatief. “Dat heeft Europees enorm veel effect gehad.”  De ombudsman heeft kritiek op de gewoonte in de politiek en media om arbeidskrachten uit Oost-Europa steevast als een bedreiging neer te zetten: “Eerder is het een probleem dat we ze uitbuiten. Dat beeld van bedreiging zie je ook bij de islam.”

Op de vraag of het niet gewoon democratisch is om kritiek te uiten op immigratie antwoordt Brenninkmeijer dat daar geen probleem is maar dat we nu wel erg overhellen.

Oud-president Carter van de Verenigde Staten constateerde onlangs op een internationale conferentie ‘Nederland vergeet z’n diversiteit te managen’. Het wil zeggen dat je leert omgaan met diversiteit en daar niet zo krampachtig in bent.

Op de vraag wat er mis is in Nederland antwoordt hij: “We zijn nogal bot, nogal direct, we verliezen de nuance uit het oog. Het cabaret is keihard, de politiek is keihard. Het is in deze tijd bon ton om af te geven op en we zouden eens moeten nadenken over de vraag of dat een verstandige rol is.”

Presentator Marcia Luyten haalt aan dat een tv-ploeg van Pownews Haagse politici deze week confronteerde met het rapport van Europa en ze de kritiek stuk voor stuk wegwimpelden als Europese bemoeizucht.

De politiek toont zich ongenaakbaar. Ik heb het zelf ook gemerkt dat ik op een gegeven moment over mensenrechten begon en direct had ik de minister-president tegen mij die zei ‘waar bemoeit de Ombudsman zich eigenlijk mee want er is toch niks aan de hand’. Dus dat is de houding. Nederland vindt dat mensenrechten een buitenlands onderwerp is en geen intern onderwerp.

Brenninkmeijer noemt een aantal voorbeelden van de problemen. Amnesty International komt met een rapport over de praktijk van ethnic profiling door de Nederlandse politie. Brenninkmeijer wijst er op dat de Amsterdamse politie zelf zorgen heeft over die praktijk. Een ander voorbeeld is de agressieve houding van de Haagse politie tegenover etnische minderheden die deze week werd onthuld. “Dat betekent dat als iemand een andere kleur heeft je er op los kunt timmeren.” Ook op de arbeidsmarkt is overduidelijk sprake van discriminatie.

Het is een mentaliteit die steeds verder doordringt omdat we er niet kritisch op reflecteren. Omdat politici een houding hebben van ‘dat moet je kunnen zeggen’. Dat geldt ook in de media.

In Duitsland is de overheid een anti-discriminatiecampagne gestart, vertelt Brennonkmeijer. “Het zou de Nederlandse regering sieren als ze dat ook zouden doen, gelet op het feit dat we op de derde plaats staan in Europa.”