Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Ook de ondergang van extreemrechts is gevaarlijk

  •  
12-11-2018
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
190 keer bekeken
  •  
6026474281_ecd5d7e36e_o

© cc-foto: Cephir

De gedrevenen komen in te groten getale naar bijeenkomsten van Erkenbrand, FvD en noem maar op en verkondigen luidkeels hun superioriteit maar ze weten zelf ook wel dat ze dat alleen maar doen omdat hun tijd voorbij is
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat ons een golf van extreemrechtse terreur te wachten staat. Gert Jan Geling, die je niet bepaald van linkse vooroordelen kunt verdenken, sprak hier op Joop van de Vijfde Golf van terreur die er mogelijk aan zit te komen. De vier eerdere zijn chronologisch de Anarchistische (denk aan de moord op Franz Ferdinand in Sarajevo die de Eerste Wereldoorlog deed losbarsten), de Etno-Separatistische (onder andere ETA in Baskenland, IRA in Noord-Ierland), de Nieuw-Linkse (RAF, Rode Brigades en dergelijke) en als laatste de Religieuze golf (die van de islamisten als Al Qaida en IS).
Er is wat op dat rijtje af te dingen. Bijvoorbeeld dat extreemrechts ontbreekt met Bologna (85 doden), Breivik (77 doden), de NSU (10 moorden) en nog meer. Maar je kunt ook stellen dat die geen onderdeel waren van een golf. Of, als je pessimistisch bent, dat het de eerste tekenen waren van wat een golf gaat worden.
Er is reden voor dat pessimisme. Toen begin deze eeuw het islamistisch terrorisme onverwacht in alle hevigheid losbarstte, buitelden de duiders over elkaar heen om het fenomeen te verklaren. Een daarvan bleef me bij. De terroristen, luidde die verklaring, waren een stuiptrekking van een achterhaalde manier van denken die al tegenspartelend de moderne tijd in werd getrokken. Wie het zei weet ik niet meer, al ben ik bang dat het Tariq Ramadan was, maar ik vond het een fascinerende redenering, dat het grijpen naar geweld, het zaaien van dood en verderf, het met een angstpsychose opzadelen van de maatschappij juist een teken van zwakte is, van verliezen.
Denkend over de vier golven valt het op dat terreur opleeft als de bijbehorende ideologie op z’n laatste benen loopt. Ook al lijkt dat op het eerste gezicht niet zo. De anarchistische terreur vond plaats voor de Tweede Wereldoorlog, het anarchisme zelf ging ten onder met de Spaanse Burgerloog, begin jaren dertig. De separatistische terreur leefde op toen de etno-nationalistische dromen instortten, in Spanje na de dood van Franco, in Noord-Ierland met het consolideren van de breuk met het zuiden. De extreemlinkse terreur begon in de jaren ‘70, toen de revolutionaire jaren ‘60 niet voor iedereen hadden gebracht wat er van verwacht werd.
Voor de islamisten, de politieke stroming die de islam tot ideologie om wil vormen, is hun overtuiging eigenlijk ook overal geflopt. In Iran bracht het een nieuwe dictatuur die verafschuwd wordt. In Afghanistan heeft de Taliban alleen maar bereikt dat er al 40 jaar oorlog wordt gevoerd en het land verwoest is. IS leverde evenmin het beloofde paradijs, is tot weinig anders in staat gebleken dan dood en verderf en is daarmee het laatste en hopelijk definitieve voorbeeld van het mislukken van het islamisme.
En dan nu de Vijfde Golf. Extreemrechts is onmiskenbaar aan een opmars bezig en de tentakels reiken tot in het Witte Huis maar je kunt die opleving ook zien als juist een laatste stuiptrekking. Charles Groenhuijsen bijvoorbeeld, ook niet bepaald een linkse rakker, analyseert dat de tijd voor de Republikeinen voorbij is. Ze horen in het rijtje telefooncel, dvd en walkman. Eens oppermachtig maar onvermijdelijk ingehaald door de toekomst.
De ouderwetse Republikeinse partij, een bolwerk van witte mannen, loopt demografisch op z’n laatste benen. Er zijn straks gewoon te weinig kiezers voor hen om de macht te behouden. En in plaats van te kiezen voor vooruitgang en de toekomst te omarmen kiest de rechtervleugel nu voor vol gas achteruit. In plaats van het racisme af te zweren en uit te roeien wordt het juist steeds openlijker gekoesterd.
In Nederland zie je zo’n proces rond Zwarte Piet. In plaats van te erkennen dat de tijden veranderen wordt vroeger heilig verklaard door een steeds fanatiekere groep. Met als resultaat dat de intocht van de Sint met bijna net zoveel veiligheidsmaatregelen wordt omgeven als die van Donald Trump. Terwijl iedereen die een beetje nadenkt weet dat Zwarte Piet aan zijn laatste termijn bezig is. Pipo de Clown heeft meer toekomst dan de voormalige kindervriend. Het doet denken aan het verzet tegen roken. Toen de horeca rookvrij werd gemaakt, leek het alsof er een volksopstand op uitbarsten stond, in werkelijkheid wil een paar jaar later niemand meer terug naar tenten die stijf staan van de rook.
In Zaanstad gaan neo-nazi’s nu de straat op om te demonstreren voor Zwarte Piet. Wat zullen de kinderen blij zijn. Dat klinkt cynisch en zo is het ook bedoeld maar extreemrechts steekt de laatste tijd wel steeds vaker de kop op. Het wil niet zeggen dat hun manier van denken enige toekomst heeft. De gedrevenen komen in te groten getale naar bijeenkomsten van Erkenbrand, FvD en noem maar op en verkondigen luidkeels hun superioriteit maar ze weten zelf ook wel dat ze dat alleen maar doen omdat hun tijd voorbij is. Verander of wees verdoemd. Een kleine groep kiest dan soms voor het laatste. Screw the optics , zei de extreemrechtse terrorist die een synagoge binnenviel en 11 joden vermoordde.
We zijn begrijpelijkerwijs bang voor de opkomst van extreemrechts, de marcherende knokploegen, etcetera. De kans dat die terugkeren en de jaren dertig zich herhalen lijkt vooralsnog niet zo heel erg groot. Maar dat moet je vooral niet gerust stellen. De ondergang van extreemrechts is ook gevaarlijk. Terreur is het wapen van stervende ideologieën.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.