Politici als Jan Pronk kom je nauwelijks nog tegen

De huidige politici zijn in het algemeen fatsoenlijke mensen die plichtsgetrouw hun werk doen maar het blijft een baan.

Jan Pronk, activist, politiek analist, minister en hoogleraar schreef honderden artikelen, tientallen boeken en beleidsnota's. Daarbovenop schreven tientallen publicisten over hem en over zijn werk. Ellen Mangnus, journalist, ontwikkelingswerker en docent internationale betrekkingen las alles, praatte twee jaar lang maandelijks met hem en het resultaat is een boeiend inzicht in de politieke acties, zijn strategie en ideologie inclusief alle voor- en tegenvallers. 

Het boek heet niet toevallig de naam gekregen "Kijk niet weg". Volgens Pronk is dat wegkijken een belangrijke oorzaak van het probleem. Niet iedereen kan politicus of activist worden, maar wil de politiek iets bereiken dan moet er een draagvlak zijn en het zelfgenoegzame negeren van de problemen door het publiek maar ook van veel politici  vertraagt de oplossing. 

Pronk komt uit een christelijk nest en uitgaande van christelijke normen van naastenliefde en betrokkenheid komt hij bij de socialistische Partij van de Arbeid. Het is voor mij en vele anderen een herkenbare weg. Velen uit de naoorlogse generatie omhelzen die normen maar constateren dat die normen nauwelijks een rol spelen in de bestaande kerken, laat staan de politieke partijen die de naam christelijk dragen en komen zo doende in de jaren 70 bij de wereldwinkels, derde wereld-groepen en milieubeweging . 

Pronk was de eerste minister die ontwikkelingshulp serieus aanpakte. Hij verhoogde de hulp tot 0,7% van het BNP en stelde humanistische criteria vast waar de hulp aan moest voldoen. "Linkse hobby's", sneerde de rechtse oppositie. Daarnaast zorgde hij ervoor dat via de Nationale Commissie Ontwikkelingsstrategie (NCO) tegen de tweehonderd mensen, vijftien jaar lang konden werken voor derde wereld-organisaties. 

Wat uit het boek ook sterk naar voren komt is Pronk als een soort politicus die je thans nauwelijks meer tegenkomt. De huidige politici zijn in het algemeen fatsoenlijke mensen die plichtsgetrouw hun werk doen maar het blijft een baan. Daarvoor en daarna hebben ze andere banen die ze ook plichtsgetrouw vervullen.  

Voor Pronk is zijn baan, of het nu is als Tweede Kamerlid, minister, VN-functionaris of gewoon Chili-activist, een levensvervulling. Nu nog als 80-plusser schrijft hij, houdt lezingen, doceert en praat met jonge mensen waarvan hij aanneemt dat ze in zijn voetsporen actie zullen voeren. 

Het boek is niet perse een biografie, het is meer een beschrijving hoe iemand vanuit een diep gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid, elke mogelijkheid gebruikt om te komen tot een rechtvaardige maatschappij  

Ellen Mangnus zat maandelijks naast hem, stelde kritische en indringende vragen en luisterde vervolgens naar de betogen van Pronk. Dit alles heeft zij opgeschreven en het mooie is dat zij het op zo'n manier heeft geschreven dat je als lezer het gevoel hebt meeluisterend naast haar te zitten. 

Kortom, voor wie enig inzicht wil hebben in de gevoelswereld van een politiek en maatschappelijk geëngageerde man, is dit boek een aanrader.