'Participatiesamenleving leidt tot gettovorming'
Praat mee
Reacties (41)
"Onderzoeksbureau TNS Nipo meent dat zo'n 80 procent van de bevolking de omschakeling wel zal kunnen maken." Kunnen en willen is nog steeds iets anders. Zolang ik zelfstandig ben heb ik veel veranderingen kunnen maken die door de regering aan me opgedrongen werden. Of ik dat ook werkelijk wilde is een tweede. Om eerlijk te zijn, is dat voor mij bij het merendeel van die dingen het geval. De reden dat ik er niet veel in zag? Omdat het mij of m'n omgeving meer kostte dan dat het opleverde. Waarom ik me er niet tegen verzette? Omdat ik waarde hecht aan een sociale verzorgingsstaat en daar persoonlijk best voor wil betalen/inleveren. Echter met de laatste troonrede is dat argument voor mij weggevallen aangezien de verzorgingsstaat blijkbaar niet meer bestaat.
Participatie is voor mij een begrip uit de vermogenssfeer, een soort aandeel. Past precies in de opinie welke ik van deze regering heb, zij beschouwt de burgers als winstobject. Over gettovorming, men zou de gevolgen van de (gedwongen?) verkoop van huurwoningen door de vroegere woningbouwverenigingen (sorry corporaties) eens moeten laten onderzoeken. Ik ben ervan overtuigd dat dit de grootste reden voor het ontstaan van getto's in 5-10 jaar zal zijn.
Waarom willen de mensen in deze wijken andere niet helpen?! Misschien wel omdat ze zelf al zoveel problemen en zorgen hebben dat ze nauwelijks hun eigen hoofd boven water kunnen houden. Of omdat ze niet goed weten hoe ze andere moeten helpen. Of omdat ze hun buren niet kennen omdat er steeds weer andere mensen komen wonen.. We vergeten dat de uitgangspositie van mensen heel verschillend is en dat we dus niet van iedereen hetzelfde kunnen verwachten. Maar met een beetje hulp en bemiddeling willen en kunnen deze mensen misschien meer dan ze nu zelf denken. Oftewel, de rol van de overheid moet wel een andere worden. Maar de overheid kan zich niet in elke wijk in dezelfde mate terugtrekken.
Dat onderzoek gaat nauwelijks over de verzorgingsstaat maar veel meer over de zorgzame samenleving. Er worden helemaal geen vragen gesteld of ik bijv. bereid ben iemand uit mijn netwerk van familie, buurtgenoten, vrienden of bekenden (nog meer) financieel bij te staan als ze getroffen worden door armoede als gevolg van werkeloosheid, ziekte of andere pech. Maar de verzorgingsstaat heeft te maken met overdracht van inkomen, van geld, niet met het vegen van de stoep of iets over hebben voor een ander. Die verzorgingsstaat wordt niet afgebroken maar versobert. De bijstand blijft, de gratis schoolboeken verdwijnen. Voor de dokter blijf je verzekerd, je bril moet je zelf betalen(?) Initiatieven als de voedselbank zorgen ervoor dat er bij veel armen wat meer overblijft voor wat anders dan alleen de maaltijd. Hetzelfde effect als je winkelt bij de Aldi ipv AH. Dat er zowel aan de bovenkant als aan de onderkant van de samenleving een asociale laag onderscheiden kan worden is bekend. Vraag het de collectanten voor goede doelen maar.
Wat betreft het ( niet financieel ) zorgen voor elkaar en de buurt zijn het volgens dit onderzoek niet de sterkste schouders ( met het meeste tijd ) die de zwaarste lasten dragen. Op de barricades mensen !!
De verzorgingsstaat is kapot gemaakt door de zuigende werking ervan op profiteurs. Daardoor is het evenwicht verstoord en met de open grenzen wordt dat nog veel erger. Steeds minder mensen moeten betalen voor steeds meer mensen. Rutte heeft dus geen keus en moet ons weer aansporen zelfredzaam te worden. En ik zou als arme Roemeen ook deze kant uitkomen hoor, maar feit is wel dat daardoor bij ons het sociale stelsel in onbalans raakt, onbetaalbaar wordt en omvalt.
Een participatiesamenleving betekent dat er *nog* meer werk dan nu door vrijwilligers gedaan wordt. Werk dat nu *wel* betaald wordt. (waarbij aangetekend dat er ook nu al echt ongelofelijk veel werk door vrijwilligers wordt gedaan). Dat is allemaal prima, maar dan moet je wel de consequentie trekken: er hoort een onvoorwaardelijk basisloon te komen. Daarmee kunnen mensen er voor kiezen om onbetaald vrijwilligerswerk te doen, of betaald werk dat bovenop dat basisinkomen komt, of een combinatie. Je kunt niet aan de ene kant zeggen dat steeds meer werk onbetaald moet worden gedaan, en aan de andere kant zeggen dat je niets verdient als je geen betaald werk kunt vinden.
een verzorgingsstaat belemmerd wel integratie en trekt de verkeerde immigratie aan! het is kiezen of delen maar weinig partijen hebben dit echt door
'Een verzorgingsstaat belemmerd wel integratie en trekt de verkeerde immigratie aan' Kom met onderzoeken en harde bewijzen ander slaat het als een PPV-tang op een varken. Nog even en je gaat ons ook vertellen dat een tsunami van gelukszoekers onze grenzen overspoelt
Wat een flutonderzoek. De definitie en gevolgen van de zogenaamde 'participatie samenleving' is bij de meeste burgers niet of onvoldoende bekend. 'Het woord 'participatie' wordt gebruikt om een houding van mensen aan te duiden die tegengesteld is aan de houding die de verzorgingsstaat met zich mee zou brengen.' Schreef Caspar Visser 't Hooft. En hij heeft gelijk. TNS Nipo heeft zich voor zijn karretje laten spannen. De verkooptruc en brainwashen van Dom Nederland is dus geslaagd. Tevens wordt er gezegd dat 'veel mensen zorgen al voor hun naasten of al eens een boodschapje doen voor de oude buurvrouw'. Er wordt dus vanuit gegaan dat er voldoende initiatieven kunnen worden genomen op dit vlak. Dat is ronduit kortzichtig. In deze ratrace blijft voor de meeste werkende burgers weinig tijd over om mantelzorg, verenigingswerk enz. te verrichten. Ook geldt dat veel hulp door professionals gedaan moet worden. je weet wel, mensen die nu voor een slavenloontje moeten doorploeteren. Het wordt hier de VS aan de Rijn.
Joop, eerst effe rapport lezen en dan pas bellen blazen... hier kun je het downloaden: http://alturl.com/cmdyg Het onderozkle laat juist zien wat de negatieve consequenties zijn van de Rutte interpretatie dat de overheid zich nog slechts bezig gaat houden met 'als het niet anders kan'.
Hoe ironisch dat in wijken waar mensen overwegend stemmen op politieke partijen die staan voor eerlijk delen, de mensen zelf geen poot voor een ander uit willen steken.
Nou beste Blitz, ook ik stem op partijen die gaan voor eerlijk delen, en woon echt niet in zo een buurt. Wel is het weer zo dat ik werkweken van 60 en meer uren maak, en dus weinig tijd heb om te participeren. Dat geldt voor heel veel anderen ook.
"In de arme wijken zijn bewoners het minst bereid om zich in te zetten voor hun buren en hun leefomgeving." En dat zijn met name de mensen die het hardst roepen dat het socialer moet...
Hoe was dat eigenlijk in de jaren zeventig, toen werd er ook gesproken over een verzorgingsstaat en was er in de familie en de buurt zorg voor elkaar. Maar toen benoemden wij het niet en bestond het woord mantelzorg nog niet. wij zijn lui gemaakt!!!
In de jaren-'70 was het de norm van overheden mee te denken vanuit thuissituaties. Nu past men deze aan vanuit economische perspectief. De verzorgingsstaat was de jaren daarvoor goed doordacht door de politiek én burgers. Het feit dat het onbetaalbaar is geworden heeft met een veranderende opvattingen, prijzen en werkwijze te maken. Door de veranderende politiek en extremitisch liberale opvattingen zijn de geldpotjes leeggezogen en leeggeplunderd. Uiteraard wil ik ik hier niet mee zeggen dat er niet naar 'zuinigere' oplossingen moet worden gekeken. Mensen werken nu harder dan vroeger. Dus wijzen op vermeende 'luiheid' is onjuist en stigmatiserend.
Waarom willen de mensen in deze wijken andere niet helpen?! Misschien wel omdat ze zelf al zoveel problemen en zorgen hebben dat ze nauwelijks hun eigen hoofd boven water kunnen houden. Of omdat ze niet goed weten hoe ze andere kunnen helpen. Of omdat ze hun buren niet kennen omdat er steeds weer andere mensen komen wonen.. We vergeten dat de uitgangspositie van mensen heel verschillend is en dat we dus niet van iedereen hetzelfde kunnen verwachten. Maar met een beetje hulp en bemiddeling willen en kunnen deze mensen misschien meer dan ze nu zelf denken. Oftewel, de rol van de overheid moet wel een andere worden. Maar de overheid kan zich niet in elke wijk in dezelfde mate terugtrekken.
Marjolein, het probleem is nu net het feit, dat veel van deze mensen al hun hele leven een corden aan hulpverleners heeft gehad. ze zijn betutteld tot en met, en weten zelfs niet meer de betekenis van het woord zlef iets ondernemen. Alles is altijd voor ze gedaan. En jij wilt dat verhelpen door er meer hlpverleners/coaches en wat dies meer zij op af te sturen.
Dit geldt voor wijken waar de bewoners weinig contact met hun buren hebben. Dat lijkt mij relevanter dan de armoe. De vraag blijft wel waarom in arme wijken mensen weinig contact met hun buren hebben.
Misschien is het handig, als je het schemaatje even bekijkt? Als dat klopt dan IS er geen verschil tussen arm en rijk: http://static1.volkskrant.nl/static/photo/2013/3/15/3/20130920081653/media_xl_1859628.jpg
Omdat ze het al druk genoeg hebben met hun eigen sores? Het is maar een hint.
--- Dit bericht is verwijderd —
Goed verwoord. Dank je wel. Dit zat er al sinds 2010 aan te komen. Rutte WIL juist en vooral wijken waar zoveel mogelijk minima bij elkaar moeten wonen in sociale huurwoningen. Een zorgelijke zaak, want Rutte WIL getto's. Om algehele controle te kunnen krijgen.
Lees dit nou eens heel goed. Moeilijk is het niet: "Onderzoeksbureau TNS Nipo meent dat zo'n 80 procent van de bevolking de omschakeling wel zal kunnen maken. Veel mensen zorgen al voor hun naasten of doen al eens een boodschapje voor de oude buurvrouw. Maar de arme wijken, waar de bewoners nauwelijks onderling contact hebben, dreigen de dupe te worden van het nieuwe beleid." en "In de arme wijken zijn bewoners het minst bereid om zich in te zetten voor hun buren en hun leefomgeving. Als de overheid zich hier terugtrekt, betekent dat grote kans op gettovorming." De conclusie is dus duidelijk dat de zogeheten armste 20% deel van de bevolking, waaronder dus vooral bijstandstrekkers, langdurig werklozen, WAO-ers, die allen via allerlei regelingen vaak net zoveel inkomen hebben als werkenden, en misschien nog wat minimuminkomens met een enkelvoudige baan per gezin (en dus met een partner zonder baan thuis) om er 20% van te maken het minst voor hun buren en medemensen doen terwijl ze het minst om handen hebben. De rest die individueel fulltime werken, samen meer dan een baan in een gezin, of met hoger dan minimuminkomen en daardoor niet behorend tot de 20% armsten helpen hun buren en medemensen dus veel vaker wel. En dat terwijl ze er minder tijd voor hebben. En even voor de duidelijkheid: Het gaat niet om financiële steun, maar om sociale steun, als elkaars boodschappen doen en thuis brengen, koken, schoonmaken, iets repareren, uitlenen, etc. En dan ligt het natuurlijk weer aan de overheid volgens deze armen en hun pamperaars, terwijl deze armen meer tijd hebben dan alle anderen, om elkaar een beet je te helpen. Deze slachtoffermentaliteit is een goed voorbeeld van de op onderdelen (niet alle!) beslist doorgeschoten verzorgingsstaat. Dat een groot deel van deze mensen (niet alle!) het aan de mentaliteit ontbreekt om zichzelf hogerop te brengen en de staat niet langer voor hen hoeft te zorgen verklaart ook waarom ze het aan de mentaliteit ontbreekt om anderen te helpen. "Daar is de overheid toch voor?"
Blaming the victim. Hoe doorzichtig. Het is inderdaad zo dat in dat soort buurten het wantrouwen erg groot is onderling. Veel criminaliteit en geweldsdelicten. Veelal mensen die ook geen enkele reden hebben om vol vertrouwen te gaan participeren. Te veel teleurstellingen, en onvermogen om zich staande te houden. Mensen met een kruiwagen vol aan mankementen. Dat zijn van die buurten beste Ginger waar iemand gevonden wordt die 2 maanden geleden overleden is. Die buurten zijn al verziekt, en het enige wat het onderzoek aangeeft is dat die buurten nog meer zullen verzieken. En helpt het dan om te zeggen als overheid van zoekt u het maar uit? U moet uzelve maar gaan bedruipen. Dacht het niet, binnen de kortste keren vliegen de kogels je om je oren en heb je no go areas. Want als ergens het recht van de sterkste gaat tellen is het in die buurten wel. Dat heeft de door u zo verheerlijkte Amerikaanse samenleving toch wel aangetoond? En nu is dat in Amerika niet eens zo een probleem, daar is ruimte genoeg. Maar hier, binnen 3 kwartier kan je de halve randstad bereiken. Lijkt me geen strak plan om als overheid hier de handen vanaf te trekken. O, en repressie helpt echt niet. Dat stadium zijn velen al voorbij.
[En dan ligt het natuurlijk weer aan de overheid volgens deze armen en hun pamperaars, terwijl deze armen meer tijd hebben dan alle anderen, om elkaar een beet je te helpen.] Ja, en? Wat wil je er aan doen? Opjagen tot achter de voordeur? Gedwongen hulp of je huis kwijt? Waterboarden tot ze vrijwillig hulp verlenen aan oude vrouwtjes? Eerst boodschappen doen voor je terminale buurman of anders met een tandenborstel de WC's poetsen van het zorgcentrum?
Participatie wordt voor velen onmogelijk gemaakt. Velen kunnen niet deelnemen aan deze vorm van samenleving, voor velen sluit dit kabinet de deuren tot de samenleving. Dit wordt een apartheids samenleving.
Onzin dus. Zoals ik hieronder al schrijf. Het gaat niet om financiële hulp maar sociale hand- en spandiensten in de eigen buurt. Het gaat om mensen die, juist omdat ze tot de armsten horen, en omdat ze dus vaker werkloos zijn, dus om degenen die het minst omhanden hebben, en dus de meeste tijd om een sociale functie te vervullen. Maar zij vinden dat zoals met alles er daarvoor de overheid is. Ze zijn zelf verantwoordelijk dat ze geen sociale functies op zich nemen terwijl ze er wel de tijd voor hebben. De overige 80% die veel minder tijd heeft doet dat wel. Zij kunnen niets anders denken dan dat de overheid alle nood moet lenigen. Daarin verschillen ze in mentaliteit van de rest, en daarom zijn ze zelf ook minder in staat de eigen boontjes te doppen en zichzelf van de bank te hijsen.
"In de arme wijken zijn bewoners het minst bereid om zich in te zetten voor hun buren en hun leefomgeving. Als de overheid zich hier terugtrekt, betekent dat grote kans op gettovorming." Dat heeft niets met het terugtrekken van de overheid te maken.. Als mensen zich niet meer druk maken om hun buren is het al een getto.
En dat komt mijn beste omdat die mensen al genoeg sores hebben om zichzelf te redden. Kom eens uit die ivoren toren, met je internet meninkje. Leef eens een jaar zoals zij leven. Je kent het niet, en je weet het niet maar wel hier je arrogantie spuien. Het beschermde figuurtje wat anderen de maat wil nemen.
Ik lees hier uitspraken over mensen waarvoor hier vorige week een mevrouw van een boekwinkel nog door het slijk werd gehaald.
En zorg dan eens dat die club van jou er eens wat aan gaat doen in plaats van compromis op compromis sluiten. Uiteindelijk is het laatste compromis overblijven met lege handen. Wake up, of ga weg in de nevelen van de geschiedenis. Het is jouw keuze.
Ik heb elders op Joop over dit onderwerp al betoogd dat het dringend noodzakelijk is dat eerst opnieuw wordt gedefinieerd wat overheid en burgers van elkaar moeten en kunnen verwachten. En dat als de overheid inderdaad van burgers verwacht dat ze uitvoering gaan geven aan wettelijke zorgtaken van de overheid, dat je dat dan beter sociale dienstplicht kunt noemen. Omdat de civil society waarop de overheid in dat geval een beroep doet, per definitie autonoom is en van oudsher onafhankelijk van de overheid en de markt zijn eigen samenleven organiseert. Dus geen verlengstuk van de overheid is en dat ook nooit zal kunnen (en wat mij betreft mogen) worden. Intussen heb ik al wel tien verschillende interpretaties gelezen van wat die participatiesamenleving waarover WA het in de troonrede had, betekent. Waaronder eentje van Ronald Plasterk die rechtstreeks afkomstig lijkt te zijn uit de resolutie Van Waarde van de PvdA. Maar waar vind ik dat de participatiesamenleving een beleidsvoornemen van deze regering is? Ik heb er (buiten de troonrede) niets over kunnen vinden. http://www.pvda.nl/data/sitemanagement/media/2013/02/PvdA_Partijbestuur_Resolutie%20Van%20Waarde.pdf Nu lees ik hier op Joop.nl dat het Nipo al precies schijnt te weten wat met de participatiesamenleving wordt bedoeld: "Als de overheid van alle mensen verwacht dat bewoners taken van de overheid gaan overnemen." is dat zo? Is dat wat in de troonrede bedoeld werd met de participatiesamenleving? Hoe weet Nipo dat? Gaat het dan om wettelijke overheidstaken? En kan dat dan zomaar zonder wetswijziging? En wie is er dan straks dan verantwoordelijk als die wettelijke overheidstaken niet goed worden uitgevoerd? De overheid of de burger? Voor iedereen die deze vragen ook heeft: ik had ze al in 2007, toen de Wet maatschappelijke Ondersteuning (WMO) werd aangenomen, een wettelijke overheidstaak die wat betreft bepaalde domeinen domweg niet uitgevoerd kan worden zonder de 'vrijwillige' bijdrage van de burger. Maar daarover hoorde je toen niemand. Wij hebben als lokale PvdA-afdeling toen tot in Den Haag aan toe geprobeerd antwoord te krijgen op onze dringende vraag: wie is er straks verantwoordelijk als de WMO niet goed wordt uitgevoerd? De overheid of de burger? En wie bepaalt dat dan en wie controleert dat? We kregen nergens een bevredigend antwoord. Burgers doen wel mee, zei men in Den Haag sussend, want burgers zullen elkaar immers niet in de steek laten. Maar dat was geen antwoord op onze vraag naar wie verantwoordelijk gesteld moet worden. In het regeerakkoord van VVD en PvdA uit 2012 is alleen sprake van een vervanging van het wetsvoorstel Werken naar Vermogen: de Participatiewet. Maar daar is het woord participatie bedoeld in de sociaal-economische betekenis: iedereen moet mee kunnen doen, kunnen participeren in de samenleving. Alleen in de inleiding is even sprake van een participatie-achtig iets waarnaar koning WA mogelijk verwees: "De ene partij is beducht voor een overheid die in de weg loopt. De andere partij vreest een overheid die mensen in de steek laat. Samen kiezen we voor een overheid die mensen niet in de eerste plaats als consument ziet, maar als burgers die de ene keer zelfstandig, de andere keer samen de toekomst van Nederland vormgeven. Een betrouwbare overheid die kansen biedt en grenzen stelt; die optimaal beschermt en minimaal belemmert." http://www.kabinetsformatie2012.nl/actueel/documenten/regeerakkoord.html Met andere woorden: waar komt die participatiesamenleving uit de troonrede ineens vandaan? Wie heeft haar erin geschreven? Rutte? Is dat een vertaling van wat Halbe Zijlstra in de NRC van 15 mei (‘Bolle overheid kleiner maken’) bedoelde, toen hij zei dat de overheid de formele solidariteit niet meer kan bekostigen en dat de bereidheid en het vermogen van de burgers om die formele solidariteit in stand te houden afneemt? Of komt het uit de PvdA-koker? Wij hebben als lokale afdeling over die resolutie Van Waarde aan de PvdA vragen gesteld, maar nog geen antwoord gekregen. http://ettenleur.pvda.nl/2013/08/28/vragen-over-de-participatiesamenleving/ Wie kan me helpen aan een bron waaruit blijkt dat deze coalitie naar een participatiesamenleving streeft en wat daaronder moet worden verstaan? Ik heb zo'n bron nergens kunnen vinden. En zolang we dat niet precies weten, vind ik artikelen als dit en de conclusies die eraan worden verbonden speculatief en afleiden van de vraag die ik echt van belang vind: wat mogen en moeten overheid en burgers eigenlijk van elkaar verwachten? En in het verlengde daarvan: hoe haalbaar is dat?
Burgers 'participeren' al op grote schaal. Dit is gewoon een ordinaire kaalslag.
[Met andere woorden: waar komt die participatiesamenleving uit de troonrede ineens vandaan? Wie heeft haar erin geschreven? Rutte? ] Je vragen zijn natuurlijk goed. Ik denk dat veel mensen, vanuit links in het bijzonder zich afvragen waar dit vandaan komt. Je ziet erg snel een wendbare PvdA die dit begrip participatiesamenleving zich eigen maken. Er zijn naar ik zie twee lijnen die de PvdA inzet, de ene is een schuchtere ideologische en de andere is een economische. Dijsselbloem zegt in het interview in de Volkskrant van vandaag gewoon dat de verzorgingsstaat zoals hij was niet meer betaalbaar is en dat dit een lange tijd taboe was in de PvdA. Vanwege electorale redenen durfde de PvdA niet te hervormen. Hij geeft aan dat ook Wouter Bos deze richting al was ingegaan om af te raken van een rechtenmaatschappij. De verzorgingsstaat heeft dus een nieuw labeltje nodig en heet nu participatiestaat. De tweede lijn is die van Hans Spekman die op de website van de PvdA vooral de participatiemaatschappij als waardenmaatschappij inzet. Een slimme mix tussen CDA-gedachtegoed en verwijzingen naar de klassieke sociaal-democratie en het document 'Over wat van waarde is' van de Wiardi Beckmanstichting waar inderdaad een hoofdstukje is gewijd aan zorg voor elkaar als aanvulling op de verzorgingsstaat. Onder het kopje 'De omslag van ‘ik’ naar ‘ons’ – versterk de gemeenschapszin' wordt er samengevat in hoofdstuk 1.1: 'Wij zorgen met elkaar voor elkaar: de terughoudendheid die sociaaldemocraten betrachten als het gaat om de inzet van mensen zelf bij sociale voorzieningen schudden we af. Goede voorzieningen garanderen we en de ruimte voor mensen om medemenselijkheid te betrachten. We verwachten dit van hen die dat kunnen. Dit laat onverlet dat de overheid verantwoordelijk blijft voor mensen bij wie dit niet het geval is. Daar blijven we een vangnet voor organiseren.' http://www.pvda.nl/berichten/2013/09/Dit+is+voor+mij+een+participatiestaat http://www.pvda.nl/berichten/2013/02/PvdA+presenteert+resolutie+Over+wat+van+Waarde+is Misschien is de tragiek van de PvdA opnieuw dat ze deze beweging, die ook vanuit solidariteitskwesties al jaren sluimert en groeit, nooit goed in de verf heeft gezet. De angst voor een terugtredende overheid zal de VVD in de kaart spelen (dat is ook precies hoe het nu uitpakt) en al te veel gemeenschapszin hangt te veel naar het CDA en vervreemdt andere kiezers weer. De PvdA had er beter aan gedaan deze ontwikkeling eerder en beter te articuleren en te onderbouwen (ook van onderop). Maar communicatie is niet altijd de grootste vaardigheid van de sociaal-democraten en intellectuele doordenking wordt te vaak weggezet als geneuzel van de elite. Ziedaar het hart van de twijfel waarin de partij vaak niet uitkomt. Het is een langlopende orientatiecrisis.
["Misschien is de tragiek van de PvdA opnieuw dat ze deze beweging, die ook vanuit solidariteitskwesties al jaren sluimert en groeit, nooit goed in de verf heeft gezet."] Dank voor je reactie! Op dit punt wil ik je tegenspreken. Mijn ervaring is dat de PvdA, in tegenstelling tot andere partijen, juist wel deze en andere bewegingen bijtijds in de verf zette. Denk bv aan de Integratienota, of de Van Waarde-nota. Niet dat ik het met alles eens ben wat in die nota's staat, maar er waren zinvolle partijdebatten. Denk ook bijvoorbeeld aan het beruchte CDA-congres met die stemkaartjes, waar het zich genadeloos wreekte dat het CDA intern verzuimd had goed na te denken over integratie en toen puntje bij paaltje kwam hopeloos verdeeld bleek. Het is geen geheim dat binnen de PvdA een linker- en een rechtervleugel bestaat. Voor mij een van de aantrekkelijke kanten van de partij, maar dat terzijde. De discussies gaan altijd ergens over en beide flanken houden elkaar scherp. Op dit moment heeft de PvdA vanzelfsprekend de wat meer rechtse bestuurders ingezet in het kabinet met de VVD. En dat roept bij het grote publiek al gauw de verdenking (en angst) op, dat de PvdA de oren naar de VVD laat hangen. ["De angst voor een terugtredende overheid zal de VVD in de kaart spelen (dat is ook precies hoe het nu uitpakt) en al te veel gemeenschapszin hangt te veel naar het CDA en vervreemdt andere kiezers weer."] Het is de vraag of het zo gaat uitpakken. De VVD hanteert als legitimatie van 'de participatiesamenleving' het Angelsaksische model van de zelfredzame burger. Maar de PvdA (zie ook de door jou aangehaalde nota Van Waarde) gaat uit van het Rijnlandmodel van de participerende overheid en burger en wederzijdse rechten en plichten. Zolang ik de in de troonrede gedropte idee van de participatiesamenleving niet uitgewerkt heb gezien, ik kan geen enkel kabinets-stuk erover vinden en in het regeerakkoord staat het ook niet, zou ik niet met zekerheid kunnen zeggen uit welke koker het komt. Die van de VVD of die van de PvdA. Ik dacht eerst: van de PvdA. Maar het kan evengoed een zet van de VVD zijn geweest om dat begrip alvast te munten. Wat ik wel zie, is dat PvdA-bewindslieden als een haas in de media aan het uitleggen zijn gegaan wat de PvdA-idee van de participatiesamenleving is en dat dat niet overeenkomt met de idee van de VVD. En dat het halve land nu roept: ja ja. ["De PvdA had er beter aan gedaan deze ontwikkeling eerder en beter te articuleren en te onderbouwen (ook van onderop)."] Zoals gezegd, dat heeft de PvdA al gedaan. Maar het is de huidige context waardoor nu verwarring is ontstaan. ["Maar communicatie is niet altijd de grootste vaardigheid van de sociaal-democraten en intellectuele doordenking wordt te vaak weggezet als geneuzel van de elite. Ziedaar het hart van de twijfel waarin de partij vaak niet uitkomt. Het is een langlopende orientatiecrisis."] Vind jij. Ik denk daar anders over. Mensen willen gewoon geen partij waarin wel de kernwaarden worden gedeeld door alle leden, maar er interne verdeeldheid bestaat over de vormgeving ervan in beleid. Dat wordt beschouwd als zwakte. Voor mij is het juist de kracht.