Pesten tegengaan is een maatschappelijke taak

De maatschappij verhard en maakt afstandelijk. Contacten verschralen ongemerkt in een wereld waarin emoticons ons gevoel weergeven in een kil berichtje. Een plaatje, van nog geen centimeter bij een centimeter legt onze uitdrukking tegenwoordig bloot. Anoniem, maar onomstotelijk direct. De digitale wereld heeft het leven zoveel makkelijker gemaakt. Zegt men. De digitale mogelijkheden hebben ons zo afhankelijk gemaakt. Weet men. De communicatie van tegenwoordig maakt slachtoffers, in een zwerm van onbegrip. De muur die we optrekken wordt alsmaar hoger en massiever. De emoticons dienen als illegale graffiti. Een dierlijk communicatiemiddel dat poogt aanwezigheid te onderstrepen en te activeren. Waar ligt de grens? Wat is toelaatbaar? Wat is een grap? En waar eindigt de intentie van een plagerij? Wanneer spreekt men van pestgedrag? En wanneer worden grenzen overschreden die iedereen kent maar die niet iedereen laat inzien? Soms te laat.

De verantwoording groeit en maakt ons onbewust steeds belangrijker. We zijn immers overal aanwezig en continu bereikbaar. Maar tegelijkertijd ook niet. De muur is soms te hoog. Het leed is vaak te groot om over de muur van pesterijen heen te kijken, laat staan proberen er overheen te klimmen. Touwen breken door. Katrollen en zekeringen lijken geen garanties meer te bieden om op zijn minst een veilig gevoel te creëren. Wanneer het te steil wordt dreig je te vallen. Het wordt een kwestie van een laatste krachtsmeting tegen het overheersende gevoel dat onmacht heet. Waar doe je het voor? Heeft het nog zin? Gaat mij nog iemand helpen? Goedbedoelde adviezen: geef niet op.

Scholen zijn, naast ouders, familie en vrienden, partner in het verschaffen van erkenning en waardering. Het is een loyaliteitsplicht die haast als vanzelfsprekend dient voort te komen uit noodzaak. Een basisbehoefte die niet mag opdrogen door afwending en ontkenning. Er ligt een taak voor elke deelnemer aan deze maatschappij, aan dit leven. Oogkleppen dragen is niet gewenst. Ze zijn een kenmerk van een zwaktebod. We moeten op elkaar letten in plaats van buitensluiten en met z’n allen acceptatie stimuleren. Leraren hebben hierin een vooraanstaande rol. Het bieden van een pedagogische en veilige atmosfeer dienen een pre te zijn in het dagelijkse onderwijsproces. Signaleren en de kop uit het zand halen zijn het devies. Vragen zoals ‘doe ik ertoe?’ en ‘mag ik er zijn?’ zouden overbodig moeten worden. Is er hulp? Zijn er oplossingen? Ja.

De vicieuze cirkel van destructie kan worden doorbroken. Zet in op constructief handelen en biedt erkenning aan alle leerlingen. Geef iedereen een kans om (opnieuw) te mogen stralen. Het bieden van preventieve aanpakken en elkaar laten zien dat je er bent, helpt. Want waar (mogen) deelnemen aan de maatschappij begint, zal de muur van pesten afbrokkelen. Die verantwoording hebben we allemaal. Voor onszelf. Maar vooral voor elkaar.