Piketty in parlement

De Volkskrant noemt hem een ‘rockster-econoom’, Trouw spreekt van de ‘wereldberoemde ongelijkheidsprofessor’ en voorspelt: Het Binnenhof hangt vandaag aan de lippen van Piketty. De Telegraaf, trouw verdediger van het establishment door de decennia heen, reageert nerveus en laat het communisten-alarm loeien.

De Volkskrant schrijft :

Zijn komeetachtige opkomst wordt al vergeleken met die van The Beatles, waarmee in de jaren zestig een nieuw tijd werd ingeluid. Alleen is er dit keer geen gekte vanwege een aanstekelijk wijsje dat iedereen pakt, maar vanwege een economische pil met een saaie omslag.

De krant constateert fijntjes dat nog nooit een econoom zo’n ontvangst heeft gehad. Het werk van Piketty zet dan ook het wereldbeeld van velen op z’n kop. Terwijl de laatste veertig jaar, onder invloed van Thatcher en Reagan, het idee in zwang raakte dat kapitaal en ongebreideld kapitalisme de beste en eigenlijke enige manier zijn om een democratisch land te laten functioneren, toont Piketty aan dat die theorie niet werkt. Mensen met zeer veel kapitaal vergroten verhoudingsgewijs hun bezit veel sterker dan de rest van de bevolking omdat de belastingwetten in hun voordeel werken. Daardoor worden de superrijken steeds rijker en blijft de rest achter. Daarom moet de politiek ingrijpen.

Trouw schrijft :

Het debat over groeiende ongelijkheid woedt ook in Nederland inmiddels al jaren. Vooral naar aanleiding van de snelle stijging van de beloningen van managers aan de top van het bedrijfsleven en in de (semi-)publieke sector. Piketty levert gegevens aan die perfect passen in de politieke discussie over de vraag wat te doen aan ongelijkheid.

De krant zet drie mogelijke maatregelen op een rij: Vermogensbelasting naar rendement; Progressieve vermogensbelasting en Verkleining inkomensverschillen. Dat laatste maakt meteen duidelijk waar de schoen wringt. Toen in 2012 duidelijk werd dat het kabinet op aandringen van de PvdA nivellerende maatregelen wilde doorvoeren brak er onder aanvoering van de Telegraaf een opstand los. De krant opent nu ook weer de aanval. Politiek commentator Paul Jansen schreef in de abonnee-editie:

Piketty geeft nieuw elan aan een oude afgunst jegens rijkelui. Zijn analyse, dat mensen met kapitaal meer rendement behalen dan Jan modaal erop vooruit gaat door economische groei, is een inspiratiebron voor tal van plannetjes. De focus lag lang op inkomen. Daar viel weinig meer te halen omdat de tien procent meest verdienenden al zeventig procent van de inkomstenbelasting betaalt. Nu wordt het vizier gericht op vermogen. Pvda en SP willen de rendementsheffing voor rijken opvoeren, GroenLinks spreekt al van ‘het nieuwe nivelleren’ en vakcentrale FNV schermt met een ‘Dagobert Ducktaks’.  Het is niet dat de allerrijksten in ons land niet met wat minder af zouden kunnen; het is het gemak waarmee links zich geld van anderen denkt te kunnen toe-eigenen, dat zorgen baart. Alsof een succesvol ondernemer, die initiatief heeft getoond en wiens bedrijf voor banen en groei zorgt, iets onbehoorlijks doet. 

Wat gaat Piketty, die geen onderzoek heeft gedaan naar Nederland, het parlement vertellen? Eerder dit jaar bezocht hij het Britse parlement. Daar verbijsterde hij politici van Labour  met de mededeling dat hun plan om de topinkomens te belasten met een heffing van vijftig procent weliswaar een begin is maar lang niet genoeg. Hij raakte wel enthousiast over plannen voor een ‘villabelasting’. Maar ook waarschuwde hij er voor dat vermogensmaatregelen niet voldoende zijn als de ongelijkheid niet van onderen wordt aangepakt. Iedereen moet de kans hebben om door studie en werk hogerop te komen. De kritiek op het omstreden leenstelsel van het VVD-PvdA-kabinet is nu juist dat deze het tegenovergestelde effect heeft. Kinderen uit gezinnen die laag op de maatschappelijke ladder staan, zullen er door afgeschrikt worden te studeren. En een villa-belasting in Nederland? Het kostte al heel veel moeite de subsidiëring van villa’s enigszins af te bouwen. Een opstand van VVD en Telegraaf schuilt in een klein voordeelhoekje.

De presentatie van Thomas Piketty is hier te vinden.

Update:

Piketty hield een toegankelijke en met kwinkslagen gelardeerde uiteenzetting van ruim een half uur over zijn belangrijkste bevindingen ten overstaan van parlementariërs van GroenLinks, SP, D66, PvdA, CU, PvdD, CDA en VVD. Daarna mochten de Kamerleden vragen stellen.

Piketty benadrukte dat hij geen pessimist is. Zeker niet voor wat betreft Europa. In tegenstelling tot het beeld dat veel mensen hebben, is Europa erg rijk. Wel hebben de overheden te weinig geld. Een van de oorzaken daarvoor is dat de inkomsten uit belasting vooral uit arbeid worden verkregen terwijl het juist het vermogen is dat toeneemt.

Dus lijkt het me logisch dat je het accent van de belastingen verlegt. Dat is geen kwestie van linsk of rechts maar gewoon van gezond verstand.”

Piketty probeerde het gevoel weg te nemen  dat Europese landen inmiddels allemaal eigendom zijn van de Bank of China of de emir van Qatar en grapte dat dit hoogstens het geval was voor enkele voetbalclubs.

Piketty benadrukte ook dat zijn boek bestaat uit twee verschillende delen. In de eerste drie delen wordt de geschiedenis van kapitaal beschreven aan de hand van historische gegevens. In het laatste deel doet hij aanbevelingen. Met die aanbevelingen hoef je het niet eens te zijn. De feiten uit de eerste drie delen kunnen ook gebruikt worden voor andere aanbevelingen.

Op basis van de vragen van Kamerleden die wilden weten of het niet belangrijker is om te focussen op het stimuleren van economische groei zette hij uiteen dat naar zijn mening de groei van 5% uit de vorige eeuw niet terug zal keren. Die was volgens hem vooral te danken aan de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.

cc-foto: Universitat Pompeu Fabra