Pleidooi voor een lyrische democratie

Poëzie kan ons laten zien, dat het ook anders kan. Dat wij kunnen leven zonder geweld, bijvoorbeeld. 

Dichter: 
de grootst mogelijke kleinschaligheid
Politicus met maar één stem…

Men kan de troostende functie van de poëzie roemen. Men kan haar subversieve karakter vrezen. Dat deed Plato. Uit zijn modelstaat bande hij de dichter. En de musicus... maar dat valt nogal eens samen. Denk aan Homerus en zijn lier. En wat het heden betreft, aan Nobelprijswinnaar LiteratuurBob Dylan (Forever young!). Trouwens wat is poëzie anders dan taalmuziek met betekenis? Het kan soms zelfs zonder. Zie Hanlo's Oote Oote Oote Boe!

Want tot in onze tijd toe hebben zowaar heel wat totalitaire regimes de kracht van de dichter moeten ondervinden en zijn er zowaar (soms) aan onderdoor gegaan. Denk aan het succesvolle optreden van de dichter Vaclav Havel met Magna Charta 1977 in Tsjecho-Slowakije.

De filosoof Adorno daarentegen wilde, om een heel andere reden dan Plato, de poëzie verbannen. Volgens hem kon (mocht) er na Auschwitz geen poëzie meer geschreven. Maar dat zie ik anders. Juist na Auschwitz dient er méér dan ooit poëzie geschreven! Nooit en te nimmer mogen wij ons leven laten bepalen door die Mörder unter uns.

Kortom, om de politiek te beschouwen als poëzie, voortgezet met andere middelen. Zo wonderlijk is dat toch niet?

Poëzie is weliswaar heden in de eerste plaats een schrijfdaad,  maar daar kan en mag het niet bij blijven. De poëzie is ook een levenshouding, en die houding heeft dus uiteindelijk maatschappelijk-politieke consequenties. Dat is niet nieuw. In de 19e eeuw al noemde de Engelse dichter Shelly, de inspirator van onze Tachtigers, de dichter de ‘niet –erkende’ wetgever van de wereld.

Het komt er dus op aan eenpoëet-politicuste zijn, eenmaatschappijdichter.

Want de dichtkunst, en in haar kielzog de andere kunsten, en in het kielzog daarvan de wetenschap - ‘de houten poot van de poëzie ’ -,  kan ons op het goede been voorwaarts zetten.  

De ware dichter-politicus brengt ons immers terug naar waar het om gaat. Zijn teksten zetten ons aan het denken over de aspecten van mens-zijn die onder de huidige heersende maatschappelijke condities verwaarloosd, ondergesneeuwd of zelfs rondweg ontkend worden.

Onze creativiteit dient aangesproken. Shakespeare was onvolledig. Het is niet 'To be or not to be', het is 'To be creative or not to be'! 

Poëzie kan ons laten zien, dat het ook anders kan. Dat wij kunnen leven zonder geweld, bijvoorbeeld. 

Poëzie, de geweldloze activiteit bij uitstek, herinnert er ons aan de macht van geweldloos protest. 

Ook aan wat humor vermag. Aan de macht van het kleine. Small is beautiful! (Denk aan de haiku!) Aan het broodnodige ‘alledaags verzet’. Ware poëzie trekt zich nu eenmaal niets aan van de de ijzeren regels van het protocollenjargon, de on-taal, die onze bureaucratische samenleving zo in zijn greep houdt. Er wordt een beroep gedaan op onze onbaatzuchtigheid. Onze hoop wordt weer gevoed.

In plaats van de neoliberale globalisering, de creatieve globalisering, de poetic global community. 

Dat is nogal een vergezicht dat ik u voortover! Maardat vergezicht is onze enige hoop.