Ons probleem

De doemdenkers hebben gelijk. De vluchtelingen in Europa gaan nog een probleem van kolossale omvang vormen. Je zou zelfs zonder reserves en zonder verwijten kunnen stellen dat de volksverhuizing richting Europa het begin is van het einde. En dat einde kan je breed opvatten. Van het einde van de Europese Unie tot het einde der tijden met een Apocalyps waarin landen en volken omvallen als de toren van Jenga. Men kan dan gerust zeggen dat het de vluchtelingen waren die het laatste steentje wegtrokken, waardoor alles instortte.

Maar de vluchtelingen zijn niet de enigen die Jenga spelen. Ze hebben alleen de pech de laatste te zijn. Die toren was al uitgehold lang voordat de Egeïsche zee en de Balkan in grote getale bevaren en bewandeld werden. Het grootste knelpunt is namelijk niet dat er duizenden asielzoekers arriveren in een voor hen nieuw land. Het grootste knelpunt is dat wij ze dat nooit zullen doen vergeten. Gedurende, in ieder geval, hun leven en dat van hun kinderen, zullen wij ze overal volgen met etiketjes. Vreemdeling, allochtoon, asielzoeker, buitenlander, et cetera. Niemand van hen zal ooit hard genoeg rennen om het hokjesdenken te ontlopen. Het maakt niet uit wat hij of zij doet of bereikt. Van Kamervragen over dubbele nationaliteiten van leden van de Staten-Generaal, tot het buitensluiten van mensen met exotische namen van de werkvloer, de discovloer en de eigen vloerbedekking.

Als je één persoon buiten de deur houdt, dan heeft die persoon een probleem. Als je een miljoen mensen buiten de deur houdt, dan heb jij een probleem. En op dit moment stapelen we allochtoon op allochtoon op een reeds lang vergeelde welkomsmat bij de deur. Het zijn tweede en derde generatie allochtonen die zich niet identificeren met het Nederlander zijn. Ze hebben vaak nooit het gevoel gehad voorbij die welkomsmat te zijn gekomen. Altijd een aanhangsel meedragend. Marokkaanse Nederlander, Turkse Nederlander en als ze donker genoeg zijn, dan vervalt zelfs het ‘Nederlander’ gedeelte. De Surinamer, de Antilliaan, de Molukker, etc. En mocht je door de mazen van het hokje dreigen te vallen, dan vangen we je nog wel op met het geloof. Ruim één miljoen moslims binnen onze landsgrenzen, van alle soorten en maten. Toch hanteren wij met de snelheid van het licht een kam groot genoeg om ze allemaal over te scheren.

Er zijn geen profetische gaven nodig om in te kunnen schatten wat de gevolgen zullen zijn als we op deze voet verdergaan. Als we door blijven gaan met het beoordelen van mensen op hun afkomst of hun geloof, in plaats van daden en potenties. De dreiging van een burgeroorlog begint daar waar de menselijkheid eindigt. Kun jij je voorstellen dat er een gast bij je aan de deur staat, dat je de deur opendoet en vervolgens met je rug naar je gast toe gaat overleggen met je partner of je die gast wel binnen zult laten? Of er wel genoeg eten en drinken is voor iedereen. Kun jij je voorstellen dat je je gast toelaat tot de hal en vervolgens opdraagt daar uren te wachten, terwijl jij gaat kijken of er wel plek is in de woonkamer? Kun jij je voorstellen dat jij alles benadrukt wat negatief zou kunnen zijn en welke gevaren de gast met zich meebrengt, terwijl jouw gast alles hoort? Kun jij je voorstellen dat jouw gast een vluchteling is met een probleem en dat jij onder de vluchtelingenproblematiek de vluchteling als probleem beschouwt en niet het probleem waar hij van vlucht?

Wil dit zeggen dat de grenzen open moeten voor alles en iedereen, ongeacht? Nee, helemaal niet. Het is goed om kritisch te zijn, vragen te stellen en zorgen te blijven uiten. Tegelijkertijd kost het niks om mensen als individuen te blijven zien en niet als onlosmakelijk deel van een golf van ellende. En wie binnen is, is binnen. Hoe meer iemand zich thuis zal voelen, des te eerder deze zijn of haar thuis ook echt als een thuis zal beschouwen en behandelen.