'PvdA stemt in met aankoop JSF'

De PvdA laat haar verzet tegen de JSF als opvolger van de F16 varen, stelt de NOS op basis van anonieme bronnen. Volgens het bericht neemt het kabinet waarschijnlijk deze maand nog een definitief besluit over de aanschaf van 35 toestellen die kaal 65 miljoen kosten.

NB: Updates onderaan artikel

In het verkiezingsprogramma van vorig jaar beloofde de PvdA nog aan de kiezers:

Verlenging van de levensduur van de F16 is mogelijk en heeft onze voorkeur. Te zijner tijd zullen we keuzes maken ten aanzien van het gewenste type toestel op basis van het dan beschikbare aanbod en prijzen, passend in onze visie op de toekomst van de krijgsmacht, zonder dat daarbij sprake is van een voorkeur voor de JSF.

Voor zo ver bekend hebben zich sindsdien geen grote wijzigingen voorgedaan in het voordeel van de JSF. Canada besloot in april tot aanschaf van 65 toestellen, de kosten daarvoor kunnen uiteenlopen van 12 tot 33 miljard euro. Nederland wil 35 toestellen aanschaffen en heeft daar 4,5 miljard voor ter beschikking. Pak de rekenmachine er bij. Volgens de NOS is de PvdA omgegaan omdat het kabinet belooft dat er een limiet wordt gesteld aan het uit te geven bedrag.

De JSF, of eigenlijk de F-35, is een geavanceerd toestel waarvan de technische capaciteiten voortdurend ter discussie staan. Zo is de vraag of Nederland dergelijke toestellen wel nodig heeft of andere – en goedkopere – type toestellen, voldoende zijn. De meest geavanceerde versie van de F-35 houdt de VS overigens uit strategische overwegingen voor zichzelf. Voor de export zijn alleen maar toestellen beschikbaar die het afleggen tegen die van de Amerikaanse luchtmacht.

Binnen de PvdA is veel verzet tegen de aanschaf van de JSF. In het programma van 2006 werd nog gesteld dat deelname aan het project gestaakt moest worden. Kamerlid Desiree Bonis verklaarde nadat ze in juni de fractie verlaten had opgelucht te zijn dat ze nu niet meer met de aanschaf van de JSF hoefde in te stemmen. Voor de achterblijvers is er nog een sprankje hoop want de NOS meldt:

Haagse bronnen wijzen er nog wel op dat Algemene Rekenkamer op dit moment de laatste hand legt aan berekeningen over de JSF. Als de Rekenkamer tot de conclusie komt dat er voor het beschikbare budget veel minder dan 35 toestellen kunnen worden gekocht, kan dat nog roet in het eten gooien. Voor de vervanging van de F16 is 4,5 miljard euro beschikbaar. De kosten van één JSF-straaljager zouden 65 miljoen bedragen, exclusief bewapening en onderhoud.

Binnen de partij is niet alleen kritiek op de hoge en onoverzienbare kosten die het JSF-project met zich meebrengt maar ook omdat er twijfels zijn over het functioneren van het toestel. Intern wordt het toestel ‘de vliegende Fyra’ genoemd. Een woordvoerder van de PvdA ontkent overigens tegenover de Volkskrant dat er al een officieel besluit is genomen.

Nederland heeft eerder probleemtoestellen aangeschaft. In de jaren ’60 werd na een lobby door prins Bernhard, die daarvoor steekpenningen ontving van fabrikant Lockheed, tegen alle adviezen in de Starfighter aangeschaft. Dat toestel had al snel internationaal de bijnaam ‘widowmaker’ omdat er veel piloten omkwamen als gevolg van mankementen. Van de 200 toestellen die Nederland kocht zijn er meer dan dertig neergestort.

In een persverklaring stelt de SP dat fractievoorzitter Emile Roemer verbijsterd is over het nieuws dat de PvdA het verzet tegen de JSF heeft opgegeven.

Het was een open kwestie in het regeerakkoord en kon dus alle kanten op. Vorig jaar streden PvdA en SP nog gezamenlijk tegen aanschaf van de peperdure bommenwerper. Vanwege de vele onzekerheden, de kostenstijgingen en technische gebreken, zou het logisch zijn om het prestigeproject stop te zetten. Opnieuw buigt Samsom voor een hobby van de VVD. Bovenop de keiharde bezuinigingen steunt hij de koop van een overbodige straaljager van 4,5 miljard euro.

De partij stelt verder:

Net als de PvdA vorig jaar, vindt de SP dat Nederland geen JSF nodig heeft. De SP kiest voor een kleine krijgsmacht, gericht op vredeshandhaving. Instituut Clingendael heeft dat scenario uitgewerkt en daar is geen JSF bij nodig. Bovendien wordt de JSF al tien jaar gekenmerkt door technische gebreken, vertragingen en kostenstijgingen. Daarmee heeft het toestel veel weg van een vliegende Fyra en zou aanschaf tot grote problemen kunnen leiden. Het definitieve aanschafbesluit moet nog genomen worden. Daarom roept Roemer iedereen op om de PvdA op andere gedachten te brengen: “Laten we de PvdA behoeden voor dit onzalige plan. Dan kunnen we die 4,5 miljard gebruiken om te investeren in onderwijs en zorg.

GroenLinks-leider Bram van Ojik reageert via Twitter:

PvdA steunt JSF , zegt NOS. Ik kan bet bijna niet geloven. Geld kan nu zoveel beter besteed. #NeeSF

Update 00:55

Defensie-woordvoerder van de PvdA Angelien Eijsink stelt in een reactie dat er nog geen besluit is genomen:

Het kabinet ontwikkelt een visie op de toekomst van de krijgsmacht. In het regeerakkoord zijn twee randvoorwaarden bepaald voor deze visie. De toekomstige krijgsmacht zal de verplichtingen in NAVO-verband gestand moeten kunnen doen en zal in staat moeten blijven om in internationaal verband een bijdrage te leveren aan crisisbeheersingsoperaties. Op basis van deze toekomstvisie op de krijgsmacht en het onderzoek naar de ontwikkeling van de kosten ten aanzien van de aanschaf en exploitatie van de vervanger van de F16 nemen wij een besluit over de F16.

Up date vrijdag 12:00. GroenLinks start petitie tegen JSF

Onder het motto ‘NeeSF’ is GroenLinks vrijdag een online petitie gestart tegen de aanschaf van de JSF Fractievoorzitter Bram van Ojik schrijft:

Het dreigt nu echt te gebeuren. De aanschaf van een peperduur Amerikaans gevechtsvliegtuig,  de Joint Strike Fighter. Voor GroenLinks is het duidelijk: dat is geld over de balk smijten in tijden dat we ons dat zeker niet kunnen veroorloven. De kosten voor het JSF-project zijn de afgelopen jaren gierend uit de hand gelopen. Er was steeds meer geld nodig om de eerste testtoestellen aan te schaffen.  En die vertonen zoveel gebreken dat ze inmiddels permanent aan de grond staan. Het is van de zotte om in tijden van enorme bezuinigingen te kiezen voor de JSF. We moeten stoppen met dit miljarden verslindende project.

De NOS zet de feiten over de JSF op een rij