Joop

'Oorlogspremier Gerbrandy plande samen met Soldaat van Oranje staatsgreep'

  •  
19-11-2015
  •  
leestijd 1 minuten
  •  
175 keer bekeken
  •  
gerbrandy300.jpg
Schrijver Sytze van der Zee achterhaalt plannen om kabinet Beel-Drees omver te werpen
Donderdag is het boek ‘Harer Majesteits loyaalste onderdaan’ verschenen, een biografie van François van ’t Sant, jarenlang een vertrouwensman van het Koninklijk Huis. De auteur Sytze van der Zee achterhaalde dat oorlogspremier Pieter Sjoerds Gerbrandy in 1947 een staatsgreep plande.
In het complot van Gerbrandy zaten meerdere handlangers; hoge militairen, voormalige bewindslieden, maar ook Erik Hazelhoff Roelfzema’ Engelandvaarder, oorlogsvlieger, verzetsheld, Soldaat van Oranje en vertrouweling van koningin Wilhelmina.
Vermoedelijk was het Wilhelmina die ervoor zorgde dat de coup niet door kon gaan, op donderdag 24 april 1947, de geplande datum.
Gebrandy en Roelfzema wilden het rooms-rode kabinet Beel-Drees, dat nog geen jaar bestond, om zeep helpen. Ministers en staatssecretarissen moesten ergens in het land gevangen worden gehouden. Het volk zou met behulp van media (radio/ aanplakbiljetten) op de hoogte worden gebracht, het leger en de marine zouden de openbare orde  moeten handhaven. PvdA-voorzitter Koos Vorrink moest zelfs worden geliquideerd.
De reden voor de staatsgreep zou het Akkoord van Linggadjati zijn geweest, waarin de status van een deels onafhankelijk Indonesië geregeld moest worden. De oorlogspremier kon het ‘verlies’ van ‘ons Indië’ niet aanzien.
cc-foto: RNW.org

Meer over:

politiek, nieuws
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (36)

Armagaddon
Armagaddon19 nov. 2015 - 15:10

>>> Citaat: 'Oorlogspremier Gerbrandy plande samen met Soldaat van Oranje staatsgreep' >>> Never ....never ....ever trust conservative rigtwings, they don't have any good healthy working brains, just trouble and war in their heads... >>> Wel zinnig, evenwichtig humaan mens durft nu nog te beweren dat rechts conservatieven zo evenwichtig en vreedzaam zijn....de gehele menselijke geschiedenis laat juist zien het confronterend tegendeel overduidelijk blijken...!!!

OlavM
OlavM19 nov. 2015 - 15:10

Herstel: Waar ik schreef over llimaatschap van de SS van Prins Bernhard, bedoelde ik dat van de naizpartij NSDAP.

Jonas DeRidder
Jonas DeRidder19 nov. 2015 - 15:10

Wisten we dat niet?

JoopSchouten2014
JoopSchouten201419 nov. 2015 - 15:10

Toen leverde de tijdsgeest en propaganda ook hier zieke geesten op naar nu blijkt. Mazzel dat deze idioot werd tegengehouden.

Indisch4ever
Indisch4ever19 nov. 2015 - 15:10

Die complotteurs werden niet berecht en ook niet uit hoge baantjes gezet. Alles in de doofpot, net als de excessen te Indië en geen berechting van verantwoordelijken En tegelijkertijd werden NSB'ers vrijgelaten? En hoeveel jaar gevangenis kregen de dienstweigeraars ook al weer ?

leoklei
leoklei19 nov. 2015 - 15:10

Dit is wel een erg oude geschiedenis en ook reeds lang bekend. Maar hier zie je weer hoe slecht het geworden is in het Nederlandse Onderwijs Ben van ´37 en heb nog een gedegen lager Onderwijs gevolgd waarin dit werd onderwezen in de Geschiedenis lessen; die niet begonnen in 1945 Maar goed er word weer een centje verdiend en daar gaat het uiteindelijk om.

Grootbekje
Grootbekje19 nov. 2015 - 15:10

Genoeg stof voor een 'Soldaat van Oranje' deel 2, dunkt mij.

vriest
vriest19 nov. 2015 - 15:10

Men vergeet dat PAULIENTJE VAN RANITZ zelf al eerder rond 39 vorige eeuw net als BERNARD en ook JUULTJE een brief naar HITLER schreef omtrent een onderdeel van HITLER rijk te kunnen worden .Ook zij pleegde toen een staatsgreep ,net zo als zij op het einde van de wo 2 de communisten probeerde te destabiliseren te beginnen met het communistische verzet . Ja de ORANJE ELITE heeft er geen enkel probleem mee om haar macht te behouden ,en heeft nu een goed gehoorzame MP die zich horig naar hun pijpen danst .

Jonas DeRidder
Jonas DeRidder19 nov. 2015 - 15:10

Ik vraag me af of zulke schandaaltjes echt helpen om meer boeken te verkopen. Laatst werd Beatrix als kleptomaan weggezet. Is nog iemand hardlopend naar de boekwinkel gerend?

seniorg
seniorg19 nov. 2015 - 15:10

Dat Gerbrandy van de partij was verbaast me een beetje. Dat Hazelhoff erbij was al een stuk minder. Eenieder die het leuke boek van Gerard Aalders ( Niets was wat het leek, Prins Bernhard - 2014) heeft gelezen zal hooguit verbaasd zijn dat de naam van prins Bernard nog niet is gevallen. in elk geval is al jaren bekend dat Hazelhoff Roelfzema tot de kringen van uiterst rechtse nationalisten behoorde. Dat Wilhelmina niet mee wilde doen verbaast mij eigenlijk nog het meest, gezien haar opstelling tijdens en kort na de oorlog. Een kleine meevaller als het ware. Wel is opmerkelijk hoe de PvdA door deze lui wordt gevreesd: als meest opvallende publieke actie werd de liquidatie van de voorzitter Koos Vorrink gepland.

msj_meijerink
msj_meijerink19 nov. 2015 - 15:10

Leuk voor de annalen en de lezers. Ik zal het verhaal gaan lezen.

hugo bergveen
hugo bergveen19 nov. 2015 - 15:10

ik verheug me al op het komende boek van Tomas Ross.

Jansen & Jansen
Jansen & Jansen19 nov. 2015 - 15:10

Zo zie je maar, rechts wilde in de jaren 40 met man en macht het grootste moslim land ter wereld blijven, het kan verkeren...

Gerald2
Gerald219 nov. 2015 - 15:10

Misschien speurwerk voor Eric Varenkamp en Mick Peet voor hun volgende stripboekje over Bernhard getiteld Agent Orange.

vriest
vriest19 nov. 2015 - 15:10

Maar laten wij niet vergeten dat zelfs een LUNS in de tijd van zijn baan bij de NATO kwam met de boodschap dat het toenmalige kabinet van den UIL moest verdwijnen in opdracht van die zelfde NATO .Ook een form van staatsgreep ,zou men kunnen stellen .En juist in die tijd waren er nog hoge ex DUITSE OFFICIEREN in de top van die zelfde NATO .Zelfs die organisatie had geen moeite met ex NAZI LEDEN .O en onze soldaat van ORANJE heeft uit naam van BERNARD ook diverse malen gebruik gemaakt van een KARATE BOB ,die als dank voor bewezen diensten nog steeds vecht voor een verblijfsvergunning .

anjal
anjal19 nov. 2015 - 15:10

Ja hoor, straks gaan ze nog beweren dat prins Bernhard een schavuit was, een goede relatie met zijn schoonmoeder onderhield en ook stiekem tegen het communisme streed.

2 Reacties
Chopper2
Chopper219 nov. 2015 - 15:10

We zouden niet durven. Deze familie die onbetwist afstamt van Willem van Oranje (en reken maar dat ze wat aan elkaar hebben moeten breien om nog enige verwantschap aan te tonen) heeft altijd het beste voor gehad met hun medemens en natuurlijk ook Nederland. Het is dan ook niet meer dan logisch dat de republiek der Nederlanden in 1815 plotseling een koninkrijk moest worden want immers daar zat iedereen op te wachten. Ik weet niet alles, en wil zeker niet dingen voor anderen bepalen. Iedereen is vrij en is autonoom. Maar hoe in vredesnaam kan je als je maar een greintje zelfrespect hebt ook maar één seconde deze nare valse familie steunen?

meijerlahn
meijerlahn19 nov. 2015 - 15:10

;-) Grijns

zweistein
zweistein19 nov. 2015 - 15:10

In Nederland kun je geen staatsgreep houden. Als iemand dat probeert, halen we massaal onze schouders op en schudden het hoofd. Ook Troelstra probeerde het, maar liep tegen een muur van nuchterheid op.

2 Reacties
pietdeg2
pietdeg219 nov. 2015 - 15:10

"Ook Troelstra probeerde het, maar liep tegen een muur van nuchterheid op." Een muur van nuchterheid? Een muur van bezopen papen die optrokken naar Den Haag zul je bedoelen.

Tom Meijer
Tom Meijer19 nov. 2015 - 15:10

Je hebt een wel heel bijzondere kijk op het verleden.

[verwijderd]
[verwijderd]19 nov. 2015 - 15:10

Wilhelmina kon de coup van haar Nederlandse ''verzetshelden'' affluiten omdat PvdA Drees intussen ook zover was dat hij wel oorlog wilde voeren tegen de Indonesiers. http://www.delpher.nl/nl/kranten/results?query=peniwen+drees&page=1&coll=ddd

1 Reactie
Tom Meijer
Tom Meijer19 nov. 2015 - 15:10

Is het trouwens ooit duidelijk geworden hoe dat zo gekomen is?

OlavM
OlavM19 nov. 2015 - 15:10

@ Anja Lodewijks: Prins Bernhard is -zoals bekend- SS-er geweest (en zijn moeder en broer bleven fel pro-nazi gedurende de Tweede Wereldoorlog), heeft voor het nazi-regiem gespioneerd, liet tijdens het huwelijksfeest met Juliana het Horst Wessellird spelen terwijl "kameraden" de nazi-groet brachten, en beraamde ook een complot om "Nederlandsch Oost-Indië" voor Nederland te behouden, waarvan hij "onderkoning" wilde worden. Om maar slechts enkele feiten te noemen op het CV van die figuur.

2 Reacties
anjal
anjal19 nov. 2015 - 15:10

Ik weet dat een journaliste bezig is een nieuw boek te schrijven. Er blijkt nog stof genoeg te zijn.

TonNoort
TonNoort19 nov. 2015 - 15:10

' liet tijdens het huwelijksfeest met Juliana het Horst Wessellied spelen terwijl "kameraden" de nazi-groet brachten,' Dit doet niet helemaal recht aan de situatie waarin Bernhard zich toen bevond. Hij had zich tegenover een vriend uitgelaten over Mussert en de NSB, die hij 'zo stom en verwaten' vond dat ze toch niets zouden bereiken. Die vriend, Langenheim, briefte dit door aan Bernhards hoogste chef, von Ribbentrop. Vanaf dat moment werd Bernhard door de Duitsers gezien als een verdacht personage en maakte Hitler het de Duitse gasten onmogelijk naar de bruiloft te komen door hun passen in te trekken. Deze Bum-Bum affaire werd uiteindelijk opgelost door een brief die Bernhard schreef, waarin zoals Goebbels verklaarde, Bernhard zijn woorden had teruggenomen. Maar er werden meer eisen gesteld. Op de hotels waar Duitse gasten verbleven wapperden hakenkruisvlaggen. En terwijl het ‘Deutschland, Deutschland über alles’ triomfantelijk door het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen galmde, gingen overal rond Bernhard de rechterarmen gestrekt omhoog. Zelf stond Bernhard er met een strak gezicht bij. Hij deed er alles aan om ‘zijn Duitse vaderlandgevoel en zijn bewondering voor de Führer van het Duitse Rijk tot uitdrukking te brengen’, zoals Adolf Friedrich zu Mecklenburg later aan Hitler schreef. Bernhard zat tussen twee vuren. Hij werd al sinds juli 1935 in de gaten gehouden en afgeluisterd door de Amerikanen, die dat gedurende de volgende 15 jaar bleven doen. Ook in Engeland werd hij met argusogen bekeken. Hij wilde dat het huwelijk met Juliana doorging want het zou hem geld en vooral invloed geven. Hij wilde later niet voor niets stadhouder van Nederland worden. Dus enige al of niet geveinsde loyaliteit met Duitsland was nodig. Bernhard komt uit de vele biografieën niet naar voren als een erg principieel man, eerder als charmante opportunist.

Patrick Faas
Patrick Faas19 nov. 2015 - 15:10

"De auteur Sytze van der Zee achterhaalde dat oorlogspremier Pieter Sjoerds Gerbrandy in 1947 een staatsgreep plande." En toch heb ik hier al eerder over gehoord. Hoe zit dat?

2 Reacties
BertF2
BertF219 nov. 2015 - 15:10

Google Gerbrandy, check Wiki. De brave borst is na de oorlog verblind door de stip op de horizon.

HanvanderHorst1
HanvanderHorst119 nov. 2015 - 15:10

Je hebt dat gelezen in Vrij Nederland, lang geleden, in stukken van Jan Rogier, Igor Cornellissen of Martin van Amerongen. Ik denk bij de eerste twee.

janwijn
janwijn19 nov. 2015 - 15:10

Voor mij helemaal geen nieuws: van de pogingen van die fascistische kliek tot een staatsgreep heb ik dertig jaar geleden al ergens gelezen. Misschien moeten ze die musical over de 'held' Erik Hazelhoff Roelfzema de Soldaat van Oranje ietsjes aanpassen. Frans Dekkers heeft over enkele van deze onfrisse figuren in zijn boek uit 1982: 'Eindhoven 1933-1945' ook het een het ander uit de doeken gedaan. Voor mij aanleiding om het nu na al die jaren het weer eens te lezen.

1 Reactie
pietdeg2
pietdeg219 nov. 2015 - 15:10

"Voor mij helemaal geen nieuws: van de pogingen van die fascistische kliek tot een staatsgreep heb ik dertig jaar geleden al ergens gelezen." Het ligt allemaal ook wel erg in het verlengde van het 'verzet' rond Bernhard dat pas toen de oorlog ten einde liep ineens overal opdook om de orde te handhaven. Het was ook een machtsstrijd tussen communisten en nationalisten die beiden probeerden de erfenis van het verzet te claimen. Beide hebben veel schade aangericht en gezamenlijk de 'doorbraak' van de PvdA effectief om zeep geholpen.

msj_meijerink
msj_meijerink19 nov. 2015 - 15:10

Tja, als we stug blijven doorgaan met door de bril van 2015 naar het verleden te kijken, zal daar in de toekomst nog menige 'schobbejak' worden gevonden, die voordien door ons als held werd geëerd!

4 Reacties
JodeJo
JodeJo19 nov. 2015 - 15:10

Zouden ze vroeger geen waarden en normen gekend hebben?

BertF2
BertF219 nov. 2015 - 15:10

Dat is de pest van deze tijd: niet omzien maar vooruit kijken; niet inpakken maar aanpakken; niet aftreden maar optreden. Stuk voor stuk rechtse eufemismen voor weglopen voor de eigen verantwoordelijkheid. Het verhaal maakt ook de essentie duidelijk van rechts verzet tegen de Duitsers: verzet was gebaseerd op verontwaardiging: zij moeten met hun tengels afblijven van mijn spulletjes. Onzin? Let dan even op: alle collaboratie vond plaats in rechtse kring! Niet omzien? Dat is de troebele instelling voor wie iets wil verbergen. Ik zou zeggen: omzien om te leren..

Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman19 nov. 2015 - 15:10

Huh, geloof je echt dat het in die tijd in orde was om een staatsgreep te plegen en iemand te liquideren?

Tom Meijer
Tom Meijer19 nov. 2015 - 15:10

Door wie werd hij dan in vredesnaam als 'held' gezien???