Plan accijnsheffing tabak gaat in rook op

Dinsdagavond zat premier Rutte aan tafel bij het VARA-programma Pauw & Witteman. De heren presentatoren gunden de minister-president ruim een uur om zijn begroting, opgesteld in de dinsdag verschenen Miljoenennota, te verdedigen. Zelfs met het dalende vertrouwen in het kabinet wisten Pauw & Witteman de premier niet klem te zetten. De normaal zo goedlachse Rutte glimlachte niet breeduit, maar de vonkel in zijn ogen verraadde dat hij het van binnen uitproestte. En toen kwam het onderwerp ‘accijns op tabak’ aan bod en sloegen zijn ogen mat.

Video vanaf 7.42

Het zit als volgt: Het kabinet heeft in het regeerakkoord afgesproken dat er een extra tabaksheffing van 9 procent in 2014 zou komen. Deze extra heffing is nu ineens volledig van de baan. De verhoging op bier en wijn zal geen 14 procent zijn, zoals is afgesproken in het regeerakkoord, maar 7 procent. Reden: als de prijzen in Nederland omhoog gaan, haalt de roker zijn sigaretten wel over de grens. Wanneer dat gebeurt, is dat slecht voor de winkels in de grensstreken. De accijnsverhoging stond juist in het regeerakkoord als gevolg van het ontmoedigingsbeleid dat Nederland zou moeten voeren. Rutte lijkt er nu echter voor te kiezen het rokers vooral niet al te moeilijk te willen maken. 

In Pauw & Witteman doet de premier een poging uit te leggen waarom de accijns op tabak niet omhoog gaan en op alcohol wel. “Ik dacht dat uw collega rookte… Niet? Ik zoek krampachtig steun aan tafel”, grapt Rutte moeizaam en legt dan uit:

Het probleem hier zijn de grenseffecten. Je zit in de grensstreek langzamerhand met een situatie dat – accijns zijn nu fors verhoogd, laten we eerlijk zijn. Een pakje sigaretten kost […] van de a-merken kost het, wat is het? 6 euro, 6 euro 50? […] Langzamerhand is het vanaf Utrecht goedkoper bij die accijnsverhogingen om naar Duitsland te rijden.”

“De champagnekurken gingen open bij de tabakslobby vandaag”, gooit Witteman er nog tegenaan. “Ik kan u echt verzekeren dat dat geen rol gespeeld heeft hierin”, antwoordt Rutte.

De tabakslobby doet in Nederland echter al jaren goede zaken. Vrij Nederland onthulde onlangs nog in een serie hoe de tabakslobby in Nederland actief is. Zo heeft het ministerie van VWS de tabaksindustrie actief om input gevraagd bij het opstellen van ontmoedigingsbeleid, tegen internationale regels in. Op basis van suggesties van de tabaksindustrie zelf, stelt het kabinet nu dus ontmoedigingsbeleid op. De grootste werkgeversorganisatie, VNO-NCW, lobbyt bovendien op het hoogste niveau voor de belangen van de tabaksindustrie. Tegenover Vrij Nederland gaf directeur van VNO-NCW, Niek Jan van Kesteren, toe het onderwerp mee te nemen wanneer hij met staatssecretaris Van Rijn overlegt.

In Noorwegen lijken ze het probleem met grensgebieden overigens niet te kennen. Daar kost een pakje sigaretten zo’n 12,44 (per 25 sigaretten). In Zweden kost een pakje van 19 sigaretten 6,11.

Lees ook op Joop: ‘Noodlijdende’ winkeltjes gebruikt als dekmantel tabakslobby