Politici kunnen leren van Desmond Tutu

Beste Desmond Tutu,

Afgelopen zondag mocht ik in Deventer een korte ceremonie bijwonen waarbij u in het zonnige centrum was. U was een paar dagen in het land en legde, voorafgaand aan uw toespraak, een krans bij het standbeeld van Albert Schweitzer. U vertelde zeer onder de indruk te zijn van zijn werk in Afrika, deed een dansje voor een koor dat u toezong en later die avond nam u nog een koninklijke onderscheiding in ontvangst.

Over vijftig jaar zal men ergens ter wereld een krans leggen bij een standbeeld van u. Als inspirator en aanjager heeft u een grote rol gespeeld bij het verwerpen van het apartheidsregime in uw geliefde Zuid-Afrika. Uw bescheidenheid hierbij is van een ongekende grootsheid. Zo hield u in Deventer niet op te herhalen dat het Nederlandse volk zo’n positieve rol heeft gespeeld in de strijd tegen uw voormalige tegenstanders. Aan de vraag of dat te veel eer is kun je een apart onderzoek wijden, maar het zegt iets over de persoon Desmond Tutu, die mensen verbinden en vergevingsgezindheid tot hogere kunst heeft verheven. U bent niet voor niets een gelovig man.

Nou heb ik mijn christelijke vleugels reeds lang geleden afgeschud, zelfs al voordat Wim Kok dat deed met zijn ideologische veren van de PvdA. Toch kan ik mij maar niet los maken van de gedachte dat uw wijze van problemen aanpakken een erg vruchtbare is, ook – of misschien wél juist – in ons soms wat gepolariseerde politieke bestel.

Rancuneuze politiek is de nagel aan de doodskist die vrije democratie heet. U bent de belichaming van die gedachte, meneer Tutu. Maar al te vaak zie je politieke afrekeningen bij politieke benoemingen. Jantje verwijt Pietje een vriendschap met Klaasje die vroeger iets deed met Heintje en daardoor kan Klaasjes vriendje Gerrit niet benoemd worden op die en die post. “Beter dan gerechtigheid in de vorm van vergelding is gerechtigheid die tot verzoening leidt,” zei u over de Waarheids- en verzoeningscommissie in uw land. Gezien het feit dat uw medestrijder Nelson Mandela 27 jaar vast zat op Robbeneiland en de eindeloze lijst slachtoffers van het regime, is dat een uitspraak van een onwaarschijnlijk grote vergevingsgezindheid.

Zonder nu te vervallen in partijpolitiek-geïnspireerde uitspraken zou het goed zijn als alle politici Tutu´s uitspraken ter harte zouden nemen. In het achterliggende decennium is de Tweede Kamer een theater van de haat geweest. Haat tegen Brussel, haat tegen Islam, haat tegen kunst, haat tegen de markt, en zo zijn er nog wel wat gevoelige onderwerpen.

Ieder nieuw kabinet formuleert doorgaans een motto. Onder Balkenende IV luidde die ‘Samen werken, samen leven.’ Inderdaad, geen bijzonder inspirerende woorden en we weten hoe die regeringsploeg gestrand is. Rutte´s ‘Vrijheid en Verantwoordelijkheid’ verdiende ook een beter lot, maar voor zijn komende paarse kabinet is Rutte al voor hij aan de onderhandelingen begint klaar  met een motto. Weliswaar wat langer dan normaal gebruikelijk, maar een goede afspiegeling van de huidige politieke constellatie: “Beter dan gerechtigheid in de vorm van vergelding is gerechtigheid die tot verzoening leidt.”

Het ga u goed, meneer Tutu.

Volg Dennis op Twitter

De debuutroman van Dennis l’Ami is: De Eeuwige Mens