Joop

Onafhankelijk Nationaal Fonds Geneesmiddelenonderzoek is dringend gewenst

  •    •  
07-12-2018
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
183 keer bekeken
  •  
medications-257341_960_720

© cc-foto: jarmoluk

Daarmee kan het geldbejag over de ruggen van patiënten een halt toe worden geroepen
Door: Henk van Gerven (SP), Lilianne Ploumen (PvdA) en Corinne Ellemeet (GroenLinks)
Het was groot nieuws in mei van dit jaar: twee artsen van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam kondigden aan dat ze een uniek medicijn zelf wilden door ontwikkelen, in plaats van over te hevelen naar de farmaceutische industrie. Hierdoor zal het medicijn in de toekomst veel goedkoper kunnen worden aangeboden: uniek in een land als Nederland, dat koploper is in Europa wat de hoogte van medicijnprijzen betreft.
Het is in ons land al jaren gebruikelijk dat medicijnen voor zeldzame aandoeningen één patiënt honderdduizenden euro’s per jaar kan kosten, maar normaal is dit niet; rechtvaardig evenmin. Zoveel geld zijn farmaceuten namelijk helemaal niet kwijt aan onderzoek en ontwikkeling van het medicijn. Het meeste geld gaat naar marketing. Bovendien kan de farmaceutische industrie, doordat ze een monopolie positie hebben, bakken met geld voor hun producten te vragen. Van een winst van ruim 20% kijkt een beetje farmaceut tegenwoordig niet meer op. Daarom biedt een onafhankelijk nationaal fonds voor geneesmiddelenonderzoek de oplossing. Daarmee kan dit geldbejag over de ruggen van patiënten een halt toe worden geroepen.
Door de ontwikkeling van medicijnen los te koppelen van het in handel brengen, kunnen de overheid en de wetenschap bepalen waar de prioriteiten dienen te liggen en kunnen de prijzen van medicijnen omlaag. Zo komt het publieke belang voorop te staan, in plaats van het belang van de farmaceut. Met de komst van een onafhankelijk nationaal fonds geneesmiddelenonderzoek kan onderzoek naar medicijnen worden bekostigd.
Op dit moment zijn we nog te afhankelijk van het geld dat de farmaceutische industrie bereid is te steken in onderzoek, want universiteiten hebben zelden ruimte in hun budget om de doorontwikkeling van een medicijn te bekostigen. De industrie treedt op als zogenaamd welwillende geldschieter en kan zo bepalen waar de prioriteiten komen te liggen. En de markt functioneert zodanig dat, wanneer het niet lucratief genoeg wordt geacht, er niet in wordt geïnvesteerd. Je zal maar aan een zeldzame ziekte lijden! Het komt nu nog te vaak voor dat patiënten een behandeling ontvangen waar zij niet per se bij gebaat zijn, of die zelfs schadelijk is. Niet omdat een effectief medicijn niet bestaat, maar puur omdat de financiering voor de ontwikkeling ervan ontbreekt.
Besluit de industrie de doorontwikkeling wél te financieren, dan bestaat er een direct verband tussen de farmaceut en het onderzoek. We zien dat dit vaak tot gekleurd onderzoek leidt, de resultaten zijn vaak opvallend positief. Bovendien bestaat er de neiging om negatieve resultaten van onderzoek ‘gesponsord’ door de industrie, te verbloemen. De industrie heeft er immers belang bij dat het middel markttoegang krijgt, een negatieve beoordeling kan ze daarbij slecht gebruiken.
Daarnaast zijn we vanaf dat moment overgeleverd aan de grillen van big farma. De samenleving betaalt zich scheel aan medicijnen waarvan de prijzen de pan uit rijzen, terwijl er publiek geld ten grondslag lag aan de ontwikkeling. Goedbedoelde initiatieven van innovatieve startups redden het zelden; zij worden veelal opgekocht door de mastodonten in het veld.
Een onafhankelijk onderzoeksfonds dient het algemeen belang. Dat ziet er zo uit: op het moment dat de ontwikkeling van een nieuw middel in de preklinische fase komt, wordt er een non-profit startup opgericht die wordt gefinancierd vanuit het fonds. Het fonds wordt beheerd door de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en innovatie en gefinancierd vanuit een structurele bijdrage van de farmaceutische industrie. Wij denken bijvoorbeeld aan  5% van haar marketingbudget.  Dat budget bedraagt nu zo’n 1,3 miljard euro in Nederland. Dit betekent dus 50 miljoen elk jaar voor onderzoek naar medicijnen. Italië kent al sinds 2005 zo’n fonds. Met de introductie van het fonds kunnen medicijnen worden ontwikkeld die maatschappelijk van groot belang zijn en op die gebieden waar de industrie anders monopolie-prijzen bedingt. In dit model houden de academische ontwikkelaars tot en met de registratie de regie in handen en daarmee ook controle op de prijs.
In een initiatiefnota die op 10 december in de Tweede Kamer wordt besproken, willen wij dat de actie van de twee artsen van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis gemeengoed wordt in plaats van een zeldzaam verschijnsel. We roepen Minister voor Medische Zorg Bruno Bruins op dit initiatief te omarmen om zo met de ontwikkeling van medicijnen de gezondheid van patiënten voorop te stellen, en niet langer de belangen van de industrie.
Henk van Gerven, Kamerlid SP Lilianne Ploumen, Kamerlid PvdA Corinne Ellemeet, Kamerlid GroenLinks
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (26)

Minoes&tuin
Minoes&tuin9 dec. 2018 - 13:48

Ik ben helemaal voor.

Horige
Horige9 dec. 2018 - 8:23

Praten praten praten. Dat is alles wat men doe. Ondernemen ho maar. Wat te doen. Start up bedrijven in de farmaceutische industrie het liefst in Oss. Daar zit al een cluster. Maar wel met een investering en meerderheid belang van de overheid. De overheid bepaald aan wie en wat de hoogte van de patent is. Goede plannen kleine bedrijven in een gebouw. 3 hooguit 4 man per bedrijf. Echte steun dus geen zware belasting druk voor de werknemers. Goedkope huisvesting. Mocht er succes geboekt worden de werknemers goed belonen. Een percentage van het patent bijvoorbeeld. Dat stimuleert. Mocht er geen resultaat geboekt worden na bijvoorbeeld 7 jaar stoppen. gewoon de stekker eruit. Patenten zelf aanvragen en beheren door de overheid. Goede steun vanuit de ziekenhuizen (onderzoek,ervaringen en testen). Alle steun geven om te slagen. Ik spreek uit ervaring wij hebben een klein bedrijf met goedlopende licenties. Onze afnemers maken goede winsten door een zekere markt. Onze licentie afdracht per plant houden wij op 10% van de verkoopwaarde om de plant wel een kans te geven in een concurrerende markt.

Prutzenberg
Prutzenberg8 dec. 2018 - 10:29

De Piratenpartij pleit al jaren voor het opzetten van een Health Impact Fund. Dit is vergelijkbaar met dit voorstel, alleen gaan zij voor een wereldwijd systeem. Ik citeer: “Een alternatief waarbij farmaceuten geld kunnen verdienen zonder patenten is het Health Impact Fund3) . Dit fonds keert een premie uit aan farmaceuten die een nieuw geneesmiddel ontwikkeld hebben wat de QoL (Quality of Life) het meeste verbetert. Het geneesmiddel moet dan wel tegen kostprijs plus normale winstmarge verkocht worden. Na 10 jaar is iedereen dan vrij om een eigen generieke versie te produceren. Met behulp van dit systeem kan geleidelijk de overstap worden gemaakt naar het uiteindelijk afschaffen van farmapatenten.” Zie: https://healthimpactfund.org/

3 Reacties
DaanOuwens
DaanOuwens8 dec. 2018 - 15:25

@ Prutzenberg Jij schrijft: De Piratenpartij pleit al jaren voor het opzetten van een Health Impact Fund. Dit is vergelijkbaar met dit voorstel, alleen gaan zij voor een wereldwijd systeem. Dat is inderdaad de kern van het probleem. Prima oplossing maar geheel onuitvoerbaar. Mondiaal niet te organiseren. De VS krijg je sowieso niet mee en dat is toch het land dat bepalend is voor dit beleid. Europees zou een alternatief zijn, maar dan heb je een "zware" opgetuigde EU nodig. Dat staat haaks op de opvatting van velen in Nederland en op het niveau van het land is Nederland kansloos met dit soort regelingen, vele malen te klein. Overigens veruit de meeste landen. Je moet dus niet gaan werken aan de beste oplossing maar aan de meest haalbare. En dat is een beperkt aantal medicijnen ontwikkelen en uitzetten buiten de farmaceuten om. Een soort applicatie waarvan de broncode openbaar wordt gemaakt. Veel meer is niet mogelijk.

Prutzenberg
Prutzenberg8 dec. 2018 - 20:08

@DaanOuwens Het Angelsaksische deel van de wereld zul je inderdaad niet snel mee krijgen. De rest van de wereld wel. India negeert nu al de farmapatenten en laat broodnodige medicijnen voor een fractie van de prijs procuceren. China staat er al om bekend dat ze intelectueel eigendom respecteren wanneer het ze uitkomt. De Russen zijn altijd wel te porren om de Amerikanen dwars te zitten en Afrika en Zuid-Amerika krijg je ook wel mee. De sleutel ligt juist bij de EU! Dit economische machtsblok is groot genoeg om de rest van de wereld mee te krijgen.

Piet de Geus
Piet de Geus9 dec. 2018 - 10:14

"India negeert nu al de farmapatenten en laat broodnodige medicijnen voor een fractie van de prijs procuceren." Dat zijn inderdaad parasiterende piraten, die eraan werken om onderzoek onrendabel te maken.

JoopKlepzeikert
JoopKlepzeikert8 dec. 2018 - 7:03

Een heel goed en logisch voorstel. Mij is overigens niet geheel duidelijk hoe het systeem van medisch wetenschappelijk onderzoek en het ontwikkelen van medicijnen momenteel precies loopt. Ik weet dat er voor heel veel disciplines wetenschappelijk onderzoek verricht wordt, veelal gelieerd aan universiteiten en minstens deels bekostigd door stichtingen die wetenschappelijk onderzoek mede financieren door collectes en/of leden. Wat mij niet duidelijk is, is waarom het uiteindelijk vooral de farmaceutische industrie is die nieuwe medicijnen ontwikkelt. Zijn hier afspraken over, of is dit een historisch gegroeide situatie? Ik kan me goed voorstellen dat in de praktijk de farmaceuten deze wetenschappelijke onderzoeken mede sponsoren en vanuit die insteek hun belang (ontwikkeling van gepatenteerde nieuwe medicijnen) veilig stellen.

LaBou
LaBou 8 dec. 2018 - 6:42

Typische Pavlov-reacties hieronder. Een SP-kamerlid is één van de drie ondertekenaars van dit idee en dus deugt het niet.

Robbels
Robbels8 dec. 2018 - 6:33

'Dit betekent dus 50 miljoen elk jaar voor onderzoek naar medicijnen.' Een druppel om een gloeiende plaat. Een kleine contract developer voor pre-klinische fase (200 fte) heeft al een omzet van 30 miljoen.

Piet de Geus
Piet de Geus8 dec. 2018 - 1:48

"Van een winst van ruim 20% kijkt een beetje farmaceut tegenwoordig niet meer op." Die winsten zijn stevig maar verklaren natuurlijk niet de hoge prijzen: zonder die 20% zijn ze nog steeds hoog. "En de markt functioneert zodanig dat, wanneer het niet lucratief genoeg wordt geacht, er niet in wordt geïnvesteerd." Investeer je er desalniettemin wel in, dan gaan de kosten van de gezondheidszorg niet omlaag maar juist omhoog. Het is een keuze maar het is nogal inconsequent om enerzijds over de prijzen te klagen en anderzijds te doen alsof geld geen rol mag spelen. Het enige wezenlijke punt dat onder de streep overblijft zijn de hoge marketingkosten. Dan is de vraag: hoeveel bespaar je precies als je marketing vervangt door iets wat je voorlichting noemt? Je zult toch effectief op alle relevante plekken bekend moeten maken dat er een nieuw geneesmiddel is en wat de voor- en nadelen ervan zijn. Voorlichting kan neutraler zijn als er geen winstoogmerk is (hoewel de vraag is of dat zo is als het uit overtuiging aan de man wordt gebracht, wat ook bij marketing deels een rol speelt) maar daarmee niet per se goedkoper.

Hiltermann
Hiltermann7 dec. 2018 - 21:47

Bijna vergeten. Ontwikkel ook even een nieuw antibioticum dat kans ziet hardnekkige bacteriën zoals MRSA te bestrijden. Daar is best veel vraag naar. Doe er ook een nieuw breedband antibioticum bij. Ook daar is vraag naar. De farmaceutische industrie begint er niet aan omdat de kosten ondanks de grote vraag niet terug verdiend kunnen worden. De hele wereld wacht op nieuwe antibiotica. Geen enkele industrie wil geld steken in de ontwikkeling.

1 Reactie
Karingin
Karingin7 dec. 2018 - 22:26

Beter is om meer onderzoek te doen naar bacteriofagen. Dan heb je dat residentieprobleem volgens mij niet meer.

Hiltermann
Hiltermann7 dec. 2018 - 21:41

van Gerven heeft echt het warme water uitgevonden. Ik hoef de farmaceutische industrie niet in bescherming te nemen die kunnen zich zelf best wel redden. Het AvL ziekenhuis gaat zelf een medicijn uit ontwikkelen en dan op de markt brengen. Onder "dan" moet verstaan worden over 8 tot 10 jaar. Zolang duurt het voor een medicijn is getest en langs de keuringsinstanties is gekomen voor het op de markt gebracht mag worden. Al die moeite om de farmaceutische industrie de winstmarge van 20% niet te gunnen. Ik heb een beter voorstel. Ga met wat er nu ligt in overleg met een medicijnfabrikant. Beding voor alle verkopen een percentage dat ten goede komt aan het AvL ziekenhuis. Dan kan het ziekenhuis zich bezig houden met hun kernactiviteit: mensen met kanker behandelen. Laat het ontwikkelen en op de markt over aan de farmaceutische industrie. Dat is hun specialisme, daar zijn ze goed in.

3 Reacties
Joe Speedboot
Joe Speedboot8 dec. 2018 - 16:11

'Dan kan het ziekenhuis zich bezig houden met hun kernactiviteit: mensen met kanker behandelen.' Je bent blijkbaar slecht geïnformeerd. Onderzoek IS een belangrijke kernactiviteit van het AvL, of liever gezegd het NKI (Nederlands kankerinstituut). Waarbij ze als groot voordeel t.o.v. de big pharma hebben dat ze niet louter ontwikkelen met het doel er geld mee te verdienen, maar vanuit de wetenschap. Zeer slecht idee om zo'n hoogwaardig instituut op te heffen! Zie: https://www.nki.nl

Hiltermann
Hiltermann8 dec. 2018 - 20:24

Onderzoek is een kernactiviteit van het AvL ziekenhuis. Het verder ontwikkelen van medicamenten en met name het moeizame traject om nieuwe middelen goedgekeurd te krijgen behoort daar niet toe. Vandaar mijn suggestie samen te werken met de farmaceutische industrie.

Joe Speedboot
Joe Speedboot10 dec. 2018 - 18:54

'Vandaar mijn suggestie samen te werken met de farmaceutische industrie.' Dat doen ze al lang en breed.

Frits5
Frits57 dec. 2018 - 20:58

Het bedrijf dat we hier zo minachtend 'big pharma' noemen maakt heel veel mensen beter. Dat willen we nog wel eens vergeten.

4 Reacties
LaBou
LaBou 7 dec. 2018 - 21:24

Zoveel aandeelhouders hebben ze nou ook weer niet.

JoopKlepzeikert
JoopKlepzeikert8 dec. 2018 - 7:06

Klopt. Maar de meeste medicijnen zijn geen geneesmiddelen..... Financieel is het voor een farmaceut veel interessanter om een medicijn levenslang te kunnen leveren aan een patiënt dan dat deze met "een kuurtje" genezen zou zijn. Het gaat om belangen beste Frits en dat heeft twee kanten.

Piet de Geus
Piet de Geus8 dec. 2018 - 18:22

"Zoveel aandeelhouders hebben ze nou ook weer niet" Want het aantal deelnemers aan de Nederlandse pensioenfondsen is uiterst beperkt?

LaBou
LaBou 9 dec. 2018 - 14:12

Last van Pavlov, de Geus?

msj_meijerink
msj_meijerink7 dec. 2018 - 19:40

Ach Henk, sympathiek maar wereldvreemd idee dat je als Nederland solo de grote farmaceuten kunt beïnvloeden. Voor de Amerikanen zijn we slechts en vliegenpoepje op de wereldkaart. Dit moet Europees worden aangevlogen, ook al vinden jullie (de conservatief socialisten) de EU helemaal niets. Een samenwerking van 500 mio mensen geeft pas echt gewicht in de schaal.

2 Reacties
LaBou
LaBou 7 dec. 2018 - 21:27

Uittreksel van de SP website: "De Europese Unie is een samenwerkingsverband van nationale lidstaten. Dat is een goede zaak en kan op de steun van de SP rekenen. De Raad van Ministers en de Europese Commissie zijn er om dat samenwerkingsverband zo goed mogelijk te laten functioneren, ten behoeve van de inwoners van de lidstaten. Pogingen om de Europese Unie te doen uitgroeien tot een superstaat, wijzen we echter af. Een Europese superstaat wordt niet gewenst door de inwoners van de Unie en dient hun belangen ook niet, maar veeleer die van de grote bedrijven". Oftewel, de SP is niet tegen de EU maar tegen de manier waarop dit op dit moment vorm wordt gegeven. Klein verschil, toegegeven, maar wel een heel wezenlijk verschil want het maak jou opmerking onjuist.

Klaas Punt
Klaas Punt8 dec. 2018 - 10:53

De grote farmaceuten? Ja misschien niet. Maar ik had het fijn gevonden als ik een plek had gevonden waar ik kon melden hoe de vervanging van mijn medicijn verkeerd uitpakte. Je gebruikt al jaren een medicijn dat goed werkt, in opdracht van de verzekeraar vervangen, bam,boem, 3x in een week probleem. Gelukkig was mijn arts niet te beroerd om een "niet verklaring" op het recept te zetten maar een centrale instantie in Nederland zou beter geweest zijn. Of dat het Rode Kruis of een andere instantie zou moeten zijn, joost mag het weten. Maar aub geen organisatie van die EU want daar ben ik inderdaad tegen beste heer M.

Bert Jansen2
Bert Jansen27 dec. 2018 - 18:48

Dan zal toch eerst de balkenendenorm afgeschaft moeten worden. Mensen die medicijnen kunnen ontwikkelen zijn veel waard.

1 Reactie
Joe Speedboot
Joe Speedboot8 dec. 2018 - 16:25

'Dan zal toch eerst de balkenendenorm afgeschaft moeten worden. ' Dat loopt i.h.a. wel los. Ontwikkelaars maak je doorgaans blijer met interessante projecten en een hoogwaardige werkomgeving dan met een zak geld.