Pak behalve Griekenland ook de kredietverleners aan

Dinsdagmiddag verdedigt Jan Kees de Jager in de Tweede Kamer het voornemen van de EU om Griekenland nog een keer met een gigantische lening te “helpen”.

Alles bij elkaar is het een lange brief maar in het kort komt de strengheid hierop neer: de Griekse overheid moet de belasting nu ook eens echt gaan héffen en ze dient het tafelzilver te gelde te maken. Daarmee bedoelt De Jager de staatsondernemingen die volgens hem bij elkaar vijftig miljard waard zijn. Dat moet niet door de Griekse regering gedaan worden maar door een van de politiek onafhankelijke instantie met twee pottenkijkers vanuit Brussel erin.

Dat klinkt allemaal heftig en niet gering, maar het betekent natuurlijk niets. Als de Griekse belastingdienst er sinds de onafhankelijkheid van het land in 1830 nooit in slaagde de centen de schatkist in te krijgen, dan is er geen enkele reden om aan te nemen dat dit de volgende jaren wel zal lukken. Ook niet met hulp van fiscale experts uit andere EU-landen want die zullen beschouwd worden als de vertegenwoordigers van een vreemde bezetting. Van dat opleggen en daarna heffen komt weinig terecht.

Of de staatsbedrijven vijftig miljard euro zullen opleveren is ook maar de vraag. Zoals iedereen weet wiens woning wel eens door de bank is geveild, is de opbrengst van een gedwongen verkoop altijd onder de marktwaarde. Dat zal nu ook gebeuren. Bovendien: er zullen best wel gegadigden zijn voor de winstgevende onderdelen van de staatsbedrijven, maar de kans is groot dat de Griekse overheid uiteindelijk met de winkeldochters en de schepen van bijleg blijft zitten.

Dan herhaalt zich de situatie die we nu ook meemaken. Vannacht hebben onze vrienden van de kredietbeoordelingsinstantie Standard & Poor’s (die de kredietcrisis van 2008 niet zag aankomen, het kan niet genoeg herhaald worden) Griekenland uitgeroepen tot de financieel minst betrouwbare staat ter wereld.

Dit alles zal er toe leiden – vermoed ik – dat zich uiteindelijk in het zicht van een financiële Kladderadatsch toch een meerderheid voor De Jager in de Tweede Kamer aftekent.

Misschien is dat niet eens zo erg. Dan is er tenminste tijd om over een structurele oplossing na te denken. Die heeft minder met Griekenland te maken dan met de financiële sector in de rijke landen van de EU die tenslotte met open ogen hun kredieten in de bodemloze put van Athene gestort hebben. Het wordt tijd dat wij Europeanen onze banken eens onder handen nemen in plaats van ze te redden en ze vervolgens voort te laten modderen onder de oude leiding.

Update: Nog maar een minderheid van de Euro-landen wil de banken mee laten betalen aan een Grieks reddingsplan. Met name Frankrijk is tegen. Dat komt omdat instellingen als PariBas kniediep (hopelijk is het maar kniediep) in de Griekse obligaties staan. Woensdag zagen ze hun rating door Moody’s, concurrenten van dat andere financiële sterrenwichelaarsbedrijf Standard and Poor’s verlaagd.

De Jager denkt dat hij en zijn Duitse bondgenoot Schäuble de rest wel ompraat. Dat hangt – vermoed ik – in hoge mate af van het bijzondere overleg dat bondskanselier Märkel en president Sarkozy voor vrijdag hebben gepland. Ondertussen brokkelt in het Griekse parlement de steun voor Papandreou af, terwijl voor de deur het steeds woedender volk demonstreert. Woensdag stakingsdag. De eisen die de EU-landen voor hun steun stellen, zijn zo streng dat ze eigenlijk alleen door een nationale regering met alle grote partijen erin zouden kunnen worden uitgevoerd. Zo’n nationale coalitie van de socialistische Pasok en de Rechtse Nia Dimikratia zit er in Griekenland niet in. De Engelstalige editie van de Kathimerini , de NRC van Athene, bevat een een zorgwekkende analyse waarin wordt gesteld dat de Griekse middenklasse zijn gevoel voor redelijkheid zal verliezen als het zo doorgaat.

De barometer staat op storm en de luchtdruk blijft dalen. Alle hoopvolle praatjes van De Jager ten spijt.

De situatie van Griekenland lijkt als twee druppels water op die van een aantal Latijns-Amerikaanse landen in de jaren tachtig. Het IMF herstructureerde hun schulden op de manier waarop de EU nu Griekenland aanpakt. Ze leverden krediet waarmee Brazilië etc. aan hun korte termijnverplichtingen konden voldoen, maar in ruil daarvoor volgehangen werden met nieuwe schulden. Dat leidde tot een eindeloze recessie. Daarop vond de Amerikaanse diplomaat Brady een oplossing. Dat zag er ingewikkeld uit maar het kwam erop neer dat de krediteurs konden kiezen tussen niets en een gedeeltelijke terugbetaling. Hieraan moest Eduardo Levi-Yigati verleden week denken. Hij is werkzaam bij het Brookings Institution in Washington. Hier meer over het plan van Brady.

De landen die profiteerden van het Brady plan boeken nu gezonde groeipercentages, hadden weinig last van de crisis en zijn nu bezig de wereld uit de neergang te trekken.