Onderzoek naar gevolgen sociale media

Facebook is volwassen geworden, althans, als je dit sociale netwerk als mens zou beschouwen. Het is precies 18 jaar geleden dat Facebook voor de eerste keer online was. Veel onderzoek naar de gevolgen op lange termijn van Facebookgebruik in de samenleving is nauwelijks voorhanden, omdat de sociale media elkaar razendsnel opvolgen en de tijd voor onderzoek ontbreekt. Daarom ben ik zelf een klein onderzoek gestart dat ik nu graag openbaar maak.

De coronapandemie komt hierbij als vergelijkingsmateriaal bijzonder goed van pas. Hoe zou de samenleving eruit zien zonder Facebook, bijvoorbeeld 18 jaar vóór de oprichting van het sociale netwerk? Dat was in 1986. Stel, er brak in dat jaar een pandemie uit. Dat stond dan iedere dag in de krant, op de televisie werden extra uitzendingen ingelast en er volgde een lockdown. Na de autoloze zondag weer eens iets anders, zei iemand in een talkshow. Na een jaar lockdown verscheen een vertwijfelde dansleraar in een actualiteitenrubriek. De man, gehuld in balletpakje, stond dagelijks de pers te woord vanuit zijn boerderij in Drenthe. Hij riep het hele land op zich niet aan de lockdown te houden. Volgens hem was het geen echte pandemie, maar een truc van de regering om een dictatuur op te richten. Hij werd als typetje opgevoerd in de oudejaarsconference en daarna is er nooit meer iets van hem vernomen.

Ondertussen werd er wereldwijd gezocht naar een vaccin om de pandemie een halt toe te roepen en te voorkomen dat er varianten van het virus zouden opduiken. De samenleving keek reikhalzend uit naar het vaccin en iedereen was razendsnel ingeënt. Een half jaar later werd de pandemie officieel als beëindigd verklaard. De media berichtten over de betoging in Amsterdam waarbij meer dan 100.000 mensen de bevrijding van de pandemie vierden en hun medeleven met de slachtoffers uitdrukten. De politiek reageerde door een officiële pandemieherdenkings- en bevrijdingsdag in het leven te roepen.

Dat was 18 jaar voordat Facebook werd geboren. Nu, op de 18e verjaardag van Facebook, zitten we alweer twee jaar in de coronapandemie. Dat staat iedere dag in de krant, op de televisie worden extra inzendingen ingelast en het staat op de sociale media zoals Facebook. Veelzeggend is de carrière van een gefrustreerde arts uit Zoetermeer die nooit door de media wordt uitgenodigd als het om belangrijke maatschappelijke zaken op medisch gebied gaat. Door de enorme media-aandacht voor corona is de man het spuugzat. Hij besluit de pandemie een leugen te noemen en corona een verzinsel. Zo heeft zijn artsenbestaan nog een beetje zin, vindt hij.

Naarmate de maatregelen van de overheid drastischer worden, stijgt de populariteit van deze arts die op Facebook actief is en op die plek meer en meer aanhangers krijgt. Facebook is echter 18 geworden en lijkt nu volwassen gedrag te vertonen. Immers, er worden door het netwerk zelf feiten over COVID-19 getoond en zelfs algemene tips ter preventie gegeven. De arts is inmiddels weg bij Facebook, want hij houdt niet van dit volwassen gedrag. Hij bivakkeert nu op een netwerk dat pas negen jaar is en Telegram heet. Het staat niet alleen nog in de kinderschoenen, het trekt sinds de coronapandemie ook duizenden personen aan die kinderlijk blijven reageren op gebeurtenissen in de realiteit.

In 1986 was er niemand die twijfelde dat er drastische maatregelen nodig waren om uit een pandemie te komen. Door de komst van Facebook en Telegram vinden personen die het gevaar van het coronavirus ontkennen hun eigen realiteit op de display van hun smartphone of tablet, dat in overdaad nieuws naar buiten brengt om de realiteit buiten de sociale media in twijfel te trekken. Sterker nog, om de realiteit buiten de sociale media te ontkennen. De traditionele media berichten nu over betogingen die op sociale netwerken zoals Facebook en Telegram worden georganiseerd en waarbij tienduizenden mensen de pandemie en de bijbehorende noodzakelijke maatregelen, zoals het vaccineren, in twijfel trekken.

Hier eindigt mijn korte onderzoek. Wordt vervolgd.