Joop

Oxfam-Novib directeur Farah Karimi moet ten aanval

  •    •  
15-02-2010
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
In haar stuk “Waarom in Haïti 200 duizend doden vielen en in Californië 67”, eerder op Joop.nl, stelt Marcia Luyten dat OxfamNovib-directeur Farah Karimi het falen van de eerdere hulp aan Haïti moet erkennen.
Immers, door de welig tierende corruptie zijn in Haïti veel te weinig aardbevings-bestendige huizen gebouwd. Daardoor zijn meer doden gevallen dan noodzakelijk. Even afgezien van het feit dat het niet alleen NGO’s zijn geweest die de miljarden hulpgeld hebben besteed in Haïti -wat te denken van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, en wat te denken van de bilaterale bijdragen?-, en even los van het gegeven dat NGO’s niet bepaald de grootste huizenbouwers zijn, is het een verkeerd gericht verwijt.
Laten we eerst een ding vaststellen: het is de regering van Haïti die verantwoordelijk is voor haar onderdanen. Het is te makkelijk om de hulporganisaties nu maar de schuld te geven: het is de regering die met kracht moet worden aangesproken op haar verantwoordelijkheid. Zij moet desnoods met dwang onder druk worden gezet om het beter te doen. En het is ook de Haïtiaanse regering die een dergelijk onderzoek moet laten uitvoeren, liefst door een onafhankelijke buitenlandse onderzoekscommissie. En tenslotte is het ook de regering van Haïti die de verantwoordelijkheid heeft voor het tegengaan van corruptie en patronage. Ook daarop moet ze worden aangesproken. En de tijd dringt: want het is diezelfde Haïtiaanse regering die nu persé de wederopbouw zelf ter hand wil nemen, mét alle miljarden die daarmee gemoeid zijn.
Het is voor mij daarom onbegrijpelijk dat NGO’s de Haïtiaanse regering niet al luidkeels hebben opgeroepen op precies dat onderzoek dat Luyten voorstaat: wat is de reden dat er zoveel doden zijn gevallen? En los daarvan is er een ander belangrijk issue waar maatschappelijke organisaties zich per direct over moeten buigen: terwijl de Haïtianse regering hopelijk begeleid wordt in het ter hand nemen van de wederopbouw, moeten NGO’s, samen met de Haïtianen een onafhankelijk en kritisch panel opzetten dat de wederopbouw en de uitgaven die daarmee gepaard gaan, controleert.
Regeringen regeren – en maatschappelijke organisaties hebben de taak om een countervailing power, een tegenmacht te zijn tegenover de regering. Macht en tegenmacht is onontbeerlijk voor het functioneren van een democratie. De belangrijkste reden dat maatschappelijke organisaties actief zijn in ontwikkelingssamenwerking -de verzuiling even daargelaten- is het gegeven dat zij maatschappelijke organisaties in OS-landen kunnen steunen om die rol te vervullen. De praktijk is weerbarstig. Veel NGO’s in ontwikkelingslanden zijn nauwelijks echte maatschappelijke organisaties te noemen. Ze hebben zelden echte grassroots, het zijn zelden bewegingen die een roep om transparantie en democratie kunnen mobiliseren. Het kost ook jaren en jaren hard werk om dergelijke bewegingen op te bouwen; het is trekken en sleuren, duwen en wringen. Medefinancieringsorganisaties hebben het bouwen van een dergelijke countervailing power dan ook nauwelijks meer als uitgangspunt. Onderzoeker Dirk Jan Koch toonde aan dat medefinancieringsorganisaties vaak weinig kritisch zijn over met welke organisaties ze in zee gaan: ze spelen kluitjesvoetbal en financieren niet zelden met zijn allen dezelfde NGO’s. Ze nemen liever geen (financiële) risico en gaan zelden met nieuwe organisaties in zee. Daar komt bij, dat NGO’s in ontwikkelingslanden vaak evenzeer opgericht worden vanwege de  werkgelegenheid -NGOmedewerker is en relatief gode baan- als uit idealisme. Pragmatische uitgangspunten gaan dan al gauw overheersen en in opstand komen tegen onrecht is een ondankbare taak.
Maar de Haïtiaanse regering zal nooit een stap richting transparantie willen zetten, als daar niet stevige politieke druk op staat.  Nu er een kans ligt om het eens helemaal anders te doen en de situatie ten goede te keren, moet de internationale politiek Haïti dwingen tot democratisering en hervormingen. In een wereld waarin grondstoffen-politiek en geopolitieke overwegingen een toenemend belangrijke rol spelen in buitenlandse betrekkingen is dat steeds minder vanzelfsprekend. Druk van de NGO’s om de aandacht op Haïti’s noodzakelijke hervormingen te blijven vestigen is dus nodig. Zelfs het vermaledijde IMF en de Wereldbank kan daarbij een nuttige bondgenoot zijn.
Maatschappelijke organisaties moeten zich weer meer bezig houden met hun kerntaak: onrecht aankaarten, machtsverhoudingen beïnvloeden, actie voeren. We hebben ze meer dan ooit nodig. En juist Haïti kan niet zonder. Farah Karimi moet dus niet zozer één of andere imaginaire schuld bekennen. Farah Karimi moet ten aanval.
Lees hier het stuk van Marcia Luyten.

Meer over:

opinie, wereld
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (11)

daniel565
daniel56515 feb. 2010 - 8:21

Haiti heeft meer hulpverleningsdiensten per hoofd van de bevolking dan welk ander land waar ook ter wereld. En dat was al zo voor de ramp. Dus al die hulp helpt niet, maar veroorzaakt blijkbaar juist armoede. Hoe lang willen we daar mee doorgaan? Wat goed is voor jouw carriere en je schuldgevoel hoeft niet noodzakelijkerwijze goed te zijn voor een ander. En de Haitianen hebben geen blanke goedheiligmannen en vrouwen nodig die hen snoepjes geven. Daar worden ze alleen maar hulpbehoevend van. Dat is dus gewoon een vorm van kolonialisme. Wat ze nodig hebben is een economie en een middeklasse. Ze moeten dus industrialiseren en daar kunnen we uiteraard wel bij helpen. Maar het feit is dat al die hulporganisatie helemaal niet willen dat de Haitianen op eigen benen gaan staan. Ten eerste past dat niet in het beeld wat die hulporganisaties hebben van 3e wereld landen, want jullie willen helemaal niet dat deze landen hetzelfde welvaartsniveau halen als wij. Dat is in jullie ogen slecht voor het millieu. En ten tweede zou succes een gevaar zijn voor het voortbestaan van de hulpverleningsindustrie. Dus blijft Haiti arm en jullie bezig.

BartvandeHulsbeek
BartvandeHulsbeek15 feb. 2010 - 8:21

Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat Brechtje Paardekooper nog niet helemaal helder in het vizier heeft wat het verschil is tussen hulpverlener zijn, activist zijn en diplomaat zijn. Ik hoop dat Karimi dat verschil wel kent.

fjacobse
fjacobse15 feb. 2010 - 8:21

----moeten NGO's, samen met de Haïtianen een onafhankelijk en kritisch panel opzetten dat de wederopbouw en de uitgaven die daarmee gepaard gaan, controleert.---- Marcia Luyten is het hier voor de volle 100% mee eens. Het verschil van mening zit hem eigenlijk in het volgende; Marcia Luyten is van mening dat dit had moeten gebeuren VOOR het kalf verdronken is, u komt hier pas mee nadat het kalf verdronken is. Omdat kon worden voorzien dat het kalf ooit zou gaan verdrinken (zie California) vind ik dat Marcia Luyten volkomen terecht kritiek heeft op Oxfam. U heeft gelijk dat de Haitiaanse regering het nodige te verwijten valt, u heeft volstrekt ongelijk door te concluderen dat Oxfam daarom dus niets te verwijten valt. Het is niet of-of. Het is en-en. Maar goed, zelfkritiek is nu eenmaal niet iedereen gegeven.

objectivist
objectivist15 feb. 2010 - 8:21

Ik griezel van Oxfan Novib. Een organisatie die is gelieerd aan teveel dubieuze organisaties. Eng.

Hersenschraper
Hersenschraper15 feb. 2010 - 8:21

Oxfam Novib moet eerst haar blik naar binnen werpen. De organisatie leunt zwaar op de steun vanuit de postcodeloterij. De oprichters van Novib zijn ook de oprichters van de postcodeloterij (Novamedia). Inmiddels zijn de heren multi multi miljonairs.

doeidoei
doeidoei15 feb. 2010 - 8:21

De Haïtiaanse regering speelt het spel heel slim. De regering weet dat beschaafde landen steun verlenen zullen verlenen zonder voorwaarden en ongeacht het bewind. Over de ruggen van de Haïtianen wacht het bewind tot de hulp en het geld binnenstroomt. Dat is het domein van de westerse regeringen die de hulp verlenen, niet van Oxfam. Daarom had ik me heel goed kunnen voorstellen dat de hulp zich zou beperken tot de eerste noodhulp en heel veel tenten en andere existentiële voorzieningen. Daarin zit de katalysator voor dit bewind om op te zouten. Wij proberen het daar nu beter te doen dan de regering aldaar, die hier wel vet aan gaat verdienen. Dus een van de voorwaarden voor structurele hulp zou dus heel goed het vestigen van een democratie kunnen zijn. Doen we tenslotte met Irak en Pakistan ook. En betalingen controleren door westerse instellingen. Bij weigering door het bewind is het een kwestie van wachten op de volksopstand die dit bewind wegvaagt. Hier hoeven we ons op geen enkele manier schuldig over te voelen, omdat het westen genoeg geïnvesteerd heeft in wat corrupte regeringen bleken te zijn. Dat het daar een heel groot drama is, dat is evident. Daar hebben we geen invloed op. Hoe eerder dat bewind weg is, des te beter. We houden het drama nu alleen maar langer in stand.

1 Reactie
BrechtjePaardekooper
BrechtjePaardekooper15 feb. 2010 - 8:21

Eeens. Dat is vaak het dilemma. Zie nun de aanpak met zimbabwe. Aleen moet iedereen dan wel op één lijn zitten, anders klukt het niet. En een moreel dilemma; wil je de 'verelendung' op je geweten hebben als organisatie of als regering? dat kun je alleen doen als m,ensen uit het land zelf je daartoe oproepen, omdat er anders nooit iets verandert.

BrechtjePaardekooper
BrechtjePaardekooper15 feb. 2010 - 8:21

@Paul Dijkhuis: Het gevaar van OxfamNovib maar aanspreken, is dat men de werkelijke schuldige -de Haïtiaanse overheid- uit het oog verliest. Omdat het mooi aansluit bij de Boekestijns van deze wereld. Er zijn, zo maak ik in mijn stuk duidelijk, ook belangrijke politieke drukmiddelen nodig om corruptie tegen te gaan. NGO's moeten deze mobiliseren. Dat is de les die getrokken kan worden. Het grootste deel van het hulpgeld is echter niet via NGO's gegaan -die nog enigszins een mogelijkheid hebben om alternatieve manieren van uitgeven te vinden, maar via andere kanalen. In die zin is het vreemd om juist OxfamNovib aan te spreken. @ daniel teeboom: Helaas heeft zakendoen in een dergelijke situatie juist tot gevolg dat de situatie verergert. Want met zaken doen steun je juist de zittende klasse, en niet de armen. Economische groei druppelt zelden of nooit door tot de armen, die blijft meestal steken in de bovenlaag. @ Ton Evertsen: Het gaat erom om juist de armen mondiger te maken. OxfamNovib moet in principe geen huizen bouwen. Dat kunnen anderen ook. belangrjiker is om te investeren in mondigheid van mensen richting hun overheid.

1 Reactie
fjacobse
fjacobse15 feb. 2010 - 8:21

De aardbeving was te voorzien. De gevolgen dus ook. Waarom pas nu druk zetten op de Haitiaanse overheid, maar ook de andere verdachten waaronder het IMF en de Wereldbank, terwijl dat ook had kunnen worden bedacht voor het kalf verdronk? Kortom, ik ben het niet oneens met wat u voorstelt. Ik ben wel van mening dat alle maatregelen die u voorstelt voor de aardbeving hadden kunnen en moeten gebeuren. Om die reden vind ik dat het Oxfam wel degelijk de hand in eigen boezem moet steken. De schuldvraag is niet een kwestie van of-of. Het is een kwestie van en-en. Wanneer Oxfam begint openlijk de hand in eigen boezem te steken en vervolgens pas anderen aan gaat spreken op hun verantwoordelijkheid, zal dit waarschijnlijk 10 keer effectiever uitpakken dan een zinloze zwarte pieten discussie wie nu het meest schuldig is.

daniel565
daniel56515 feb. 2010 - 8:21

Brechtje Allereerst heel erg bedankt dat je de moeite neemt om ons een antwoord te geven. Echt heel sportief. Minder sportief vind ik je aanname dat het alternatief is om zaken te doen met de rijken. Nog niet zo lang geleden was Italië een laag lonen land, zo ook Japan en Zuid-Korea. Onze voorouders zijn ook begonnen als fabrieksslaven. Charles Dickens ken je vast wel. In de tijd van mijn grootouders, de jaren 20, waren er familieleden die voddenverkopers waren. Zo was Nederland 70 jaar geleden en wat wij kunnen kunnen zij ook.

1 Reactie
BrechtjePaardekooper
BrechtjePaardekooper15 feb. 2010 - 8:21

@ daniel: dat klopt, het is niet zo dat zaken doen in het algemeen niet goed is. Alleen: men ging lang uit van het zogeheten 'trickle down'- effect: als er maar economische groei ontstond, zouden de benefits van die groei vanzelf doorsijpelen naar de armen. Dat blijkt dus niet zo te zijn. Vandaar het begrip 'pro-poor growth'. Je moet als overheid echt maatregelen nemen om revoor te zorgen dat de wnist van ontwikkeling óók bij de armen terechtkomt. Dat kan varieren van voorzieningen speciaal voor de armen neerzetten tot belastingmaatregelen - bewust aansturen op nivellering. Maar het zaken doen op zich is dus niet genoeg. In een land als Haïti zou je bijvoorbeeld kunnen aansturen op fair trade-projecten. dat zou een manier zijn om wel direct armen te laten profiteren.