Partijdenkers: ‘PvdA en CDA moeten niet gaan regeren’

PvdA en CDA moeten niet gaan regeren. Dat stellen PvdA-denker Menno Hurenkamp en CDA-historicus Pieter Gerrit Kroeger in de podcast Betrouwbare Bronnen.

Hurenkamp, lid van het curatorium van de Wiardi Beckman stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA: “Ik denk dat het voor de PvdA logisch is om samen met GroenLinks in de oppositie te blijven en te zeggen: Mark Rutte, zoek het maar uit. Wij hebben het bij de verkiezingen niet goed gedaan, dus we moeten onze knopen tellen en ons hergroeperen. Dat is voor mensen met een progressief hart even vervelend, maar je komt er uiteindelijk sterker uit. En als je een parlement wilt dat serieus genomen wordt, moet je zorgen voor herkenbaarheid. Dat doe je niet met een kabinet dat met hangen en wurgen met allerlei clubjes aan elkaar hangt. Vanuit de oppositie kun je ook veel bereiken. In de jaren ‘60 heeft de PvdA op die manier meegewerkt aan de opbouw van de verzorgingsstaat.”

Kroeger, auteur van het recent verschenen boek ‘Tand des tijds, het CDA in de nieuwe eeuw’: “Er is voor het CDA geen verplichting om te gaan regeren. Het CDA is klein. De twee liberale partijen VVD en D66 hebben de verkiezingen gewonnen. Die moeten samen maar een regeerakkoord sluiten en de Tweede en Eerste Kamer overtuigen: doe met ons mee. Dat zal dan de ene keer meer met rechts zijn en de andere keer met links.” Volgens Kroeger is dit juist ook een goed idee als je – zoals nu alom klinkt – radicale bestuursvernieuwing wilt. “Het parlement kan veel meer dan je denkt.”

Kroeger wijst erop dat informateur Mariëtte Hamer tot nu toe werkte aan een herstel- en transitieplan waarvan de bedoeling is dat het breed gesteund wordt in het parlement; een nieuw kabinet kan dat mede met steun van oppositiepartijen realiseren. “Het CDA heeft niet meer de 54 zetels van Ruud Lubbers en de PvdA heeft niet meer de 53 zetels van Joop den Uyl. De kiezer wil dit, dan moeten ze ook niet klagen.”

In Betrouwbare Bronnen vertellen beide partijdenkers hoe het komt dat deze twee ooit zo dominante partijen zijn afgebrokkeld. “De christendemocratie telt in Nederland nu 15 zetels, vergelijkbaar met deze stroming in Scandinavië”, zegt Kroeger. “Ze kan een te waarderen bijdrage leveren, maar is niet meer die dominante volkspartij uit de tijd van Lubbers die het land moest regeren.” Kroeger waarschuwt het CDA voor het misverstand dat die partij massaal kiezers heeft verloren aan nieuwe partijen als JA21 en BBB. “Het CDA heeft zetels verloren aan de VVD, aan het kerkhof en ook aan D66, Volt, PvdA, ChristenUnie. Het is dus een misverstand dat het CDA voornamelijk verliest bij Henk en Ingrid en de boeren.” Kroeger hoopt dat de commissie die onder leiding van oud-minister Liesbeth Spies de CDA-nederlaag onderzoekt deze feiten goed in ogenschouw neemt.

De PvdA aarzelt of er nog wel een analyse moet komen van de verkiezingsnederlaag. “Het jeukt zo, dan moet je niet verder krabben”, verwoordt Hurenkamp de stemming. Al zal er volgens hem ten behoeve van het congres dat moet beslissen over regeringsdeelname nog wel ‘iets van een rapportage’ komen.

Hij zou het betreuren als de PvdA, die volgens hem zoveel goede dingen gedaan heeft, verdwijnt. “Het is jammer als de denkkracht van de sociaaldemocratie zou verdwijnen.” Maar daar komt volgens hem dan wel weer iets vergelijkbaars voor in de plaats. Hurenkamp zegt dat D66 met lijsttrekker Sigrid Kaag erin geslaagd is ‘mensen met een links levensgevoel’ naar zich toe te halen omdat zij uitzicht bood op macht en invloed. Hij weet niet zeker of een fusie van PvdA en GroenLinks helpt, want fusies zijn niet altijd succesvol. Tegelijkertijd herinnert hij zich nog goed hoe de oprichting van GroenLinks laatste strohalm was om de kleine linkse partijen van toen voor de ondergang te behoeden.