De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Onze overheid heeft designers keihard nodig

Opinie

•

19-09-2018

•

leestijd 3 minuten

•

77 keer bekeken

•

Boyan Slat op bezoek bij het ministerie (2015) cc-foto: Buitenlandse Zaken

Design is meer dan esthetiek: het biedt methoden en technieken om tot slimme oplossingen te komen voor lastige vragen

In de aanloop naar Prinsjesdag zagen we een aaneenschakeling van maatschappelijke vraagstukken waar de politiek niet goed uit komt. Het getouwtrek rond Lily en Howick, de vrees voor een mazelenuitbraak, de aanhoudende onrust en onzekerheid voor de Groningers in het gasgebied, de kortingen op de sociale advocatuur… Klassieke manieren om problemen op te lossen werken hier niet meer. Individuele kinderen, patiënten, Groningers en mensen die rechtsbescherming zoeken, zijn de dupe. Er is behoefte aan een nieuw soort probleemoplossers. Designers kunnen dat zijn.

De culturele armoede die Eric Wiebes etaleerde in het programma Zomergasten door kunst als hobby te kwalificeren, is uitgebreid bekritiseerd. In de reacties gaat het veelal over de waarde die kunst en cultuur hebben voor factoren als identiteit en binding. Niet onterecht, maar wat tot nu toe onderbelicht is gebleven, is dat designers kunnen helpen om complexe maatschappelijke vraagstukken van nieuw perspectief te voorzien.

Neem als voorbeeld de werkzaamheden voor de verbreding van de A9 in Amsterdam Zuidoost. Deze kregen een impuls nadat designers lieten zien dat de bouwfase ook een andere kant had dan alleen overlast. Ze ontwikkelden de ‘Buurbouw’: een plek waar buurtbewoners hun talenten konden ontwikkelen door gebruik te maken van de kennis, kunde en activiteiten die de werkzaamheden zes jaar lang in dit gebied brachten.

En wat te denken van Boyan Slat die de plasticsoep opruimt of Bas van Abel die de eerste telefoon heeft gemaakt die eerlijk is voor mens en milieu (en bovendien modulair opgebouwd waardoor reparaties goedkoper zijn). Kees Dorst heeft een einde gemaakt aan uitgaansoverlast in Sydney, niet door zero tolerance of lik-op-stukbeleid, maar door het uitgaansgebied te herontwerpen als festivalterrein. In al deze voorbeelden hebben designers oplossingen weten te vinden voor vragen waar de overheid niet meer uitkwam. Dat moet Eric Wiebes, zelf verklaard probleemoplosser, toch aanspreken.

‘Dutch Design’ is een ijzersterk, wereldwijd merk. Veel mensen kennen Nederlandse ontwerpers van prachtig vormgegeven lampen, stoelen en sieraden. Maar design is meer dan esthetiek: het biedt methoden en technieken om tot slimme oplossingen te komen voor lastige vragen. Dat noemen we design thinking.

Het leent zich uitstekend voor vraagstukken die méér vragen dan een volgende commissie die nog meer onderzoek doet. Of voor vraagstukken die je niet op kunt lossen door nog beter te onderhandelen en door nog meer mensen te overtuigen van je gelijk. Dit zijn precies de technieken waar Eric Wiebes en consorten zich van bedienen als zij problemen proberen op te lossen. Designers kunnen daar iets aan toevoegen.

Design thinking begint met empathisch onderzoek. Designers willen ten diepste begrijpen wat mensen drijft, waar ze voor uit bed komen en waar ze wakker van liggen. Het gaat dus niet om standpunten of meningen. Designers zoeken naar haakjes die het begin kunnen zijn om een probleem te reframen: om er op een nieuwe manier naar te kijken. Een goed frame biedt geen pasklaar antwoord, maar geeft richting en nodigt iedereen die onderdeel is van het probleem ook uit onderdeel te worden van een oplossing.

In plaats van debatteren en onderhandelen, gaan we co-creëren. En daar laten mensen zich alleen toe verleiden als ze het gevoel hebben dat het gaat over iets wat hen persoonlijk raakt, wat belangrijk voor hen is en waarbij zij zelf aan de knoppen mogen zitten.

Als er een idee voor een oplossing is, gaan designers aan de slag met prototypes. In plaats van een veel te ver doordachte en tot een slap compromis gekookte oplossing die groots wordt uitgerold, gaan designers direct naar de praktijk. Met kleine tests laten zij zien of ideeën kans van slagen hebben. Dat werkt sneller en beter, het is goedkoper en vaak vinden betrokkenen het verrassend inspirerend.

Empathisch onderzoek, op een nieuwe manier leren kijken en onconventionele ideeën met snelle tests tot werkende concepten maken, dat kunnen designers geweldig goed. In Nederland worden zij op al deze vaardigheden buitengewoon goed opgeleid op de Design Academy in Eindhoven, de verschillende TU’s en de kunstacademies. Voorbeelden te over.

Designers brengen daarmee een nieuw repertoire. Het is kortzichtig om die kwaliteiten te diskwalificeren als hobby. Willen we tot oplossingen komen voor complexe maatschappelijke vraagstukken, dan hebben we de inbreng van designers keihard nodig.

Meer over:

politiek, opinie, design

Praat mee

onze spelregels.

0/1500

Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (14)

Sorteren op:

JvanDeventer19 sep. 2018 - 17:49

Ik vermoed een gevalletje "Wij van WC-eend adviseren WC-eend".

1 Reactie

JoopKlepzeikert20 sep. 2018 - 9:36

Inderdaad. Precies mijn eerste gedachte.

0 Rapporteren

Minoes&tuin19 sep. 2018 - 16:22

Advertentie?

1 Reactie

JannesJ219 sep. 2018 - 17:43

'..of was het woord nou advertorial' ;-)

0 Rapporteren

Mormel219 sep. 2018 - 15:18

Als eigenaar van een design diploma en werkzaam bij de rijksoverheid in een adviserende functie kan ik mijn totaal niet vinden in dit verhaal. Designers werken al jaar en dag bij de overheid. Alleen laat de werkelijkheid van werken met gemeenschappelijk geld niet toe makkelijk één specifieke visie te volgen. Maar dat heeft niks te maken met een gebrek aan designers. Ik snap ook niet waarom je design en kunst niet los kan zien. Design is menselijk ontwerp, kunst gaat over emoties. Ik kan prima iets designen zonder een emotionele reactie uit te lokken, waarmee het onmogelijk kunstzinnig kan zijn.

punt219 sep. 2018 - 15:12

Waarom krijg ik het gevoel dat designers nu ineens "kunst"vertegenwoordigen en dat daarom de subsidie in stand moet blijven en moet worden uitgebreid..... Kunst is geen design!!

Verwijdert19 sep. 2018 - 13:54

"In plaats van een veel te ver doordachte en tot een slap compromis gekookte oplossing die groots wordt uitgerold, gaan designers direct naar de praktijk. Met kleine tests laten zij zien of ideeën kans van slagen hebben. Dat werkt sneller en beter, het is goedkoper en vaak vinden betrokkenen het verrassend inspirerend." Mijn ervaring is het omgekeerde. Ingenieurs die proberen door met slimme oplossingen onmogelijke ontwerpen die bakken met geld hebben gekost te realiseren. Praktijk is echter dat het nagenoeg onmogelijk is en men amper iemand kan vinden die zo'n innovatief en uitdagend ontwerp daadwerkelijk wilt uitvoeren. Zie bijvoorbeeld Station Arnhem als voorbeeld.

1 Reactie

Joe Speedboot19 sep. 2018 - 20:13

'Praktijk is echter dat het nagenoeg onmogelijk is en men amper iemand kan vinden die zo’n innovatief en uitdagend ontwerp daadwerkelijk wilt uitvoeren.' Dat jij een slechte ervaring hebt wil niet zeggen dat dat zo is. Ik zou zeggen zoek een betere. Ontwerpers die hun vak beheersen maken dat soort beginnersfouten niet. Goede opdrachtgevers trouwens ook niet. Die weten hoe ze goede ontwerpers kunnen vinden en hoe ze ze moeten aansturen. Dat het inhuren van ontwerpers i.h.a. meetbaar beter resultaat oplevert is veelvuldig onderzocht en bewezen. 'Zie bijvoorbeeld Station Arnhem als voorbeeld.' Een station wordt niet ontworpen door designers maar door architecten. Het kernkunstje is weliswaar deels hetzelfde, maar het zijn toch echt verschillende beroepen.

0 Rapporteren

ton1402419 sep. 2018 - 13:46

Designers zijn bijna overal nodig, maar waarom ´keihard´ bij de overheid? Is keihard harder dan het hard van het lerarentekort e.d.? Graag een reactie.

1 Reactie

adriek19 sep. 2018 - 15:41

Keihard is een modewoord. Je kunt het gewoon weglaten. Nodig is nodig, toch?

0 Rapporteren

Oki Doki19 sep. 2018 - 13:26

Wat mensen nodig zijn is een niet-competitieve maatschappij waarin mensen zich gesteund voelen door de maatschappij. Pesten schijnt ook een gevolg te zijn van de competitieve maatschappij, de ander moet onderuit gehaald worden. Wat zouden mensen kunnen bereiken wanneer mensen zich gesteund zouden voelen. Wat zouden we er als maatschappij op vooruit gaan als we in zouden zien dat het juist goed is voor iedereen als het goed gaat met iedereen in plaats van elkaar als concurrent te zien.

1 Reactie

Joe Speedboot19 sep. 2018 - 19:53

'Wat mensen nodig zijn is een niet-competitieve maatschappij ' Gaat niet gebeuren tenzij je de bevolking massaal aan de drugs krijgt. Competitief gedrag zit nou eenmaal in de mens, zeker in mannen. Een beetje competitie is ook helemaal niet erg en kan zeer motiverend werken zolang er maar sprake is van wederzijds respect en fair play. Wat prima kan en in veel gevallen ook gebeurd.

0 Rapporteren

Frank123419 sep. 2018 - 12:42

In dat geval zullen ze goed betalen voor deze designers. Vraag en aanbod werkt daarbij uitstekend.

1 Reactie

adriek19 sep. 2018 - 15:48

Er is weinig werkloosheid onder ontwerpers. Waarbij de ontwerpers (designers) die hier bedoeld worden geen, of niet alleen, vormgevers zijn. Vraag en aanbod bepaalt maar zeer beperkt hoe goed er betaalt wordt. Er schijnt al jaren een enorm tekort aan loodgieters, leraren en verplegend personeel te zijn maar de salariseen in die sectoren stijgen niet of nauwelijks. Banken sluiten massaal kantoren en veel banken hebben jaren op het randje van failissement gehangen dus het kan niet anders zijn dat in die sector een overschot aan personeel is, maar er wordt in de bankenwereld door de bank genomen (...) nog steeds beter betaald dan in technische beroepen. Zeker als je per effectief gewerkt uur gaat rekenen...

0 Rapporteren