Omstreden publicatie die glyfosaat 'veilig' verklaarde na kwart eeuw alsnog teruggetrokken

Een van de invloedrijkste en meest geciteerde wetenschappelijke artikelen over de gezondheidsrisico's van glyfosaat, dat in vrijwel alle officiële rapporten wordt aangehaald, is na een kwart eeuw teruggetrokken door de hoofdredacteur van het tijdschrift Regulatory Toxicology and Pharmacology. Deze meent dat het artikel niet langer gezien kan worden als een brede, onafhankelijke weging van alle beschikbare kennis.

Het artikel was altijd omstreden omdat er aanwijzingen waren dat Monsanto, de producent van glyfosaat, in het geheim aan het artikel had meegeschreven. De auteurs van het beruchte onderzoek stelden dat er geen sprake was van gezondheidsrisico voor mensen, dat er geen bewijs was dat het middel kankerverwekkend is of andere ernstige gevolgen voor de gezondheid veroorzaakt. De publicatie werd wereldwijd gebruikt om de omstreden toepassing van glyfosaat in de landbouw te rechtvaardigen.

Foodlog meldt:

De stellige conclusie dat glyfosaat en Roundup niet carcinogeen zouden zijn, blijkt uitsluitend te steunen op een pakket ongepubliceerde Monsanto-studies, terwijl er destijds ook andere langlopende toxiciteits- en carcinogeniteitsonderzoeken beschikbaar waren die niet zijn meegenomen of zichtbaar zijn meegewogen. Daarmee is de claim van een omvattende weight-of-evidence-beoordeling volgens Van den Berg niet houdbaar. Daar komt bij dat uit later openbaar geworden correspondentie tussen medewerkers van Monsanto blijkt dat medewerkers van het bedrijf inhoudelijk aan de tekst hebben meegeschreven, zonder als auteur of duidelijke bijdrager te worden genoemd. Die verborgen rol van de sponsor en de vragen rond mogelijke financiële compensatie van de auteurs, die in het artikel niet zijn gemeld, ondermijnen de vereiste onafhankelijkheid en transparantie. In zijn ogen is daarmee onduidelijk wie precies verantwoordelijk is voor welke delen van de analyse en conclusies, en of de lezer eerlijk is geïnformeerd over de invloed van de producent van op glyfosaat gebaseerde producten op het stuk. Pogingen van de hoofdredacteur om hierover opheldering te krijgen bij de enige nog levende auteur (Williams) bleven bovendien onbeantwoord.

Foodlog constateert dat de terugtrekking van het artikel zal leiden tot nieuwe procedures tegen gebruik van het middel, vooral in de VS gezien de juridische mogelijkheden daar.

Op LinkedIn stelt Ton van der Ham, onderzoeksjournalist bij Zembla:

...dit is zeker niet de enige omstreden wetenschappelijke studie. En het vervuilen van de wetenschappelijke literatuur gaat nog steeds door. Met aanzienlijke gevolgen. Vincent Harmsen en ik ontdekten dat het Ctgb, College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden bij de recente herbeoordeling van glyfosaat ("veilig voor mens, dier en milieu") hun oordeel onderbouwde met studies van Kenny Crump, een Amerikaanse statisticus die dik betaald werd door Monsanto.