Orka Morgan weer voor de rechter

Het is alweer bijna een jaar geleden dat orka Morgan is overgebracht naar Loro Parque, een amusementspark op Tenerife. Donderdag werd in Amsterdam een rechtszaak gehouden over haar lot. De twee vragen die bij mij opkwamen. Hoe zou het nu met Morgan gaan en waarom moest ze nou ook alweer zo nodig weg uit Dolfinarium Harderwijk?

Géén dagje Dolfinarium Harderwijk, maar een dagje Rechtbank Amsterdam. Een lange zit van zo’n acht uur op donderdag 1 november. De door dr. Ingrid Visser vertoonde fotografisch vastgelegde observaties alsmede haar toelichting lieten weinig te wensen over. Tussen de in het Loro Parque gevangen gehouden orka’s onderling komt veel agressief gedrag voor, door de trainers mogelijk miskend als spelen. Orka Morgan zit onder de littekens en schrammen, meer dan wat normaal schijnt te zijn bij een gezonde sociale omgang met soortgenoten; meer dan 300 in de laatste vier maanden. Het ‘beton bijten’ (gemiddeld zo’n 5 x per uur) waardoor een groot aantal tanden afgebrokkeld zijn, schijnt volgens de manager en deskundige van het Loro Parque een normaal voorkomend iets te zijn bij orka’s in gevangenschap. Daarmee leek voor hem de kous af te zijn.

Een paar zeer duidelijke foto’s met beurse plekken op de neus en de onderkaak van Orka Morgan, gemaakt in juni en oktober zagen er op z’n zachtst gezegd wel heftig uit en gaven een zichtbare verslechtering te zien. Het is allemaal vast wel te verklaren. Orka Morgan doet het allemaal zelf, zij is zelf degene die met haar kop tegen het beton slaat, zij is zelf degene die haar tanden aan het beton schuurt. Niet alleen boven water, maar ook onder water, getuige de blauwe verfsporen op de tanden. Het bassin is namelijk alleen onder water blauw geschilderd. Dit om even aan te geven dat er zich ook buiten ons gezichtsveld het nodige afspeelt.

Show-orka Orka Morgan draait dagelijkse mee in de commerciële shows voor het publiek, en staat ook afgebeeld als attractie. Ondanks dat de toeschouwers moeten betalen om de shows te mogen bijwonen wordt ontkent dat er sprake is van een commercieel belang. Ik maar denken dat de belangrijkste reden dat orka Morgan naar Loro Parque was overgebracht te maken had met wetenschappelijk onderzoek en haar eigen gezondheid en welzijn.

De manager en deskundige van Loro Parque was in de rechtszaal aanwezig om een toelichting te geven. Hij liet weten dat het goed gaat met Morgan. Toen er echter verzocht werd om een paar vragen te mogen stellen liet de door het Dolfinarium Harderwijk gemachtigde juridisch expert echter duidelijk weten dat het niet de bedoeling was dat er vragen zouden worden gesteld aan deze deskundige van Loro Parque. Jammer, ik had namelijk niet echt het gevoel dat zijn toelichting naadloos aansloot bij de vlak daarvoor getoonde beelden van dr. Visser.

Loro Parque is door de Spaanse autoriteiten goedgekeurd als wetenschappelijke instelling. Klaarblijkelijk om dezelfde reden dat ook een dierentuin niet als commerciële instelling maar als educatieve en wetenschappelijke instelling wordt beschouwd. Het is maar hoe je het wilt zien. Niet de eerste indruk die bij mij opkomt, maar okee, verschil van opvatting en mening moet kunnen, maar om te zeggen; “Orka Morgan doet het hartstikke goed in Loro Parque”?

Wetenschap doelen? Hoe zit het met dat argument om de wetenschap te dienen? Wat is de waarde van wetenschap en zogenaamd wetenschappelijk onderzoek? Soms heb ik de indruk dat woorden als wetenschap of religie automatisch inhouden dat je geen kritische vragen mag stellen en alles maar klakkeloos moet accepteren. In het geval Morgan; wetenschappelijke doeleinden ter bescherming of de instandhouding van haar soort. Er wonen al 5 orka’s in Loro Parque, wat is de wetenschappelijk toegevoegde waarde van Morgan als 6e orka?

Tot op heden is er nog geen enkel resultaat of bewijs van wetenschappelijke waarde. Interessant is het verschil in opvattingen over wetenschappelijke waarde. Het onderzoek naar het houden van wilde dieren in gevangenschap aan de ene kant en onderzoek met als doel instandhouding van de soort in het wild aan de andere kant. Het moge duidelijk zijn dat er hier ruimte is voor uiteenlopende interpretaties en dat de lading in alle gevallen  gedekt wordt met de wetenschappelijke vlag.

Eén van de argumenten tot uitlevering was het doen van zogenaamd bio-akoestisch onderzoek. Zelf ben ik helaas geen expert op dit gebied, maar het is mij niet helemaal duidelijk hoe representatief de resultaten van een dergelijk onderzoek bij een gevangen orka in een betonnen bassin zijn voor de in vrijheid levende soortgenoten. Is dit de manier om inzicht te verkrijgen in gedrag en leven van in het wild rondzwemmende zeezoogdieren?

Ethiek Met welk ‘recht’ kunnen we rechtvaardigen dat een in het wild levende orka die op een gegeven moment ziek en/of verzwakt is voor de rest van haar leven in een amusementspark wordt gehouden om mee te doen aan commerciële shows? Waar ligt de balans tussen verstand, of althans pogingen om bepaalde gedragingen en besluiten te rationaliseren en gevoel, emotie en ethiek?

Tijdens de zitting verder ook veel gehoord over het al dan niet correct hebben nagevolgd van besluiten, richtlijnen en/of adviezen. Blijkbaar is het niet allemaal even duidelijk geregeld en vastgelegd en is die onduidelijkheid dichtgetimmerd met het mogelijk aanspraak maken op verschillende interpretaties. Zoiets van, als we er niet meer uikomen dan zetten we de joker in. Feit is helaas dat Morgan in een bassin op Tenerife zit en niet meer onder de Nederlandse rechtmacht valt.