OM weigert tabaksindustrie te vervolgen na massaal overlijden consumenten

Mensen bewust de dood injagen is niet strafbaar zo lang je ze maar waarschuwt dat je dat gaat doen. Tenminste als je de tabaksindustrie bent. Het Openbaar Ministerie ziet er in ieder geval van af tabaksfabrikanten te vervolgen wegens het misleiden en vervolgens doen overlijden van hun klanten. Justitie komt tot die conclusie omdat roken legaal is en het handelen van de industrie niet in strijd met de wet.

Advocaat mr Bénédicte Ficq deed twee jaar geleden namens longkankerpatiënt Anne Marie van Veen aangifte omdat de industrie klanten bewust verslaafd maakt en de rokers daarmee worden werden beperkt in hun vrije wil. Medici schaarden zich in de loop der tijd achter de aangifte.

In een verklaring stelt het OM:

Het OM concludeert met de aangevers dat roken schadelijk is voor de gezondheid, maar het OM acht een succesvolle strafrechtelijke vervolging van de tabaksproducenten gezien de huidige wet- en regelgeving en jurisprudentie niet haalbaar. (…) Voor een veroordeling van elk van de levens- en geweldsdelicten is vereist dat de gezondheidsschade veroorzaakt door sigaretten aan de tabaksproducenten kan worden toegerekend. Het OM concludeert dat het daarvoor vereiste causale verband in deze specifieke casus ontbreekt.

Dat roken verslavend is, is inmiddels ook breed bekend bij iedereen die met roken begint. Hoewel natuurlijk niet te ontkennen valt dat het sigarettenaanbod een belangrijke voorwaarde is voor het gedrag van de roker, moet het Openbaar Ministerie tegelijkertijd constateren dat het handelen van tabaksproducenten in overeenstemming is met de nationale en Europese regelgeving. Tabaksproducenten bieden derhalve een legaal product aan, waarbij zij gebruikers ook actief moeten waarschuwen voor de risico’s op gezondheidsschade. Gelet op al deze omstandigheden is het Openbaar Ministerie van oordeel dat het uiteindelijk de roker zélf is die – zich bewust zijnde van de gezondheidsrisico’s – de aanzienlijke kans op eigen gezondheidsschade aanvaardt door met roken te beginnen of (als hij eenmaal is begonnen) niet daarmee stopt. Niet iedereen start met roken en er zijn ook mensen die stoppen met roken. Deze keuzevrijheid in de keten van oorzaak tot gevolg maakt dat de negatieve gevolgen van het roken in strafrechtelijke zin niet meer kunnen worden toegerekend aan de tabaksproducenten. Deze omstandigheid staat aan een succesvolle vervolging van de tabaksproducenten voor de levens- en geweldsdelicten in de weg.

Ficq en Van Veen leggen zich niet neer bij de beslissing van het OM en starten een zogeheten artikel 12 procedure bij het gerechtshof om alsnog vervolging af te dwingen. In een reactie op de afwijzing stellen de volksgezondheidsbeschermers:

Anne Marie van Veen: “Wij geven de strijd zeker niet op. De misdadige praktijken van de tabaksindustrie moeten worden gestopt. We hebben al veel gewonnen in deze strijd, er is een brede maatschappelijke discussie op gang gekomen. Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking staat achter ons. Ik blijf vechten voor mijn kinderen en ik hoop dat velen dat met mij blijven doen.”

Bénédicte Ficq: “De tabaksindustrie is al 30 jaar bezig met het framen van het idee dat mensen zelf kiezen om te gaan roken en te blijven roken. Het OM heeft deze gedachte volledig gevolgd. Ten onrechte, want het is niet je eigen keuze. In het Frans bestaat de uitdrukking ‘Reculer pour mieux sauter’, een stap terug doen om vervolgens een grote sprong te maken. Bij het hof zullen we de sprong voorwaarts maken.”

cc-foto: Ellis Lloyd