Post-groei is de enige realistische route naar duurzame welvaart

De oplossing voor Nederland ligt niet in méér groei, maar in een nieuwe logica: post-groei, waarin innovatie, burgerschap en maatschappelijke verbeeldingskracht belangrijker worden dan het eindeloos opvoeren van productiviteit. Nederland wordt niet toekomstbestendig door harder te werken, maar door anders te organiseren. Niet door schaalvergroting, maar door vertrouwen in de samenleving als bron van vernieuwing.

Dat maakt het Rapport-Wennink tegelijk urgent en onvoldoende. De analyse dat ons land zelfgenoegzaam is, klopt. Nederland heeft zich vastgezet in binnenwaartse blik, bestuurlijke traagheid en een hardnekkige illusie van stabiliteit, terwijl de wereld om ons heen versnelt. Maar Wennink leest die stagnatie nog steeds door een economisch prisma: te weinig groei, te lage arbeidsproductiviteit, te weinig talentontwikkeling. Het is de taal van een systeem dat zijn grenzen heeft bereikt.

Wie de huidige transities serieus neemt, ziet dat de kern van het probleem niet economisch maar maatschappelijk is. Het ontbreekt ons niet aan technologie, maar aan vertrouwen; niet aan kapitaalgoederen, maar aan ruimte voor onderop georganiseerde innovatie. De werkelijk ontwrichtende innovaties van deze tijd zullen sociaal en organisatorisch zijn: lokale energienetwerken, burgercollectieven, inclusieve ontwerppraktijken, circulaire stadsontwikkeling. Ze ontstaan niet in ministeries of boardrooms, maar in buurten, ateliers, coöperaties en kleine ondernemingen.

Daarom is het niet voldoende om te pleiten voor “strategische relevantie” in termen van groei. Een land wordt relevant door iets anders te durven dan de rest: door radicale inclusie serieus te nemen, door commons-gedreven technologie te stimuleren, door zorg en onderwijs te herontwerpen rond nabijheid en toegankelijkheid. Relevantie is geen functie van BBP, maar van maatschappelijke moed.

Het Rapport-Wennink biedt dus een welkom alarmsignaal, maar het blijft steken in de logica van de oude politiek. Wie werkelijk vooruit wil, moet niet harder koken volgens betere recepten, maar het menu zelf opnieuw ontwerpen. Post-groei is de enige realistische route naar duurzame welvaart.