Plannen Kroes nog virtuele werkelijkheid

Nederlands enige Eurocommissaris is volop aanwezig in de media om enthousiast haar plannen voor een digitaal Europa uit de doeken te doen. Helaas zijn deze plannen nog een virtuele werkelijkheid.

Vrijdag is het erop of eronder voor Neelie Kroes (VVD). De Europese Raad van regeringsleiders die dan plaatsvindt, staat geheel in het teken van ‘de digitale agenda’. Tijdens deze raad moeten de plannen van Kroes voor een ‘verbonden continent’ worden geaccordeerd. Vanuit Londen, Parijs en Berlijn klinkt al volop kritiek. Na de Raad moet ook het Europees Parlement instemmen met de plannen, ook daar groeit de weerstand gestaag zij het om andere redenen. Waar de lidstaten vinden dat Kroes te ver gaat met haar plannen heerst er in het Europees Parlement en onder experts vooral teleurstelling door een gebrek aan ambitie.

De initiële ambities van Kroes voor de digitale agenda van Europa waren goed en heb ik altijd gesteund. De gebreken van de Europese ICT infrastructuur zijn voor iedereen die wel eens met vakantie gaat of voor zaken reist evident. Vooral het mobiele dataverkeer functioneert slecht en is te duur. Daarnaast is de infrastructuur voor breedband internet verouderd en lang niet overal in de EU aanwezig. Dat terwijl de potentie van de digitale economie voor de Europese Unie enorm is. Een digitale interne markt zonder onnodige belemmeringen, met een goede infrastructuur en moderne wet- en regelgeving heeft een economisch potentieel van ruim 800 miljard.

Een kernpunt van Kroes haar plannen is het afschaffen van de Europese tarieven voor dataroaming . Torenhoge mobiele telefoonrekeningen na je vakantie worden daarmee verleden tijd en zakenreizigers besparen flinke kosten. Dit is een goede zaak en in aanloop naar de Europese verkiezingen van mei 2014 een mooi wapenfeit.

Netneutraliteit Toch is er een hoge prijs betaald. Plannen om het Nederlandse voorbeeld van wettelijk vastgelegde netneutraliteit te volgen zijn onder druk van Europese telecomaanbieders aanzienlijk afgezwakt, zo niet verdwenen. De telecomaanbieders stellen niet te zullen investeren in infrastructuur als hun bestaande verdienmodellen onder druk komen te staan. Dit is met lagere tarieven uiteraard het geval. Om hen tegemoet te komen laat het nieuwe pakket ruimte voor voorkeursbehandeling van data: hoe meer een bedrijf de internet aanbieder betaalt, hoe beter de kwaliteit van bijvoorbeeld een video.

Deze voorstellen raken aan de fundamenten van het open en vrije internet omdat de publieke waarde door commerciële deals onder de voet wordt gelopen. Maar ook worden zo gevestigde spelers versterkt en wordt toetreden tot de markt voor nieuwkomers bemoeilijkt. Grote bestaande spelers kunnen deals uitonderhandelen, terwijl start-ups die positie niet hebben, en er wellicht nooit meer tussen komen. Zo wordt innovatie in de kiem gesmoord, terwijl Kroes juist een manifest voor Europese tech start-ups lanceert.

Vorig jaar werd door het Europarlement het zogeheten ACTA verdrag verworpen na massaal online protest vanwege de beperking van netneutraliteit die daarin aanvankelijk was opgenomen. Sinds die tijd is binnen het Europarlement netneutraliteit een heilig huisje. Europarlementariërs vertegenwoordigen de consument, waarvan er nu rond de 236 miljoen per dag beperkt worden in hun keuze om gratis diensten zoals WhatsApp of Skype te gebruiken. Zolang daar geen verandering komt heeft Kroes dus een probleem.

Het manifest voor jonge internet ondernemers wordt onder andere door premier Rutte in ontvangst genomen. Diezelfde premier Rutte slachtofferde Kroes een half jaar geleden nog om de Nederlandse korting van 1 miljard per jaar op de Europese meerjaren begroting veilig te stellen. Dit deed hij door de investeringen in een digitaal concurrerend continent van de toekomst te korten van 8 naar 1 miljard. Als koe zit je goed in Europa maar als talentvolle ondernemer of ingenieur bijt je op een houtje en is er geen klimaat waarin je kan innoveren of zaken kunt doen. Landbouwsubsidies van 40 miljard bleven immers overeind.

Struikelblokken Willen we echt een digitaal continent met een digitale economie ontwikkelen dan moet een aantal struikelblokken direct worden weggenomen. In werkelijkheid ontbreken plannen voor het wegnemen van deze struikelblokken binnen de digitale agenda van Kroes.

Ten eerste moet er een duidelijk belastingsysteem komen voor online diensten en producten, nu betalen ontwikkelaars of aanbieders in meerdere lidstaten belasting. Netneutraliteit moet op Europees niveau verankerd worden zodat nieuwe toegangsdrempels voor start-ups worden vermeden. Concurrentie is essentieel voor het volwassen worden van onze digitale economie. De aanleg en uitrol van supersnel (mobiel) internet is een prioriteit. Ook het auteursecht in Europa moet hervormd en geharmoniseerd, zodat aanbieders van muziek, films of andere content nieuwe diensten snel bij een groter publiek kunnen krijgen.

Dit zijn slechts de kernpunten van wat een digitale markt echt behelst. Kroes heeft geprobeerd die vorm te geven en dat is bewonderenswaardig, maar de regeringen inclusief die van premier Rutte liggen nog steeds dwars. If you can dream it, you can do it , hoorde ik Kroes laatst zeggen. Helaas blijven de plannen van Kroes nog een virtual reality .

Marietje Schaake is D66 Europarlementariër en kandidaat-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen. Volg Marietje ook op Twitter.