Joop

Oproep aan informateur Tjeenk Willink: zet de verbeelding in!

  •  
18-04-2021
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
50589655978_5a9e0c217d_k

© cc-foto: Marco Verch

Nederland laat een grote energiebron ongebruikt als de kunst-en cultuursector niet een prominente plaats krijgt toebedeeld in de formatie
De afgelopen week heeft de nieuwe redder des vaderlands, informateur Tjeenk Willink, laten zien dat het anders kan. Niet politici als eerste uitnodigen maar drie a-politieke voorlieden van respectievelijk het Sociaal Cultureel Planbureau, de Nationale Ombudsman en de Sociaal Economische Raad. Zo heeft de informateur in één klap zicht op actueel Nederland. Tenminste als het gaat om sociaal-culturele, economische en bestuurlijke urgenties.
Wellicht zullen veel sectoren nu denken waarom zijn wíj niet uitgenodigd: het buitenland, het onderwijs, wonen, etc. Maar er is één sector die wel heel nadrukkelijk gemist wordt: de kunst- en cultuursector. De voorzitter van de Raad voor Cultuur heeft geen uitnodiging ontvangen. Ik kom tot deze waarneming omdat ik onlangs onderzoek gedaan heb naar het wel en wee van deze sector, en naar hun bijdrage aan ons leven in het eerste coronajaar 2020 in het bijzonder. Een onderzoek dat ik samen heb uitgevoerd met de Boekmanstichting en Casco Art Institute, ondersteund door het BNG-Cultuurfonds.
Vijftien culturele organisaties zijn als een doorsnee van cultureel Nederland onderzocht naar hun betekenis voor de samenleving in een tijd die gekenmerkt wordt door afstandelijkheid, eenzaamheid, beperkte bewegingsvrijheid en veel kritiek op het bestuurlijk bedrijf. Wat bleek uit de vijftien portretten: de culturele organisaties laten in hun gemeente en regio een grote veerkracht zien, reageren alert in hun nieuwe zoektocht naar het publiek en schakelen al vrij direct kunstenaars in om de verbeelding ruim baan te geven. Overigens in heel concrete vormen via kunstbezorgdiensten, cultuurguerrilla’s, alternatieve kunstroutes en hybride performances, al dan niet ondersteund door social media.
Natuurlijk hebben de instellingen, inclusief de bibliotheken, ook oog gehad voor zelfstandige kunstenaars die werkloos en brodeloos thuis kwamen te zitten. Voor zover mogelijk zijn incidenteel situaties geschapen om deze kunstenaars toch in de culturele frontlinie te plaatsen. De hier geschetste actieve betrokkenheid kon mede ontstaan door de wijze waarop het merendeel van de wethouders en gedeputeerden de culturele infrastructuur als cruciaal voor de samenleving beschouwde.
Nederland laat een grote energiebron ongebruikt als de kunst-en cultuursector niet een prominente plaats krijgt toebedeeld in de formatie. De nu zo bejubelde informateur kan laten zien dat hij echt het verschil kan maken. Ik zou zeggen: laat u wekelijks bijstaan door een kunstenaar van dienst, gebruik voorbeelden uit de culturele sector hoe de dynamiek in de samenleving gestimuleerd kan worden. Zet de verbeelding cross-sectoraal in om de transitieproblemen rond het klimaat, de grote ongelijkheid en het wantrouwen in de politiek aan te pakken. En wat Europa betreft: kunstenaars en culturele organisaties hebben relatief veel internationale ervaringen. Zij kunnen in artistieke zin bijdragen aan een Europa dat verbinding en solidariteit bewerkstelligt. Door hun betrokkenheid dragen zij op bescheiden wijze bij dat Europa geen speelbal wordt in een morbide geopolitiek spel van de grootmachten VS, Rusland en China.
Nog een idee: beperk het gesprek niet alleen tot de voorzitter van de Raad voor Cultuur maar ga bijvoorbeeld de ontmoeting aan met urban creatives , bewoners van culturele kraakpanden en met talentvolle kinderen van wie de ouders geen geld hebben om muziekles te betalen. Kortom, gooi de luiken ook in cultureel opzicht open. En het is zo vanzelfsprekend dat ik het bijna zou vergeten: laten ook de politici een flink budget voor cultureel herstel vrijmaken. De nu nog steeds noodzakelijke strijd tegen de gevolgen van het cultuurvandalisme van Rutte I – in 2010 toegebracht door de toenmalige staatssecretaris Halbe Zijlstra met een korting van € 200 miljoen (20% van het budget) – kan daarin meegenomen worden.
De informateur zou ik tot slot nog willen zeggen: natuurlijk hoort u al veel bekende verhalen aan uw tafels. U vraagt zich dan wellicht af waar de oorspronkelijkheid in de politieke bijdragen is gebleven. Op dat moment weet u: inderdaad ik moet het echt anders doen
Wat let u in de twee weken die u nog rest?
Het onderzoek Cultuur in tijden van corona: 15 portretten is hier te raadplegen.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (8)

Bouwman2
Bouwman220 apr. 2021 - 6:24

De oproep aan Willink zou kunnen : Wie regeert het land en wie controleert de regering? Vooreerst blijft Willink vaag, het Groot Vragenuurtje. Veel verder dan een Poolse landdag gaat het niet. Vandaag komen de voorzitters van de partijen weer eens langs in een stoet van kibbelende dwergen. die wachten op de prins die ooit komt en zich over de kist buigt en wakker kust. Kortom dit land is zoetjes toe aan de verlosser.. Positie Omzigt elders.? Dan nog over kunst en cultuur. Als je nu eens begint met te vertellen wat die begrippen inhouden. Wat is kunst en wat valt onder het begriop cultuur. En wat is geen kunst en wat is een cultus? Pas als je beseft waarover je spreekt wordt het helderder. En waarover je niet vermag te spreken kun je beter zwijgen. Als de naam Nescio al niet gereserveerd was door J.H.F Grönloh (50 jaar geleden heengegaan) ik zou em meteen als de mijn kiezen.

Hathor2
Hathor219 apr. 2021 - 6:47

Tsja, dan denk ik: zeker Art & Physics: Parallel Visions in Space, Time, and Light van Leonard Shlain niet gelezen. Leonard Shlain heeft van al zijn boeken mooie videolessen gemaakt en zijn erven zorgen ervoor dat ze beschikbaar blijven.

Ewout Pool
Ewout Pool18 apr. 2021 - 20:38

Hmm. Mag ik een onaardige opmerking maken: De grootste Nederlandse kunstenaars (o.a. Rembrandt, van Gogh, Mesdag, Mondriaan etc) hadden talent. Zij gebruikten dat talent zonder daar 1 cent subsidie voor te krijgen. Velen van hen kozen daar bewust voor omdat voor hen Kunst belangrijker was dan eigen welstand. Vanaf de jaren '60 moest je kunnen leven van de kunst. Dit heeft behalve pakhuizen vol met zooi nul komma nada opgeleverd. Wat ik bedoel te zeggen: als de schone kunsten niet zonder subsidie kunnen bestaan dan kun je misschien je vraagtekens stellen bij het "schoon" eraan. Talent verloochent zich niet en vindt zijn weg wel.

3 Reacties
Jozias2
Jozias219 apr. 2021 - 8:27

Eens, als je van je kunst niet kunt leven is het een hobby. Taak van de overheid is het zorgen voor de infrastructuur (podia etc) die nodig is voor de uitoefening, niet voor de kunstenaars.

LaBou
LaBou 20 apr. 2021 - 5:35

Rembrandt was gewoon een zakenman die toevallig (heel) goed kon schilderen. Hij kon gewoon leven van zijn werk. En in zekere zin goldt dat ook voor Mondriaan, van Gogh en Mesdag. Het idee dat deze mensen hun kunst maakten in diepe armoede is een fabel.

LHTJ
LHTJ20 apr. 2021 - 12:36

Volledig eens. Tegenwoordig staat iedereen met een kek-montuurtje en een handgeweven sjaal verbolgen in een raadszaal de gemeenteraden toe te spreken omdat er na hun mening te weinig geld wordt gestopt in de KOR of in ateliers waar mensen therapeutisch onder leiding van deze zelfbenoemd kunstenaars hun creativiteit tot uiting kunnen laten komen. Allemaal onder het mom van "waardevol voor de samenleving" in praktijk is het puur bedelen om te kunnen leven van een hobby en moreel verontwaardigd te kunnen blijven doen over het gebrek aan cultureel inzicht van al die platvloerse Nederlanders die wel gewoon 40 uur heel hard werken voor brood op de plank en graag naar heel holland bakt kijken. Iets anders is het cultureel verenigingsleven en amateurkunst; Dit draagt bij aan sociale cohesie, persoonlijke ontwikkeling van kinderen en daar is over het algemeen veel meer maatschappelijk draagvlak voor dan voor een stalen driehoek met diepere betekenis op het wijkplein waar een "kunstenaar maanden al zijn creativiteit en energie" ingestopt heeft . Kortom: Mensen met kwast en klei - gewoon gaan werken voor de centen. subsidie mag naar harmonieën, fanfares, amateurtoneel, zangkoren, carnavalsverenigingen, heemkundeverenigingen etc.

P Haan
P Haan18 apr. 2021 - 18:15

Wellicht zullen veel sectoren nu denken waarom zijn wíj niet uitgenodigd: het buitenland Ehh.. Laten we inderdaad 'het buitenland' uit gaan nodigen bij onze formatie besprekingen. Ik denk wel dat die meer toevoegen dan bewoners van culturele kraakpanden.

Kuifje3
Kuifje318 apr. 2021 - 16:50

De cultuursector heeft het zeker zwaar en zou meer aandacht en geld kunnen gebruiken, maar ik zou dat dan in de begrotingsbesprekingen na Prinsjesdag proberen bespreekbaar te maken en dus niet in de verkenning. In de verkenning is het belangrijk om te kijken of partijen samen kunnen en willen werken. Daarbij zijn de hoofdthema’s zoals het milieu, de economie en de coronacrisis al lastig genoeg. Als cultuur buiten de formatie kan worden gehouden dan zou het als vrij onderwerp misschien zelfs wel meer kans maken op extra geld dan als het vooraf wordt dichtgetimmerd op dit onderwerp.