Palestijnen hebben recht op de bezette gebieden

Dr. Matthijs de Blois beweert dat Oost-Jeruzalem in Israël ligt (RD 22-6). Dit is echter de juridische opinie van een kleine minderheid juristen. Het standaard volkenrecht, dat zelfs bachelorstudenten leren, is dat de Palestijnen het zelfbeschikkingsrecht hebben. En dit houdt ook het recht op Oost-Jeruzalem in.

Het zelfbeschikkingsrecht
Alle staten erkennen dat de Palestijnen het recht op zelfbeschikking hebben. Als we over rechten praten stellen we drie vragen: wie, wat en hoe?

Wie heeft het zelfbeschikkingsrecht?
Volkeren hebben zelfbeschikkingsrecht. Maar het woord ‘volk’ betekent in volkenrecht iets anders dan een volk in volkenkunde. Al heeft de VN geen ultieme definitie daarvan, in de praktijk ziet men een volk als de volledige bevolking binnen een administratief territorium. Minderheden hebben geen apart recht op zelfbeschikking. 

Bijvoorbeeld Mauritius. Volkenkundig bestaat het eiland uit meerdere volkeren, zoals creolen uit Oost-Afrika, Indianen, Chinezen, Britten en Fransen, allemaal diverse etnische groepen, met andere huidskleur, religie en taal. Maar voor volkenrecht is er slechts één volk: het Mauritiaanse volk. 

Hetzelfde geldt voor de Palestijnen in Israël, ze zijn geen apart volk, maar ze zijn het Israëlische volk, samen met Joden, Christenen, Druzen en andere minderheden. Het Palestijnse volk bestaat alleen in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem.

Buiten de staten bestaan er volkeren in non-zelf-regerende territoria, in kolonies, mandaten van het Volkerenbond en volkeren onder militaire bezetting. Ook volkeren onder apartheid en buitenlandse overheersing hebben dit recht. De mandaten waren daarvoor Duitse en Ottomaanse kolonies en later zijn ze trustschappen van de VN geworden. Ook Palestina was een Ottomaanse kolonie en later een mandaat.

Het Internationaal Gerechtshof heeft de Palestijnse bezette gebieden conceptueel behandeld als een gebied dat nog gedekoloniseerd moet worden, als oude Ottomaanse kolonie en mandaatgebied. Het Hof concludeerde daardoor en door de unanieme internationale opinie dat Palestijnen zelfbeschikkingsrecht hebben. Maar de Palestijnen hebben dit recht ook omdat ze bezet zijn. En misschien ook omdat ze onderworpen zijn aan apartheid en aan een buitenlandse overheersing.

Wat houdt zelfbeschikkingsrecht in?
Dit recht heeft twee betekenissen. Binnen een staat betekent dit twee dingen: het volk is vrij van buitenlandse inmenging en heeft het recht om beslissingen binnen de staat te nemen.

Buiten staten, in alle andere territoria, betekent het zelfbeschikkingsrecht dat het volk het recht heeft om in vrijheid zijn eigen politieke status en economische, sociale en culturele ontwikkeling te bepalen. Ook beschikken volkeren over hun natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen.

Hoe vervult men zijn zelfbeschikkingsrecht?
Volkeren kunnen hun zelfbeschikkingsrecht als volgt vervullen: men wordt een onafhankelijke staat; sluit zich bij een staat aan; associeert zich met een staat; of kiest vrijelijk voor iets anders. Zoals Rechter Higgins in haar separate opinie bij het Internationaal Gerechtshof concludeerde: “Van resolutie 242 (1967) van de Veiligheidsraad tot resolutie 1515 (2003), zijn de belangrijkste vereisten hetzelfde gebleven: dat Israël recht heeft op bestaan, erkenning en veiligheid, en dat het Palestijnse volk recht heeft op zijn grondgebied, om zelfbeschikking uit te oefenen en om zijn eigen staat te hebben.”

Op welke manier kiest een volk vrijelijk? De VN zag referenda als een ideaal vertoon van de volkswil, maar men aanvaarde dat koloniën ook op een andere manier konden beslissen, zoals verkiezingen.

De gevolgen
Dus het zelfbeschikkingsrecht betekent dat het volk de baas over een territorium is.

Echter, juristen ontdekten dat sommige staten een rechtmatige titel over kolonies hebben (bijvoorbeeld Frankrijk vond Mauritius zonder bevolking); en deze rechtmatige titel is in strijd met het zelfbeschikkingsrecht. Wie is de baas dan? In zulke gevallen kwijnt de titel van de staat en het zelfbeschikkingsrecht schept ook het recht op het territorium. Dus het zelfbeschikkingsrecht heeft voorrang op andere rechten. Hieruit volgt dat Palestijnen het recht op de bezette gebieden hebben, ongeacht wie de voormalige rechtmatige titelhouder zou zijn.