Joop

Onterecht opgelucht?

  •    •  
08-10-2018
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
zweden

© cc-foto: cc-foto: Sigfrid Lundberg. Protest tegen de Zwedendemocraten bij de laatste verkiezingen

Mijn onderzoek wijst uit dat isoleren en imiteren van de communistische en anti-immigratiepartijen hen gemiddeld stemmen kost
Opluchting alom vorige maand: de Zwedendemocraten kregen minder stemmen dan verwacht. Maar dit zegt meer over een strategie van andere Zweedse partijen dan over kiezersvoorkeuren. Bovendien nadert de uiterste houdbaarheidsdatum van die strategie – ook voor VVD en CDA.
“Niet veel geluid, een paar mensen klappen. Duidelijk niet waar ze op gehoopt hadden.” Zo luidde een tweet van een journalist van de Financial Times over de reactie van de Zwedendemocraten bij de verkiezingsuitslag op de avond van 9 september. De anti-immigratiepartij kreeg 17,5% van de stemmen, terwijl ze in de meeste peilingen de afgelopen twee jaar er beter voor hadden gestaan.
Het doet denken aan de PVV bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen. In december stond de PVV op 32 zetels in de Peilingwijzer, maar het werden er uiteindelijk twaalf minder. Er bestaan weliswaar grote verschillen tussen de Zweedse en de Nederlandse politiek, maar er is één overeenkomst: centrumrechts reageerde op dezelfde manier op de anti-immigratiepartij: door isoleren en imiteren.
Premier Mark Rutte (VVD) gaf een duidelijke demonstratie van isoleren plus imiteren ten beste. Op 15 januari 2017 zei hij dat hij nooit met de PVV zou regeren en herhaalde dat later in de campagne (isoleren). Op 22 januari, niet toevallig precies een week later, schreef Rutte zijn ‘brief aan alle Nederlanders’, ostentatief om PVV-kiezers te paaien, wat hij sindsdien steevast probeert (imiteren).
In Zweden worden de Zwedendemocraten ook geïsoleerd en geïmiteerd. Op 22 maart 2015 zou Zweden vervroegde verkiezingen houden , maar die werden geannuleerd nadat zes(!) partijen alsnog een moeizaam akkoord bereikten. Die partijen zijn tot elkaar veroordeeld vanwege hun cordon sanitaire rond de Zwedendemocraten. Dit terwijl ze over elkaar heen buitelen met anti-immigratie-voorstellen.
Geïmiteerde paria Is deze strategie nu electoraal slim? Laten we kijken naar drie verkiezingen vorig jaar herfst, de Noorse, Duitse en Oostenrijkse. Net als ons land hadden alle drie die landen een conservatieve premier en een grote anti-immigratiepartij. Ze kozen respectievelijk voor noch isoleren, noch imiteren (Noorwegen), isoleren zonder imiteren (Duitsland) en imiteren zonder isoleren (Oostenrijk).
De Noorse premier Erna Solberg, de Duitse Angela Merkel en de Oostenrijkse Sebastian Kurz zagen de anti-immigratiepartij in hun land het minstens zo goed doen als verwacht. Heel anders dan de geïsoleerde en geïmiteerde Zwedendemocraten en PVV. Maar goed, al die anti-immigratiepartijen scoorden prima ten opzichte van het (verre) verleden, en dit zijn nog maar een handjevol gevallen.
Gelukkig is er ook steviger bewijs. Mijn onderzoek wijst uit dat isoleren en imiteren communistische en anti-immigratiepartijen gemiddeld stemmen kost. Op basis van experimenten, kiezersenquêtes en verkiezingsuitslagen in 15 Europese landen sinds 1944 toon ik in mijn boek ‘Controlling the electoral marketplace’ aan dat gevestigde partijen hun rivalen kunnen beschadigen door te isoleren en te imiteren.
Daarnaast vonden Haylee Kelsall, Rachid Azrout en ik (allen UvA) enig bewijs bij de Franse en Duitse verkiezingen, die Rutte “de halve finale en finale in de strijd tegen het verkeerde populisme” noemde: we zagen aanwijzingen dat kiezers die de anti-immigratiepartij in hun land beschouwden als geïmiteerde paria vervolgens, gecontroleerd voor andere factoren, minder vaak op die partij stemden.
Onze bevindingen zijn in lijn met die van onderzoek door collega’s. Bonnie Meguid (Universiteit van Rochester) concludeerde op basis van strategieën tegen anti-immigratiepartijen in 17 landen tussen 1970 en 2000 dat imiteren hen gemiddeld stemmen kostte. Giovanni Capoccia (Universiteit van Oxford) stelde vast dat democratische regimes in de jaren ’30 overleefden door isoleren en imiteren.
Houdbaarheidsdatum Dit verklaart wellicht de moeizame opmars van de Zwedendemocraten. Er is een opmars, net als in andere landen in Noordwest-Europa, maar die liet lang op zich wachten en blijft wat achter. Afgezet tegen de vele kiezers die bezorgd zijn over immigratie is de zege van de Zwedendemocraten klein. Maar toch: de partij is gegroeid. Bovendien nadert de uiterste houdbaarheidsdatum van het cordon.
Immers, de roep om met de Zwedendemocraten in zee te gaan groeit, evenals de roep in Nederland om het eens met FvD te proberen. Dus in beide landen zullen de gevestigde partijen de immigratieproblemen, die veel kiezers nu eenmaal zien, het hoofd moeten bieden. Anders worden de anti-immigratiepartijen nog groter – en ze hebben geen enkele prikkel om die problemen op te lossen.
Dan zal die opluchting van korte duur blijken.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (24)

DanielleDefoe
DanielleDefoe9 okt. 2018 - 14:13

De Noren maken zelf wel uit hoe het land het beste geregeerd kan worden. Fremskrittspartiet is van origine economisch rechtse partij waar je lid van kunt worden als je dat wilt. Typische rechtse hobbies zoals privatisering en strengere straffen. De partij maakt inderdaad gewoon deel uit van de regering. De minister van financiën Siv Jensen is van de Frp.

4 Reacties
Mormel2
Mormel29 okt. 2018 - 15:12

Is strengere straffen niet en conservatief dingetje in plaats van rechts? Net als homorechten en liberaal en niet links paradepaardje is?

HM van der Meulen
HM van der Meulen9 okt. 2018 - 16:28

Mormel -Gewoon onthouden: rechts is goed en links is slecht en dan volgt de rest vanzelf.

BertrandRussell
BertrandRussell9 okt. 2018 - 17:22

Nou, ‘Mormel’, ik kan je vertellen dat er bar weinig VVD’ers kwamen op Roze Zaterdagen in de jaren tachtig, alleen linkse activisten. En voor het homohuwelijk moest je al helemaal niet bij de VVD zijn. Dat kwam pas decennia later, toen de liberalen doorhadden dat het niet het einde van de wereld was. En ook best een mooie stok om de moslims mee te slaan.

DanielleDefoe
DanielleDefoe9 okt. 2018 - 17:32

Ik weet niet goed hoe rechts en conservatief af te grenzen. Hun partijprogramma is volgens Aftenposten de Noorse NRC momenteel een inconsequent zootje. ls het gaat om leefstijl en ethiek zijn ze wellicht het beste te zien als conservatief. Ze worstelen met het homohuwelijk, zijn pertinent tegen "aktiv dødshjelp" en hebben het moeilijk met diverse moderne ontwikkelingen in de voortplantingsmogelijkheden.

BertrandRussell
BertrandRussell9 okt. 2018 - 10:57

"Dus in beide landen zullen de gevestigde partijen de immigratieproblemen, die veel kiezers nu eenmaal zien, het hoofd moeten bieden." Rare, onverantwoorde stap van een min of meer neutrale analyse naar het voorschrijven van politieke maatregelen. Wat doet Joost van Spanje met alle onderzoeken waaruit blijkt dat de "immigratieproblemen die veel kiezers nu eenmaal zien" veel kleiner zijn dan ze lijken, bijvoorbeeld als het om voorgestelde aantallen immigranten tegenover reële aantallen gaat? Wat doet hij met de rol van de media, die de afgelopen jaren bijvoorbeeld hard hebben meegeholpen om de burgers ervan te overtuigen dat het probleem van het tekort aan sociale huurwoningen eigenlijk een immigratieprobleem is - ook al is dat in de verste verte niet zo? En had Joost van Spanje een slordige tachtig jaar geleden ook gevonden dat de gevestigde partijen iets moesten doen aan de Joodse problemen, die veel kiezers in die jaren "nou eenmaal zagen"?

DonDonaldSucks
DonDonaldSucks9 okt. 2018 - 10:56

Kortom we moeten opgelucht zijn? We krijgen het fascisme niet van de originele partijen, maar een goede kopie van de imiterende isolatoren. Het maakt de aanhang echt niets uit, zolang dat fascisme maar effectief in de politiek geinjecteerd wordt. Ik weet niet of ik daar zo blij van wordt, ik heb liever origineel noch imitatie!

HM van der Meulen
HM van der Meulen9 okt. 2018 - 6:38

Als de PvdA nu weer eens zou beginnen om de ideeën van Karl Marx te propageren, dan hoeven ze van mij echt niet communistisch te worden.

6 Reacties
BobaFett
BobaFett9 okt. 2018 - 9:06

Ja die Marxistische theorie, die heeft veel goeds gebracht, laten we dat experiment nog een keer herhalen..wat zei Einstein ook alweer?

Drunken Pumpkins2
Drunken Pumpkins29 okt. 2018 - 10:02

Boba, Er zijn geen communistishe landen geweest. Allen ware facistishe staten die scheid had aan hef volk. Ze gebruikte het "communisme" als een soort dekmantel net zoals Noord Korea zichzelf een emocratishe republiek noemt.

DonDonaldSucks
DonDonaldSucks9 okt. 2018 - 10:57

[...dan hoeven ze van mij echt niet communistisch te worden. ] Je bedoelt natuurlijk dan zijn ze communistisch. It it walks like a duck, it looks like a duck, it quacks like a duck, it is a duck.

HM van der Meulen
HM van der Meulen9 okt. 2018 - 13:37

"Je bedoelt natuurlijk dan zijn ze communistisch." Nee, ik bedoel dat er geen ander of beter middel bestaat om niet langer geassocieerd te worden met autoritaire dictaturen zoals die bestonden in de USSR, dan het herhalen van de standpunten van Karl Marx. Iemand die denkt dat de USSR door Karl Marx gewild werd of dat deze het eens zou zijn geweest met de politiek van Stalin, heeft Karl Marx nooit gelezen. Het kapitalisme is de voedingsbodem voor het fascisme -zoals ook nu weer blijkt- en daarmee verantwoordelijk voor 2 wereldoorlogen en de -(neo-)koloniale- uitbuiting van de derde wereld. Het grootste probleem is dat veel mensen zich helemaal geen zorgen maken over de optimale distributie van goederen en diensten, maar slechts een zo groot mogelijk deel van de koek voor zichzelf willen bemachtigen en dat legitimeren met het "marktbeginsel": als iedereen dat nu maar doet, komt het vanzelf op zijn pootjes terecht, door "de onzichtbare hand". en dat waanidee met geweld opleggen aan iedereen.

Mormel2
Mormel29 okt. 2018 - 15:17

Onzin, fascisme groeit uit nationalisme wat valt onder de economische theorie van het mercantilism. Dat is een stroom die haaks op kapitalisme staat... Kapitalisme heeft grote problemen maar totaal geen verbinding met fascisme want een sterk eigen land eerst heeft. Kapitalisme heeft nu juist niks met opkomen voor je eigen land, dat is een vieze sociale bezigheid die geen ultieme persoonlijke winst op het oog heeft.

HM van der Meulen
HM van der Meulen9 okt. 2018 - 16:22

Het sociaal darwinisme leverde een ideologische rechtvaardiging voor de sociale ongelijkheid die het kapitalisme met zich meegebracht (...) De ideeën van eugenetica en sociaal darwinisme werden in de jaren 30 gebruikt voor racistisch-politieke doeleinden, met name door Adolf Hitler. Het door hem ontwikkelde politieke wereldbeeld, het Nationaalsocialisme, de Duitse versie van het fascisme, voegde op selectieve wijze elementen uit de eugenetica en het sociaal darwinisme toe aan haar gedachtegoed.(wikipedia)

Pieter Z
Pieter Z9 okt. 2018 - 3:04

Het is ook jammer dat geen van de reguliere partijen ook daadwerkelijk weet hoe je populistische partijen aanpakt. Die moet je aanpakken bij de wortel, echter de wortel is het falen van de reguliere politiek en zelfreflectie is nu niet iets waar reguliere partijen sterk in zijn. Je kan het bijna vergelijken met het onderhoud van je auto. Dit doe je niet, maar je rijdt wel veel in de auto en als je dat lang genoeg doet, krijgt de auto kuren en deze worden uiteindelijk erger. De oplossing van elk normaal mens zou zijn, de auto toch een keer een onderhoudsbeurt te geven, maar een reguliere partij zit alleen maar te klagen en vind het heel erg dat de auto kuren heeft. Geeft er misschien een schop tegenaan waardoor de moter weer even gaat lopen, maar negeert de oorzaak verder. Dit gaat idd een tijdje goed, maar na zoveel schoppen er tegenaan houdt het wel een keertje op. Elke keer als de PVV of de FvD wint, is dit niet omdat die partijen zo goed zijn, maar is het omdat de andere partijen zo slecht zijn.

quatsch
quatsch9 okt. 2018 - 0:33

# in 15 Europese landen sinds 1944 toon ik in mijn boek ‘Controlling the electoral marketplace’ aan dat gevestigde partijen hun rivalen kunnen beschadigen door te isoleren en te imiteren# Dat kan waar zijn, als de media in dat stramien meegaan.

JasDon
JasDon8 okt. 2018 - 20:38

Ik mis in het onderzoek de mogelijke impact van het veranderde medialandschap, het wegvallen van de verzuilde maatschappij, de impact van de nog kortere newcycle, etc. Politiek en kiesgedrag uit het recente verleden zijn nauwelijks nog te vergelijken met die van de afgelopen tien jaar. Zie bv de gigantische fragmentatie in het parlement. Zonder zulke trends mee te nemen in het onderzoek en de vraag te stellen welke impact dit kan hebben op de analyse vind ik de getrokken conclusies dan ook moeilijk serieus te nemen. Ik vind de conclusies zelfs Stapeliaans trekjes hebben, de positie lijkt namelijk al ingenomen te zijn en de gewenste feiten worden er simpelweg bijgezocht.

1 Reactie
Sonic2
Sonic28 okt. 2018 - 22:51

De politieke cultuur is wat strenger geworden. De kiezers rekent haar partij veel sneller af op niet behaalde resultaten. Dat de boel gefragmenteerd is valt ook wel weer mee. De PvdA is in 2017 geïmplodeerd. Dat is volledig waar. De kiezers stemmen nu niet PvDA, maar kunnen dat met een aansprekende leider of met een tweestrijd wel weer doen. Dat die 25% PvdA kiezers nu even geen PvdA stemt betekent niet dat ze dat in de toekomst sowieso niet gaan doen. En dat FvD nu op 14 zetels staat in de peilingen is ook weer geen garantie voor succes. Dat is de enige trend die ik zie. Kiezers zijn veel kritischer geworden en willen echt prestaties zien. Dat wat rechtse CDA"ers, VVD"er over lopen naar de PVV of FvD. Het zal wel. Dat de SP nu het linkersmaldeel van de PvdA overneemt. Ook niet wereldschokkend. Het is niet alsof de aanhang van Klaver nu opeens Baudet of Wilders stemt. CDA wisselt met de VVD stemmen uit. Sowieso wordt er altijd erg moeilijk gedaan over uitsluiten en eventuele moeilijke coalities. PVV en FvD geven af op de elite en het kartel. Ze profileren zich als outsiders, maar vertellen er nooit eerlijk bij dat zo'n houding en stijl altijd als gevolg heeft dat je je onmogelijk maakt voor coalitie vorming. PVV en FvD zijn wellicht buitengesloten, maar dat willen ze ook. Voor de rest is het heel goed als de VVD in een linkse coalitie zit. De VVD moet dan immers. Net als dat de druk vol op linkse partijen staat als ze in een rechtse coalitie werken. Dat partijen en partijleiders dan nog falen. Dat is hun probleem. Er is niets mis met onorthodoxe coalities. Het is veel beter als vroeger. Toen had je CDA en VVD. En moest de rest haar waffel houden. Ik zie niet de problemen van minderheidskabinetten, veel partijen coalities. Of dat partijen buiten de boot vallen. Zo werkt het hier nu eenmaal.

Perezoso
Perezoso8 okt. 2018 - 20:06

Wat die anti-immigratiepartijen betreft, je mag ze wat mij betreft ook gewoon extreem-rechts noemen, zie ik die trend inderdaad. Wat die communistische partijen betreft,: waar dan? Ik kan me geen Europees land heugen waar die ooit geÏmiteerd zijn. GeÏsoleerd wel ja.

2 Reacties
Sonic2
Sonic28 okt. 2018 - 22:39

Er is helemaal geen rechtse trend. Er is een trend tegen de gevestigde politiek. Dat is heel wat anders. Hoe gaan we een eventuele Democratische overname van het Huis van afgevaardigden straks dan noemen. Die 15 a 17 % die de Zweden Democraten scoren is niet veel. Dat is gewoon de kiezers basis. En bereikt op basis van sprookjes en oppositie. Ik denk dat Joost van Spanje bedoeld dat het eigenlijk vanuit het punt van links prima was dat er communisme was. Het dwong de christendemocraten en de liberalen aan om aan een verzorgingsstaat te werken. En aan de PvdA om zichzelf links te houden. Niet het communisme is dus prima. Dat is een verwerpelijke ideologie, maar dat het communisme als dreigend gevaar bestond dwong andere partijen wel om naar links op te schuiven.

KnorretjeBig
KnorretjeBig9 okt. 2018 - 5:15

Perezoso “Wat die communistische partijen betreft,: waar dan? Ik kan me geen Europees land heugen waar die ooit geÏmiteerd zijn. GeÏsoleerd wel ja.” Dertig jaar geleden stonden de communistische legers op, wat was het, 600 km van de Nederlandse grens. En vergelijk het sociale beleid en arbeidsrecht van nu met die van dertig jaar terug.

Sonic2
Sonic28 okt. 2018 - 19:06

Ten eerste hebben nationalisten ook gewoon een electoraal plafond. Ook nationalisten zullen tegen dat plafond aanlopen. De peilingen zijn altijd overdrijven. De PVV zie ik eerder tussen de 12 a 15 zetels( als ik naar de GR 2018 kijk) eindigen en FvD mag met 10 zetels zijn handjes dichtknijpen. De Hond overdrijf altijd de aanhang van radicaal rechts. In zekere zin is isoleren altijd tijdelijk en het tekent de grote onzekerheid bij VVD en CDA. Als PVV en FvD samen 50 zetels krijgen en VVD en CDA 25 of meer dan zullen VVD en CDA overstag moeten gaan. Dan is dat cordon( als het al bestaat) sowieso niet vol te houden. Verplaats je trouwens eens in VVD en CDA. Als FvD en PVV boven VVD en CDA uit komen qua zetels( hopen dat die nachtmerrie niet uitkomt) dan zal een cordon sanitaire niet meer houdbaar zijn. En bovendien zullen VVD en CDA dan in een junior positie komen en dus dan nog een keer verliezen. Ten eerste kunnen ze dus door FvD/PVV geen verkiezing meer winnen. Ten tweede zullen ze dan in een junior positie komen en dus nog een keer verliezen. Met als gevolg dat het tot interne perikelen zal leiden. Tot een intern debat over de koers. Niets meer als het bestaansrecht van VVD en CDA staan op het spel als Baudet of Wilders de grootste wordt. Het eerste wat je doet is dus imiteren en de kans zo klein mogelijk houden dat je met FvD en PVV gaan samenwerken. Ik zie het uitsluiten van PVV/FvD dus meer als een soort bescherming strategie voor vooral VVD.

2 Reacties
Britta van Rees
Britta van Rees9 okt. 2018 - 13:15

Electoraal plafond is echt totale nonsens ! Hoezo is een constatering uit het verleden (dat bepaalde partijen nooit boven een bepaald niveau zijn uit gekomen) bepalend voor de resultaten in de toekomst ?? Popper zei al : historicicme is geen wetenschap, en geeft geen waarheid. Omstandigheden veranderen, zodat ook de zogenaamd harde "electorale plafonds" kunnen worden doorbroken.

Sonic2
Sonic29 okt. 2018 - 17:51

@ Britta Hoezo is een electoraal plafond onzin? De 26 zetels van de LPF waren er in 2002 al. De PVV had in 2010 24 zetels. Sindsdien schommelt het tussen de 15 a 25 zetels. Die op dit soort idiote partijen stemt. Helemaal kan je niets uitsluiten. Het kan zijn dat de D66 achtige aanhang van de VVD in 2021 op Wilders en Baudet stemt. Die kans lijkt me echter zeer klein. Volgens mij sta jij( en je andere PVV en FvD vrienden en vriendinnen) erg ver buiten de realiteit. Blijf vooral dromen van de 30 a 40 zetels van Wilders en Baudet. Overigens maken 20 of 40 a 50 zetels niet veel uit. Het zal allemaal ten koste gaan van vooral VVD en CDA. In de peilingen hebben CDA/VVD/PVV/ FvD geen meerderheid. Dus of je PVV en FvD nu 15 of 35 zetels geeft. Het blijft geen meerderheid. En FvD en PVV blijven afhankelijk van VVD en CDA. Er is gewoon een electoraal plafond. Een GL en D66 kiezer zal geen PVV/ FvD stemmen. Een PVV''er zal over het algemeen niet meer VVD of PvDA stemmen. Volendam zal geen Groenlinks bolwerk worden. Dus natuurlijk zijn er wel standaard dingen. En natuurlijk bent u een wensdenker.