Joop

Parentificatie is een zware diagnose

  •    •  
30-04-2021
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
1456 keer bekeken
  •  
7975717718_8ac460a227_o

© cc-foto: anokarina

Kinderen die al veel te jong ouderlijke taken op zich moesten nemen, bijvoorbeeld doordat hun moeder of vader ziek was, krijgen later in hun leven vaak de rekening hiervoor gepresenteerd
Dat er om uiteenlopende redenen vaak niet zonder diagnose gewerkt kan worden in de geestelijke gezondheidszorg begrijpt iedereen wel. Als je de hulp aan mensen binnen een zorgverzekeringsstelsel wilt onderbrengen ontkom je niet aan een systeem. Over de zin en onzin van het psychiatrische classificatiesysteem DSM is al veel gezegd en geschreven, en daar valt ook weinig nieuws aan toe te voegen. Het is de realiteit waar je mee moet leven als hulpverlener. En het (Amerikaanse) systeem is ook allesbepalend in de Nederlandse ggz doordat onze verzekeraars het hanteren.
Er is wel een ander bezwaar aan diagnosen dat aandacht verdient: alles wat NIET in het gehanteerde systeem staat krijgt daardoor geleidelijk steeds minder aandacht. Bijvoorbeeld: mensen die kampen met een depressie hebben vaak een verminderd of geheel afwezig libido, en ook seksuele functiestoornissen komen veelvuldig voor bij mensen met stemmingsstoornissen. Maar: het is geen criterium voor de diagnose depressie volgens de DSM. Met als gevolg dat er door professionals nog maar weinig wordt geïnformeerd naar het liefdesleven van mensen die kampen met abnormale somberheid.
De mooiste diagnose is nog altijd een beschrijvende diagnose: een compact stukje tekst waarin de kenmerken van iemand worden samengevat, met niet enkel de klachten, maar ook de krachten. Hierin kun je vaak iets teruglezen over de achtergronden van de toestand waarin je iemand hebt gesproken. En daar zouden ook de kenmerken benoemd kunnen worden die niet specifiek naar een bepaalde psychiatrische stoornis verwijzen, maar die wel bijdragen aan het ontstaan van psychische problematiek in het algemeen.
Zoals parentificatie: veel professionals hebben er wel eens over gehoord, maar ze vergeten ook door deze bril naar hun cliënten te kijken. Kinderen die al veel te jong ouderlijke taken op zich moesten nemen, bijvoorbeeld doordat hun moeder of vader ziek was, krijgen later in hun leven vaak de rekening hiervoor gepresenteerd. Simpel gezegd: bij parentificatie is er sprake van een omgekeerde ouder-kindrelatie.
En iedereen begrijpt: het is niet goed om al té jong te moeten zorgen. Het leidt bovendien heel vaak tot problemen in het volwassen leven. Maar: betrouwbaar onderzoek hebben we niet, en er is ook geen pil die het ongedaan maakt. Vanuit persoonlijke fascinatie voor dit thema vroeg ik een week lang aan alle mensen waar ik in mijn werk mee sprak of ze iets van parentificatie herkenden in hun eigen levensverhaal. Ongeveer driekwart bevestigde dat daar ook bij hen iets speelde.
Natuurlijk is dit selectieve perceptie, en het komt niet in de buurt van een wetenschappelijk onderzoek, maar toch… ‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt’
PS: Documentairemaker Vincent Sparreboom werkt aan een documentaire over parentificatie, vanuit eigen ervaringen. Er is nog wat geld nodig, help alsjeblieft even.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (17)

Minoes&tuin
Minoes&tuin2 mei 2021 - 15:55

De huidige wetten zorgen ervoor dat zeer jonge thuiswonende kinderen moeten zorgen voor ouders indien zij op enigerlei wijze ziek zijn, en/of onbekwaam. Dat in het kader van de verplichte mantelzorg die geleverd moet worden door inwonende al zeer jonge 'kinderen' Willen we geen nieuwe problemen veroorzaken moeten we eerst daar wat aan doen! Begin nu eens aan de voorkant om dat probleem niet te veroorzaken bij die kinderen door ze te voorkomen.

1 Reactie
Bouwman2
Bouwman28 mei 2021 - 8:17

Wat is je voorstel? Staatstoezicht? Selectie op wie wel kinderen mag hebben en wie niet? Aangifte doen? Kinderarbeid aankaarten? Weglopen? Demonstreren? Een probleem stellen is een, maar oplossen is een volgend probleem.

Ellen Schoof
Ellen Schoof1 mei 2021 - 16:11

Ik ben heel, heel voorzichtig met reageren, omdat ik niemands leed wil bagatelliseren (dus niet het leed van mensen met depressie, of een een zieke ouder). Zeer veel leed wordt al veel te vaak onderschat. Ik heb inmiddels een gedicht geschreven over de relatie tussen mijn vader en mij, van de zonnige zijde bezien: https://ellenschoof.nl/?p=292 . Hij was namelijk niet zijn ziekte.

Minoes&tuin
Minoes&tuin1 mei 2021 - 10:53

Als je niet de 'participatiesamenleving' aanpakt behoef je veel diagnoses niet meer te stellen. Waarom begint men altijd aan de achterkant van het probleem en niet de voorkant in het geval van Parentificatie! Dat is toch waar mensen voor hebben gekozen of niet soms?

1 Reactie
Minoes&tuin
Minoes&tuin1 mei 2021 - 12:21

-/- niet

Peter van Bijsteren
Peter van Bijsteren30 apr. 2021 - 18:15

Bram Bakker Goed stuk. En inderdaad, belangrijk om te kijken naar wat niet direct in het handboek staat, maar wel degelijk bijdraagt aan de psychische problematiek.

1 Reactie
Bouwman2
Bouwman28 mei 2021 - 8:24

Hoe dan? Want wat Bakker deed toen hij op parentificatie stuitte,bleef het stil.Je mag dat gerust goed vinden, maar is dat inderdaad de juiste reactie? Ik heb ookwel eens van een probleem ghoord, van een gezin in tranen. De man weggelopen en onvindbaar. De kinderen ongelukkig. Ik ging er heen met een doos tissues en een paar bankbiljetten en de belofte van Theo Uden. .En ik was weer een stukje wiser and sadder.

Berend22
Berend2230 apr. 2021 - 14:23

Waarom is het altijd een probleem als je iets (ergs) in je verleden hebt meegemaakt. Een ervaringen maakt je rijker toch? Ben zelf de zoon van een zware alcoholist en doodzieke moeder, maar zie mijzelf niet als probleemgeval wel als iemand met meer levenservaring dan sommige andere mensen.

3 Reacties
Marinus Calamari
Marinus Calamari30 apr. 2021 - 14:59

Ik kom zelf uit een gezin wat ook al best problematisch was voordat mijn ouders overleden toen ik 9 was. Daarna volgde een rits pleeggezinnen tot ik op mij 17e op mezelf kwam te wonen. Dat is inderdaad een hele hoop extra levenservaring, maar een verrijking zou ik het niet willen noemen. Ik zag mezelf toen ook niet als probleemgeval, maar ik was het dus wel en dat negeren heeft de problemen eigenlijk alleen verergerd. Totdat ik uiteindelijk mijn probleemjeugd de aandacht gaf die het nodig had. Overigens is een fijne jeugd in een stabiel gezin ook gewoon levenservaring, en het is mij volkomen duidelijk dat het en soort levenservaring is die in bijna alle opzichten superieur is aan het soort jeugd wat jij en ik hebben gehad. Een jeugdtrauma is niet veel anders als lichamelijk trauma, als in dat het heel erg aan te raden is om er niet mee door te lopen, maar eea te tackelen met professionele begeleiding.

Zandb
Zandb30 apr. 2021 - 15:42

Berend U stelt in uw vraag, dat het altijd een probleem is, wanneer je iets erg meemaakt in je verleden, als kind. Uw vraag is gezien uw antwoord geen goede: Blijkbaar wordt dat dus niet altijd een probleem. Afgezien van de vraag, wanneer iets dan voor wie een probleem vormt. is lang niet altijd dat WAT mensen meemaken de reden voor latere problemen maar wel HOE mensen dingen meemaken; vooral of en hoe ze dat kunnen verwerken.

sjaak5
sjaak530 apr. 2021 - 16:24

@Berend2 "Maar zie mijzelf niet als probleemgeval" Problemen kunnen zich op latere leeftijd nog manifesteren. Of dan pas herkent worden, Berend2. "Een ervaringen maakt je rijker toch?" Wanneer je op jonge leeftijd dagelijks wordt verkracht door je vader en geslagen door je moeder dan weet ik niet of je die ervaring later als een verrijking zal zien.

Marinus Calamari
Marinus Calamari30 apr. 2021 - 14:15

Als je in dit land als kind buiten je schuld om in de problemen raakt omdat je ouders incompetent zijn, dan kun je meestal ongezien de tyfus krijgen. Jeugdzorg lijkt vooral te bestaan om de burger het idee te geven dat kinderen die in dergelijke situaties zitten adequate hulp krijgen.

3 Reacties
Zandb
Zandb30 apr. 2021 - 15:59

Marinus Dat is ook wel weer erg resoluut. Ten eerste is het nog niet zo makkelijk om problemen van jongeren een op een te koppelen aan de opvoeding. En ten tweede hebben de verschijningsvormen waarin die problemen zich voordoen, te vaak een onaangepast en crimineel karakter. Het is helaas logisch dat de buitenwereld - naaste omgeving/school/politie/ - zich gedwongen ziet om die problemen die zich concreet aandienen - drugs/alcoholgebruik, criminele activiteiten enz - aan te pakken, waarmee ze alleen doen aan symptoombestrijding. Pas wanneer het de spuigaten uitloopt is het in onze systemen pas mogelijk om professionele hulp in te schakelen, waarvan ook maar al te vaak blijkt, dat de professionaliteit veel te wensen over laat. Ik vergelijk het wel eens met een zeer dyslectische leerling. Voordat werkelijk duidelijk is, dat er sprake is van een groot probleem, heeft die leerling vaak al een zo grote achterstand en zulke negatieve ervaringen, dat die binnen onze systemen vaak alleen maar groter worden. Vooral omdat we meestal niet meer 'kunnen' dan pappen en nathouden en knoeien met cijfers. Iedereen weet dat de leerling er weinig aan kan doen, maar wij kunnen er nog minder aan doen en dat ontkennen we in alle toonaarden: we doen ons werk en we bedoelen het toch echt goed!

Marinus Calamari
Marinus Calamari30 apr. 2021 - 16:12

@Zandb Ik snap de problematiek, maar uw stuk bevestigt mijn stelling goeddeels. Kinderen die problemen hebben worden aan hun lot overgelaten, totdat hun leven van de rails loopt, en dan worden ze gewoonlijk gestraft voor hun kutleven onder de noemer: "Eigen Verantwoordelijkheid". Er is geen enkele reden om jezelf daar niet voor te schamen als samenleving.

Zandb
Zandb1 mei 2021 - 7:02

Marinus Wanneer u het zo stelt, ben ik het helaas met u eens.

Hanneke Kouwenberg
Hanneke Kouwenberg30 apr. 2021 - 14:08

Goed punt, Bram. Maar de dynamische psychologie is moeizaam meetbaar, laat zich vanwege het individuele karakter slecht in een RCT proppen, én onderkent, anders dan de cognitieve psychotherapie, dat processen tijd kosten. Dat zijn allemaal factoren die de acceptatiekans verkleinen: het kost teveel en duurt te lang. Complexe PTSS is er nog zo één, sterker nog, vanwege de angst-component, het gebrek aan basale veiligheid, is er misschien wel een zekere overlap.

1 Reactie
Berend22
Berend2230 apr. 2021 - 15:40

De missie schept echter voorwaarden voor de terugkoppeling van optimale protocollen waarbij het belang van de communicatie moet worden besloten. De eerste aanzet is echter onlosmakelijk verbonden met het aftimmeren van onderling afhankelijke oplossingsrichtingen waarbij de structuur van de markt moet worden besloten. Het ontwikkelpad dient daarom te faciliteren bij de inventarisatie van onderling afhankelijke besluitvorming waarbij het kader voor de stuurgroep cruciaal is. De missie stuurt uiteraard de integratie van met elkaar samenhangende oplossingsrichtingen waarbij de structuur van de markt doorslaggevend is. Het format dient desalniettemin te focussen op het aftimmeren van optimale belangen waarbij input van de communicatie oplossingsgericht is. De eerste aanzet stelt hierdoor eisen aan de flexibilisering van consistente oplossingsrichtingen waarbij de samenhang met strategisch beleid doorslaggevend is. De missie dient tenslotte te faciliteren bij de terugkoppeling van optimale beslissingen waarbij de feedback van de markt moet worden besloten. De organisatieontwikkeling dient met name te focussen op de definitie van eenduidige besluitvorming waarbij klankborden met de buitenwacht voldoende draagvlak heeft.