Patiënten opnieuw de dupe falende toezichthouder op zorgverzekeraars

De toezichthouder op de zorgverzekeraars de Nederlandse Zorgautoriteit, de NZa heeft aangekondigd dat in 2022 de regels met betrekking tot de informatievoorziening van zorgverzekeraars aan klanten afgezwakt gaan worden. Een onbegrijpelijk standpunt vanuit het gezondheidsbelang van verzekerden. Zeker gelet op het feit dat de informatievoorziening onder de huidige wet en regelgeving soms al behoorlijk gebrekkig is en te kort schiet. Zoals bijvoorbeeld over de gecontracteerde zorg in het buitenland.

Patiënten die overwegen om in verband met lange wachttijden in Nederland een behandeling te ondergaan in een door hun zorgverzekeraar gecontracteerd ziekenhuis in de EU kunnen op basis van de huidige wet en regelgeving al nergens inhoudelijke informatie ontvangen over de feitelijke kwaliteit en veiligheid van die gecontracteerde buitenlandse zorg. Zorg die soms als levensgevaarlijk en zeer ondermaats gekwalificeerd kan worden in vergelijking met het Nederlandse zorgstelsel.

Volgens huidige wet en regelgeving kunnen verzekerden informatie over buitenlandse zorg verkrijgen via het Centraal Administratie Kantoor, het CAK. Die geeft aan dat op die zorg de wet en regelgeving van de EU-lidstaat waar het ziekenhuis of andere zorgaanbieder gevestigd is op deze zorg van toepassing is. Ook geeft het CAK op haar website aan dat zij geen inhoudelijke informatie hebben over de kwaliteit en patient veiligheid van de buitenlandse zorgaanbieders. Daarvoor wordt verwezen naar de zorgautoriteiten in de betrokken EU lidstaat. Voor een Nederlander die bijvoorbeeld het Spaans, Grieks, Italiaans en Portugees niet machtig is een onmogelijke opgave.

Verzekerden en patiënten van zorgverzekeraars die gecontracteerde zorg in de EU aanbieden zijn dus afhankelijk van een deugdelijke en volledige informatievoorziening door hun eigen Nederlandse zorgverzekeraar die vrijwillig een eigen contract hebben gesloten met een buitenlandse zorgaanbieder in één van de lidstaten. Dan mag een verzekerde op zijn minst verwachten dat zijn zorgverzekeraar, voordat die een contract sluit de kwaliteit en patient veiligheid van die zorg wel deugdelijk controleert. Alsmede borgt dat die zorg minimaal gelijk is aan de kwaliteit en veiligheid van de Nederlandse zorg.

Zo’n controle plicht is er niet op basis van de EU richtlijn grensoverschrijdende zorg 2011/24/EU voor niet-gecontracteerde zorg. Welke richtlijn bepaalt dat in ieder land een Nationaal Contactpunt moet zijn waar patiënten informatie moeten kunnen opvragen over de zorg in een andere EU lidstaat. In Nederland is dat het hiervoor genoemde CAK.

De huidige wet- en regelgeving in Nederland in combinatie met de hiervoor genoemde EU richtlijn zorgen ervoor dat verzekerden bij door hun zorgverzekeraar gecontracteerde zorg in een andere EU lidstaat derhalve bij een zorgincident en letselschade volledig afhankelijk zijn van het rechtssysteem in dat land en de aldaar van toepassing zijnde zorg wet en regelgeving.

Bij de NZa is bekend dat de wet en regelgeving en het (corrupte) rechtssysteem in Spanje het voor een Nederlandse letselschade slachtoffer al op voorhand onmogelijk maakt om schade van welke aard dan ook überhaupt ooit vergoedt te kunnen krijgen. Nederlandse verzekerden zijn daar niet van op de hoogte. Maar zouden daar vanzelfsprekend vooraf wel goed door hun eigen zorgverzekeraar van op de hoogte moeten zijn gebracht. Maar dat gebeurt niet. Incompetentie van beleidsmakers bij de overheid en de zorgverzekeraars hebben ons zo gewaardeerde zorgstelsel in de huidige bizarre situatie gebracht waarin onze zorg thans verkeert. Alles wat je in theorie ook maar verkeerd zou kunnen doen is ook daadwerkelijk uitgevoerd. De corona-pandemie toont dat glashard aan. Een situatie die al voor corona bestond maar door de pandemie zichtbaar is geworden.

Van een competente toezichthouder op zorgverzekeraars mogen verzekerden meer verwachten dan het voorstel om de eisen in de informatievoorziening naar verzekerden toe te versoepelen. In de wetenschap en het volle besef dat de huidige eisen al fors tekort schieten in die informatieplicht. Zoals het hiervoor genoemde voorbeeld duidelijk aantoont. Hoe incompetent ben je dan feitelijk als je niet verder kunt kijken dan je juridische neus lang is?

Beter zou het zijn geweest als de NZa zorgverzekeraars zou verplichten om bij gecontracteerde zorg in de EU de kwaliteit en veiligheid van die zorg zelf te controleren en te borgen alvorens een contract met een buitenlandse zorgaanbieder gesloten mag worden.

Het aanbieden van gecontracteerde zorg in de EU is namelijk niet verplicht en gebeurt geheel vrijwillig door zorgverzekeraars. In de ons omringende landen België en Duitsland kan dat geen kwaad. De kwaliteit en veiligheid van de zorg kan zich meten met ons zorgsysteem en het rechtssysteem in onze buurlanden is ook gelijkwaardig te achten om eventuele (letsel)schade juridisch te kunnen verhalen. In Zuid-Europese EU-lidstaten is dat geenszins op voorhand geborgd.

Er is geen enkele belemmering derhalve voor de NZa om voornoemde controleverplichting op de kwaliteit en veiligheid van de ingekochte zorg te eisen van alle zorgverzekeraars die vrijwillig gecontracteerde zorg aanbieden in een andere EU-lidstaat. Zodat zij ook zelf hun eigen verzekerden kunnen voorzien van alle inhoudelijke informatie over de kwaliteit en veiligheid van deze door hen ingekochte zorg. Alsmede over de juridische mogelijkheden om in die landen ook daadwerkelijk bij een medische misser schade te kunnen verhalen.

In plaats van versoepelen van de huidige al gebrekkige regels over de informatievoorziening is het beter om eerst de zwakke plekken in de informatievoorziening te verbeteren. Verzekerden mogen van een competente toezichthouder terughoudendheid in het versoepelen van regels die het patiënten belang schaden verwachten met meer afstand tot zorgverzekeraars als het om het toezicht houden gaat.

Met de huidige situatie in de zorg zit Nederland niet te wachten op het zoveelste onjuiste beleidsvoorstel van een toezichthouder die niet uitblinkt in competent en verantwoord toezicht. Een wake up call voor alle partijen in de Tweede Kamer die het patiënten belang hoog in het vaandel dragen.