Oud & Nieuw kan dankzij het vuurwerkverbod een feest voor iedereen worden

Terwijl Nederland zich opmaakt voor deze jaarwisseling, de laatste met legaal consumentenvuurwerk, laait de discussie weer op. Voor veel mensen is het traditie, vrijheid, een moment van lekker knallen. Maar voor anderen is het geen feest, maar pijn, angst en ontregeling.

Mijn dochter is spastisch. Voor haar is vuurwerk pure pijn. Elke knal slaat in als een mokerslag op haar kwetsbare zenuwstelsel. Haar spieren verkrampen onmiddellijk, haar lichaam verstijft in een golf van onvrijwillige schokken. Ze kan het niet zeggen, maar ik zie het in haar ogen: pure angst, tranen die over haar wangen rollen, uitputting die haar overweldigt. Het duurt lang voordat ze weer een beetje ontspant. Haar ademhaling versnelt, haar hart bonkt, en de stress blijft hangen in haar lijf.

Ze staat niet alleen. Duizenden kinderen en volwassenen met autisme, epilepsie, hersenletsel, PTSS of andere kwetsbaarheden lijden mee. Harde, onverwachte explosies triggeren paniekaanvallen, shutdowns, epileptische aanvallen of flashbacks aan trauma’s. Voor veteranen klinkt het als bombardementen, voor vluchtelingen als oorlog. Voor hen is oud en nieuw geen gezelligheid, maar een nacht van marteling die dagen nawerkt: in verkrampte spieren, slapeloze nachten, teruggetrokken gedrag.

En denk aan de dieren. Honden die jankend en trillend onder bedden kruipen, katten die in blinde paniek wegrennen en dagenlang vermist raken. Paarden die in stallen op hol slaan, vogels die massaal opvliegen en gedesoriënteerd neerstorten. Wilde dieren vluchten in doodsangst, raken uitgeput of gewond. Zij begrijpen niets van onze “traditie”, alleen pure, woordeloze terreur.

Dit jaar mogen we nog consumentenvuurwerk afsteken. Maar vanaf de jaarwisseling 2026/2027 komt er een landelijk verbod op categorie F2-vuurwerk, zoals cakes en fonteinen. Alleen licht schertsvuurwerk zoals sterretjes blijft toegestaan, plus professionele shows. Dit besluit, aangenomen door het parlement, is eindelijk een erkenning: traditie mag nooit zwaarder wegen dan iemands lijden.

Mijn dochter kan niet vluchten voor de knallen. Ze kan geen oordoppen indoen die helpen, geen kamer kiezen die ver genoeg is van de knallen de hele week. Haar lichaam vangt elke explosie op, weerloos. Wie dat weet en toch blijft klagen over “betutteling” of “verlies van vrijheid”, kiest bewust: mijn kortstondig plezier boven jouw diepe pijn, jouw angst, jouw trauma. Dat is geen traditie meer. Dat is harteloos.

Laten we deze jaarwisseling bewust beleven en vooruitkijken naar nieuwe manieren: prachtige professionele vuurwerkshows, drone-lichtspectacels, laserprojecties. Veilig, schoon en echt inclusief. Zodat oud en nieuw voor íedereen een feest kan zijn.