Propaganda uit beton

Het door Israël breed uitgedragen succes van het raketafweersysteem ‘Iron Dome’ schept een probleem voor de Israëlische voorlichting. Waar de raketten en de dreiging die daarvan uitgaat immers al jaren door Israël als belangrijkste reden en excuus zijn opgediend om Gaza te beschieten, aan te vallen en af te knellen, staat de voorlichting opeens onbedoeld met lege handen nu die raketten – gelukkig – voor het overgrote deel onschadelijk worden gemaakt. Wat nu?

Om te beginnen praat je dan wat minder over Iron Dome, of beter: je verlegt het accent, weg van het succes. De echo daarvan konden we horen bij Knevel&VdBrink, van Frits Barend, die met stelligheid wist: “Als Iron Dome er niet geweest zou zijn, zou er vergeleken bij het aantal doden in de Gazastrook een veelvoud aan Israëlische slachtoffers zijn gevallen.” Zonder af te doen aan de angst die de raketten van Hamas en Islamitische Jihad met zich meebrengen voor de Israëlische bevolking – vooral in het Zuiden van Israël – en de ontregeling van het dagelijkse leven die daarmee gepaard gaat, maken deze duizenden imaginaire doden de reële doden in de Gazastrook tot een soort voetnoot, terwijl ze het aanvallen van Gaza legitimeren. Gaza lijdt, vindt ook Barend, maar Israël lijdt erger, aldus Barend, door wat er zou kunnen gebeuren, volgens het fantasiescenario Barend-style.

Terreurtunnels Een tweede manier is om een nieuwe ‘existentiële dreiging’ en daarmee rechtvaardiging voor een aanval te zoeken. Die werd Israël in de schoot geworpen: de ‘terreurtunnels’. Die tunnels, die zich voor het overgrote deel volledig op het grondgebied van Gaza bevinden, zijn niet gebruikt om ‘raketten uit af te schieten’. Ook is er vanuit de tunnels, voor zover bekend, gelukkig geen enkele Israëlische burger gedood of verwond. Het lijkt primair een defensief project te zijn, zoals de rotstunnels van Hezbollah in Zuid-Libanon, bedoeld om bij een Israëlische aanval enig weerwerk te kunnen bieden. De gevechten rond de tunnels lijken – anders dan de term ‘terreurtunnels’ impliceert – van militaire aard geweest, effectief verdoezeld door het propagandistisch woordgebruik: ‘terreurtunnels’.

Ik neem dat idee over en stel voor om voortaan te spreken over: terreurtanks, terreur-F16’s en terreursoldaten. Bezwaren daartegen worden bij voorbaat afgewezen, want van een schietende tank gaat meer terreur uit dan van een tunnel.

Tunnel van verraad Een derde werkwijze in vervolg op de tweede is om steeds weer een tunnel te tonen die met professioneel ogend beton is versterkt, mogelijk als een van de weinige, en daarop Hamas voor de ogen van de wereld ter verantwoording te roepen. “Kijk, van dat beton hadden jullie huizen en ziekenhuizen kunnen bouwen.” Zo maak je van de terreurtunnel een ‘tunnel van verraad’ van de eigen bevolking. Maar voor de bouw van ziekenhuizen is meer nodig dan enkel beton, zoals medicijnen en medische apparatuur, waarvan de noodzakelijke invoer echter door Israël strak aan banden is gelegd.

Van naaste Israëlische familie hoorde ik het volgende. Waarom zijn de verwoestingen in woonwijken in Gaza zo groot? “Die bandietenbende van Hamas heeft al het goede beton en cement gebruikt voor zijn tunnels, en voor de huizen bleef alleen inferieur cement en beton over; dat is een deel van de reden dat er zoveel huizen zijn ingestort.” Zou het? Staan er alleen nieuwe huizen en moskeeën in Gaza? Zou een van eerste klas gewapend beton en cement gebouwde woonflat een Israëlische vliegtuigbom weerstaan? Of een tankgranaat?

Vijandbeeld Het maakt inzichtelijk hoe propaganda en vijandbeeld het beoordelingsvermogen van Israëli’s verwoest hebben. Ook de officiële ‘lijn van woordvoering’ wil ons doen geloven dat als Hamas nu maar de bevolking zou hebben gediend en beschermd, in plaats van ‘terreurtunnels’ te bouwen, er niet zoveel doden zouden hebben hoeven vallen.

Cynischer krijg ik het niet verzonnen. Propagandapunten scoren met het feit dat het buitensporige geweld van Israëlische zijde – waar voor het overgrote deel burgers de dupe van zijn geworden – te rechtvaardigen valt omdat de tegenstander dat geweld zou hebben uitgelokt en de eigen bevolking niet wenst te beschermen. Zo schuift Israël alle verantwoordelijkheid door naar haar tegenstander. Als Hamas zijn eigen ‘Dome of Concrete’ zou hebben gehad, in navolging van de ‘Iron Dome’, hadden we dan een misschien wat luidruchtig, maar verder gezellig feestje in Gaza gehad?

Terminator spelen Zolang Hamas moeder Theresa niet omarmt – en daar ziet het niet naar uit – mag Israël voor Terminator spelen, zijn handen in onschuld wassen en in groteske maskerade belijden dat het ‘voor het leven kiest’. Verontrustend is dat – afgaand op de stemmingsberichten uit Israël – een groot deel van de bevolking daarin meegaat. 

De vierde en laatste manier om het succes van Iron Dome tegelijk wel en niet te gebruiken is de ‘agressieve respons’. Ik zag dat op Al-Jazeera. Een van de Israëlische woordvoerders die daar aan het woord kwam zag zijn kans schoon, toen de reporter de vraag stelde waarom er nog zo grootschalig moest worden gebombardeerd als Iron Dome het rakettengevaar uit Gaza had geneutraliseerd. De woordvoerder ontstak in gespeelde boosheid:  “Wat? Wat krijgen we nu? Wat denkt u eigenlijk wel? Durft u te beweren dat Israël terreur en het afschieten van raketten moet gedogen, omdat wij thank God , in staat zijn onze bevolking te beschermen?”

Zag ik de reporter dekking zoeken, nu er zoveel verbaal geweld werd afgevuurd?